PEYZAJ TASARIM SÜREÇLERİNDE COĞRAFİ BİLGİ SİSTEMLERİNİN KULLANIMI: ESKİŞEHİR ŞEHRİ DERYA PARKI İÇİN EN KISA YOLLARIN VE SEYİR TERASI KONUMLARININ BELİRLENMESİ

Yıl 2020, Cilt: 8 Sayı: 1, 73 - 87, 28.02.2020

Talha Aksoy Özlem Erdoğan Saye Çabuk

https://doi.org/10.20290/estubtdb.616575

Öz

Peyzaj tasarımın
temelinde, kullanıcı beklentileri ve tasarım mekânının doğal ve kültürel özelliklerine
uygun olarak fonksiyonel, ekonomik, ekolojik ve ekonomik çözümler üretme hedefi
yer almaktadır. Çoğunlukla yaratıcı bir süreç dahilinde,  nispeten sübjektif yaklaşımlar ve
tasarımcının öngörüleriyle gerçekleştirilen peyzaj tasarımı günümüzde sadece
bilgisayar destekli çizim ve tasarım teknolojilerinden değil, mekânsal analiz
ve değerlendirmelerin kapsamlı ve objektif kriterler temelinde
gerçekleştirildiği coğrafi bilgi teknolojilerinden de faydalanır hale
gelmiştir. Bu noktadan hareketle bu çalışmada, Eskişehir İli Şehri Derya Parkı’nda
belirli noktalara erişim açısından en kısa yollar ile manzara niteliği yüksek
ve kullanıcılarda estetik duygular uyandırabilecek seyir terasları konumları belirlenmiştir.
Coğrafi Bilgi Sistemleri (CBS) desteğiyle çalışma alanı içinde tespit edilen 15
farklı düğüm noktasına en kısa bağlantı yolları tanımlanmıştır. Ayrıca, bağlantı
yollarının üzerinde gölün yüzey alanının görülebilirliğinin hesaplandığı 9 adet
seyir terası noktası oluşturulmuştur. Böylelikle, gerçekleştirilen uygulama ile
sadece planlama değil, mekânsal tasarım çalışmalarında da etkin ve hedeflenen
sonuçlara ulaşılmasında CBS’nin kullanım olanakları ve sağlayacağı katma
değerin vurgulanması amaçlanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Peyzaj tasarımı, Coğrafi bilgi sistemleri, Mekansal analiz, Görülebilirlik analizi, Şehri Derya Parkı

Teşekkür

Bu çalışmada kullanılan veri ve analizler Aksoy (2016) tarafından gerçekleştirilen Yüksek Lisans tezi kapsamında oluşturulmuştur.

Kaynakça

• [1] Weitkamp G, Bregt A, van Lammeren R, van den Berg A. Three sampling methods for visibility measures of landscape perception. Int. Conf. Spat. Inf. Theory, Springer; 2007, p. 268–84.
• [2] Buijs AE, Pedroli B, Luginbühl Y. From hiking through farmland to farming in a leisure landscape: changing social perceptions of the European landscape. Landsc Ecol 2006;21:375–89.
• [3] Çabuk SN, Değerliyurt M. Değişen Gezegenimizde Yaşanabilir ve Sağlıklı Çevreler İçin Peyzaj Mimarlığı. In: Keçeli A, Çelikoğlu Ş, editors. Kent Çalışmaları I. 1st ed., Ankara: Detay Yayıncılık; 2014, p. 93–128.
• [4] Eren ET, Düzenli T, Akyol D. Attitudes of Landscape Architecture Students Towards Biomorphic and Parametric Design Approaches in Environmental Design. Anadolu Univ Art Des J 2018;8:126–43.
• [5] Gül A, Örücü K, Eraslan Ş. Mezun peyzaj mimarlarının eğitim ve öğretimden beklentileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Derg 2010;12:131–40.
• [6] Korkut A, Kiper T, Topal TÜ. Kentsel peyzaj tasarımda ekolojik yaklaşımlar. Artium 2017;5:14–26.
• [7] Öztürk Ö. Kentsel Kimlik Oluşumunda Güzel Sanatların Yeri, İzmir Örneği. Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara Üniversitesi, 2007.
• [8] Ağar N. Kültürel Bellek ile Oluşan Estetik Kültürün Kent Mekanına Yansımaları. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yıldız Teknik Üniversitesi, 2016.
• [9] İnceoğlu M, Aytuğ A. Kentsel Mekânda Kalite Kavramı. Megaron 2009;4.
• [10] Şentürk K. Kamusal Alanlarda Kentsel Estetik Bağlamında Karar Vericiler: Estetik Kurullar. Mimar Sinan Üniversitesi, İstanbul, 2004.
• [11] Yaşar Y, Düzgüneş E. Peyzaj tasarımına sürdürülebilirlik kavramının entegrasyonu: Bir stüdyo çalışması. İnönü Üniversitesi Sanat ve Tasarım Derg 2013;3.
• [12] Gazvoda D. Characteristics of modern landscape architecture and its education. Landsc Urban Plan 2002;60:117–33.
• [13] Çabuk SN. Coğrafi bilgi sistemleri ile tasarlamak: Geotasarım kavramı. Harit Teknol Elektron Derg 2014;6:37–54.
• [14] Steinitz C. A framework for geodesign: Changing geography by design. Redlands: Esri; 2012.
• [15] Yörüklü N. Peyzaj mimarlığı meslek disiplini içinde coğrafi bilgi sistemlerinin yeri ve önemi. TMMOB Coğrafi Bilgi Sist. Kongresi, Ankara: TMMOB; 2009, p. 2–6.
• [16] Seçkin ÖB. Karayolu ve peyzajı. İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Derg 1986:45–53.[17] Beck T. Principles of ecological landscape design. Washington: Island press; 2013.
• [18] Genç G. Peyzaj tasarım elemanlarının enerji korumaya etkisi. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi, İstanbul, 2006.
• [19] Nijhuis S. GIS-based Landscape Design Research: Exploring Aspects of Visibility in Landscape Architectonic Compositions, 2014, p. 193–217. doi:10.1007/978-3-319-08299-8_13.
• [20] Nijhuis S. Applications of GIS in landscape design research. Res Urban Ser 2016;4:43–56. doi:10.7480/rius.4.1367.
• [21] Aksoy T. Geotasarım bağlamında peyzaj tasarımında CBS kullanımı. Anadolu Üniversitesi, 2016.
• [22] Turner A. Depthmap: a program to perform visibility graph analysis. Proc. 3rd Int. Symp. Sp. Syntax, vol. 31, 2001, p. 12–31.
• [23] Braaksma JP, Cook WJ. Human Orientation in Transportation Terminals. Am Soc Civ Eng Transp Eng J 1980;106:189–203.
• [24] Turner A, Doxa M, O’sullivan D, Penn A. From isovists to visibility graphs: a methodology for the analysis of architectural space. Environ Plan B Plan Des 2001;28:103–21.
• [25] Göçer Ö, Özbil Torun A, Bakoviç M. Thermal comfort, behavioral mapping and space syntax analysis of outdoor spaces in a suburban campus. J Fac Eng Archit Gazi Univ 2018;33:853–73. doi:10.17341/gazimmfd.416389.
• [26] Jiang B. A structural perspective on visibility patterns with a topographic surface. Trans GIS 2005;9:475–88.
• [27] Kaya B. Mekanın Görülebilirlik Özellikleri İle Güvenlik Hissi Arasındaki İlişkinin Araştırılması, Maçka Demorkasi Parkı Örneği. Fen Bilimleri Enstitüsü, İstanbul Teknik Üniversitesi, 2007.
• [28] Qiang Y, Shen S, Chen Q. Visibility analysis of oceanic blue space using digital elevation models. Landsc Urban Plan 2019;181:92–102.
• [29] Lee KY, Seo J Il, Kim K-N, Lee Y, Kweon H, Kim J. Application of Viewshed and Spatial Aesthetic Analyses to Forest Practices for Mountain Scenery Improvement in the Republic of Korea. Sustainability 2019;11:2687.
• [30] Coşar M, Tombuş FE, Ozulu İM, İlçi V. Dış ortam kablosuz networklerde uygun sinyal dağılımının görünürlük analizi yöntemiyle belirlenmesi. Sak Üniversitesi Fen Bilim Enstitüsü Derg 2017;21:69–76. doi:10.16984/saufenbilder.24070.
• [31] Garnero G, Fabrizio E. Visibility analysis in urban spaces: a raster-based approach and case studies. Environ Plan B Plan Des 2015;42:688–707.
• [32] Kalin A, Yilmaz D. A study on visibility analysis of urban landmarks: The case of Hagia Sophia (Ayasofya) in Trabzon. METU J Fac Archit 2012;29:241–71.