Öz
Salâhî mahlaslı Ali Salâhaddin Yiğitoğlu, XIX. yüzyılın sonları ile XX. yüzyılın başlarında yaşamış Dîvân şiir geleneğine bağlı bir şairdir. Döneminin önemli okullarında Arapça, Farsça ve edebiyat dersleri vermiştir. Devlet kademelerinde katiplik, müfettişlik, mümeyyizlik gibi çeşiti görevler üstlenmiştir. 936’da emekli olmuş, 31 Aralık 1939 tarihinde İstanbul’da vefat etmiştir. Yiğitoğlu şiir yazacak kadar Arap ve Fars dillerine hâkim, yanı sıra mensur ve manzum çok sayıda tercüme ve telif eser bırakan üretken bir şairdir. Yiğitoğlu’nun Arap edebiyatına vukûfiyetini gösteren tercüme eserlerinden biri de Arap edebiyatının mesellere dair en önemli eserlerinden sayılan Mecma’u’l-Emsâl’in tercümesi ve kısmen de şerhi olan Nuhbetü’l-Emsâl’dir. Salâhî, Mecma’u’l-Emsâl’i ihtisar ederek Nuhbetü’l-Emsâl adıyla Türkçeye nazmen tercüme etmiştir. Yiğitoğlu, meselleri birer cümleyle tercüme etmekle yetinmemiş, çok sayıda meselin menşeine, çıkış öykülerine de yer vermiştir. Ayrıca kendisine ait çok sayıda beyit ve dörtlükle tercümesini destekleyerek Nuhbetü’l-Emsâl’e telif eser kimliği kazandırmıştır. Bu çalışma, İbnü’l Arabî ve İbnü’l Farız şarihi Ali Salâhaddin’in Nuhbetü’l-Emsâl adlı eserindeki Arap mesellerinin kaynakları bakımından incelenip sınıflandırılmasını kapsamaktadır. Makalede evvela giriş bölümünde meselin tanımı, genel özellikleri ve önemi hakkında bilgi verildi, daha sonra mütercim Ali Salâhaddin Yiğitoğlu’nun hayatı ve eserleri ile ilgili muhtasar bilgilere yer verildi. Ardından Nuhbetü’l-Emsâl ve yararlanılan ana kaynak olarak Mecma’u’l-Emsâl hakkında kısaca bilgi verilip kimi Arapça meseller menşeleri bakımından sınıflandırmaya tabi tutuldu.
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- BORAN, Uğur (2017). Diyarbekirli Said Paşa Mesel Kitabı Nuhbetü’l-Emsâl, 1.Baskı, İstanbul: Büyüyen Ay Yayınları.
- DEMİRAYAK, Kenan (2009). Arap Edebiyat Tarihi I, Cahiliye Dönemi, Ankara: Fenomen Yayınları.
- DEVELLİOĞLU, Ferit (2017). “Osmanlıca-Türkçe Asiklopedik Lügat”, 3.Baskı, (hzl. Aydın Sami Güneyçal), Ankara: Aydın Kitapevi.
- DURMUŞ, İsmail (2004). “mesel” Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: TDV Yayınları, C.29, s.s. 293-297.
- ERGUN, Sadettin Nüzhet (1936). Türk Şairleri, İstanbul: Suhulet Basımevi.
- ERTEM, Davut(2021). Salâhi’nin Dîvân’ı ve Nuhbetü’l-Emsâl’i, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi, Konya.
- ÇUBUKÇU, Asri (1994). “Eksem b. Sayfî”, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: TDV Yayınları, C.10, s. 550-551.
- GÜLLÜCE, Veysel (2006). “Kâmin Mesellerin Değerlendirilmesi -İbn Fadl Örneğinde-” Atatürk Üniversitesi İlâhiyat Fakültesi Dergisi, S.25, s.s. 95-128.
- İBN MÂCE, Ebû Abdullah Muhammed b. Yezid el-Kazvini (1981). es-Sünen, I-II, İstanbul.
- İNAL, İbnülemin Mahmut Kemal (1969). Son Asır Türk Şairleri, C.3, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
- KAPAR, Mehmet Ali (2003). “Lahmîler”, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), Ankara: TDV Yayınları, C. 27, s. 54-55.
- KIZILKAYA, Yakup (2014). Arap Dilinde Kâmin Meseller, (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
- MÜSLİM, Ebû’l-Hüseyn Müslim İbnü’l Haccâc el-Kuşeyri en-Neysâbûri(1995). (261-875), es-Sahih, ı-ıvııı, 1.Baskı,(th.Muhammed Fuad Abdulbāki), Beyrut: Dârü’l-Kütübi’l-İlmiyye. MÜTTAKİ EL HİNDÎ (1399/1979, 1405/1985). Kenzü’l-‘Ummal, xI, 718 xIII, s.s. 550-553, (Nşr. Bekri Hayyani Safvet es-Sekkâ), Beyrut.
- ÖZTÜRK, Nuran (2011). Ankaralı Hekim Nidâî Genc-i Esrâr-ı Ma'nî, 1. Baskı Adana: Karahan Kitabevi.
- PALA, İskender (1995). Ansiklopedik Dîvân Şiiri Sözlüğü, 3.Baskı, Ankara: Akçağ Yayınları.
- SAVRAN, Ahmet (2000). “İmruü’l Kays b. Hucr”, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: TDV Yayınları, C.22, s. 237-238.
- TİRMİZÎ, Ebû İsâ Muhammed b. İsâ, b. Sevra (1985). (279-892) es-Sünen, 1. Baskı, I-V, th. Kemâl Yusuf el-Hût, Beyrut: Darü’l- Kütübi’l-İlmiyye,
- ________Ebû İsâ Muhammed b. İsâ b. Sevra es-Sülemî (1992). el-Kütübü's-Sitte ve Şüruhuha:Sünenü’t-Tirmizi, fihrist, Bedreddin Çetiner, 2. bs., Tunus, , “Velâ”, 6.
- TANSEL, Fevziye Abdullah (1977). “XX. Asır Türk Edebiyatının Unutulmaması Gerekli Şairlerinden Ali Salahaddin Yiğitoğlu”, İslam İlimleri Enstitüsü Dergisi, Ankara, S.3, ss. 265-282. TÜCCAR, Zülfikar (2004). “Meydânî Ahmed b. Muhammed” Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), Ankara: TDV Yayınları, C. 29, s.501-502.
- TÜRK DİLİ VE EDEBİYATI ANSİKLOPEDİSİ (1998). “Devirler, İsimler, Eserler, Terimler”, İstanbul: Dergâh Yayınları, s.600 - 601.
- YAZIR, Elmalılı Hamdi (2012). Kuran-ı Kerim Meali, İstanbul: Mushaf Neşriyat.
- YILDIZ, Hakkı Dursun (1988). “Abdullah b. Zübeyr b. Avvam”, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: TDV Yayınları, C.1, s.s.145-146.
- YÜKSEL, Azmi (1988). “Abîd b. Nebras”, Türkiye Diyanet İslam Ansiklopedisi (DİA), İstanbul: TDV Yayınları, C.1, s. 308-309.
- http://teis.yesevi.edu.tr/madde-detay/yigitoglu-ali-selahattin(E.T:15.01.2022)
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 31 Ağustos 2022 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2022 Cilt: 5 Sayı: 2 |
