IN HEALTHY WOMEN: CANCER RELATED BODY IMAGE, LEVELS OF CANCER STIGMA AND RELATED FACTORS

Yıl 2023, Cilt: 8 Sayı: 3, 300 - 313, 29.10.2023

Çağla Susuz Şevkat Bahar Özvarış

https://doi.org/10.35232/estudamhsd.1337101

Öz

This study aimed to identify the cancer stigma level, body perceptions related to cancer, and related factors of women who have not been diagnosed with cancer and applied for cancer screening. The study was conducted on women who applied for cancer screening between December 2, 2019 - January 26, 2020. A data collection form was applied to the participants by the researcher using face-to-face interview technique. The data collection form includes the Cancer Stigma Scale and questions evaluating participants' sociodemographic characteristics, body perceptions about cancer, and some knowledge about cancer. Analyzes were conducted on the data of 500 female participants. 38.6% of the participants are between the ages of 50-59, and 88.6% of them had cancer screening before. 31.1% of the participants postponed having a screening, and 41.6% of them postponed having a cancer screening due to fear or anxiety of being diagnosed with cancer. The cancer stigma score was found to be higher in the participants who received university or higher education, had cancer screening before, and had a health worker in their family. The cancer knowledge scores of the participants who had secondary school or higher education and who had cancer in their friends, colleagues, and neighbors were found to be higher. It was determined that the participants with a high cancer stigma score or a low cancer knowledge score had a negative body perception regarding cancer. All kinds of information sharing about cancer should be done with the perspective of cancer stigma. Health literacy of women should be increased.

Anahtar Kelimeler

Attitude, body images, early detection of cancer, scale, stigma

Proje Numarası

BULUNMAMAKTADIR.

SAĞLIKLI KADINLARDA KANSERE İLİŞKİN BEDEN ALGISI, KANSER DAMGA DÜZEYİ VE İLİŞKİLİ FAKTÖRLER

Öz

Kanser taraması yaptırmak için Kanser Erken Teşhis ve Tedavi Merkezi'ne başvuran, kanser tanısı almamış kadınların kanser damga düzeyini, kansere ilişkin beden algılarını ve bunlarla ilişkili faktörleri saptamak amaçlanmıştır. 2 Aralık 2019 - 26 Ocak 2020 tarihleri arasında kanser taraması yaptırmak için başvuran kadınlara kanser taraması yapıldıktan sonra araştırmacı tarafından yüz yüze görüşme tekniği ile katılımcıların sosyodemografik özelliklerini, Kanser Damga Ölçeğini, kansere ilişkin beden algısını ve kanser risk faktörleri hakkında bilgiyi değerlendiren soruları içeren veri toplama formu uygulanmıştır. Analizler 500 kadın katılımcının verileri üzerinden yürütülmüştür. Katılımcıların %38,6’sı 50-59 yaş aralığında olup %88,6’sı daha önce kanser taraması yaptırmış, %31,1’i tarama yaptırmayı ertelemiş, erteleyenlerin %41,6’sı kanser tanısı almaktan korkma veya kaygılanma sebebiyle kanser taraması yaptırmayı ertelemiştir. Üniversite veya üstü eğitim alan, daha önce kanser taraması yaptıran, ailesinde sağlık çalışanı olan katılımcıların kanser damga puanı daha yüksek bulunmuştur. Ortaokul ve üzerinde eğitim almış, arkadaşlarında, iş arkadaşlarında ve komşularında kanser olan katılımcıların kanser bilgi puanları daha yüksek bulunmuştur. Kanser damga puanı yüksek veya kanser bilgi puanı düşük olan katılımcıların kansere ilişkin beden algısının olumsuz olduğu tespit edilmiştir. Kadınların sağlık okuryazarlık düzeyinin artırılması ve kanser hakkındaki her türlü bilgi paylaşımının kanser damgası perspektifiyle yapılmasının yararlı olabileceği düşünülmüştür.

Anahtar Kelimeler

Beden algısı, damga, kanserin erken teşhisi, ölçek, tutum

Destekleyen Kurum

DESTEKLEYEN KURUM BULUNMAMAKTADIR.

Proje Numarası

BULUNMAMAKTADIR.

Teşekkür

BULUNMAMAKTADIR.

Kaynakça

• 1. Cancer Research U.K. Worldwide cancer incidence statistics. [Internet] [cited 2023 Oct 4] Available from: https://www.cancerresearchuk.org/health-professional/cancer-statistics/worldwide-cancer/incidence#heading-Zero
• 2. World Health Organization. Cancer. [Internet] [cited 2023 Jul 31] Available from: https://www.who.int/healthtopics/cancer#tab=tab_1
• 3. Shiri FH, Mohtashami J, Nasiri M, Manoochehri H, Rohani C. Stigma and related factors in Iranian people with cancer. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2018;19(8):2285-90. doi:10.22034/APJCP.2018.19.8.2285.
• 4. Hallac S, Oz F. Existential anxiety in diagnostic process of genital cancer. Current Approaches in Psychiatry. 2011;3:595-610. Available from: https://www.researchgate.net/publication/302027011_Existential_Anxiety_in_Diagnostic_Process_of_Genital_Cancer
• 5. Özmen S, Erdem R. Damgalamanın Kavramsal Çerçevesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2018;23(1):185-208. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/sduiibfd/is sue/52998/702901
• 6. Link BG, Phelan JC. Stigma and its public health implications. The Lancet. 2006;367(9509):528-9. doi:10.1016/S0140-6736(06)68184-1.
• 7. Crane M. Knowledge of the signs and symptoms and risk factors of lung cancer in Australia: mixed methods study. BMC Public Health. 2016;16(1):508. Available from: https://link.springer.com/article/10.1186/ s12889-016-3051-8
• 8. Carter Harris L, Ceppa DP, Hanna N, Rawl SM. Lung cancer screening: what do long-term smokers know and believe? Health Expectations. 2017;20(1):59-68. Available from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1111/hex.12433
• 9. Carter-Harris L, Hermann CP, Schreiber JA, Weaver MT, Rawl SM. Lung cancer stigma predicts timing of medical help-seeking in individuals with lung cancer. Oncol Nurs Forum. 2014;41(3):E203–E210. doi:10.1188/14.ONF.E203-E210.
• 10. Stangl AL, Earnshaw VA, Logie CH, Van Brakel WC, Simbayi L, Barré I, et al. The Health Stigma and Discrimination Framework: a global, crosscutting framework to inform research, intervention development, and policy on health-related stigmas. BMC medicine. 2019;17(1):31. Available from: https://link.springer.com/article/10.1186/s12916-019-1271-3
• 11. Seçer İ. Psikolojik Test Geliştirme ve Uyarlama Süreci SPSS ve Lisrel Uygulamaları. 2. Baskı. Ankara: Anı Yayıncılık 2018. 23 s.
• 12. Tavşancıl E. Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. 5. Baskı. Ankara: Nobel Akademik Yayıncılık Eğitim Danışmanlık. 2014.
• 13. Faul F, Erdfelder E, Lang A-G, Buchner A. G*Power 3: A flexible statistical power analysis program for the social, behavioral, and biomedical sciences. Behavior Research Methods. 2007;39:175-91. Available from: https://link.springer.com/article/10.3758/BF03193146
• 14. Marlow LA, Wardle J. Development of a scale to assess cancer stigma in the non-patient population. BMC Cancer. 2014;14(1):285. Available from: http://www.biomedcentral.com/1471-2407/14/285
• 15. Tat AN, Öztürk HB, Günay O, Balcı E. Kayseri İli Yeşilhisar İlçesindeki Yetişkin Kadınların Kanser Taramaları ile İlgili Bilgi–Tutum ve Uygulamaları. 3. International 21. National Public Health Congress; 2019.
• 16. Agustina E, Dodd RH, Waller J, Vrinten C. Understanding middle-aged and older adults' first associations with the word “cancer”: A mixed methods study in England. Psycho-oncology. 2018;27(1):309-15. Available from: https://onlinelibrary.wiley.com/doi/full/10.1002/pon.4569
• 17. Burgess C, Hunter MS, Ramirez AJ: A qualitative study of delay among women reporting symptoms of breast cancer. Br J Gen Pract. 2001;51:967-71. Available from: https://bjgp.org/content/51/473/967.short
• 18. Aker EB, Vural EZT, Aker S. Knowledge, Attitudes and Practices of Female Healthcare Providers Regarding Breast Cancer. Turkish Journal of Family Medicine Primary Care. 13(4):532-41. Available from: https://doi.org/10.21763/tjfmpc.651592
• 19. Rastad H, Shokohi L, Dehghani SL, Motamed Jahromi M. Assessment of the Awareness and Practice of Women vis-à-vis Breast Self-Examination in Fasa in 2011. Journal of Fasa University of Medical Sciences. 2013;3(1):75-80.
• 20. Açıkgöz A, Çehreli R, Ellidokuz H. Hastanede Çalışan Kadınların Meme Kanseri Konusunda Erken Tanı Yöntemlerine Yönelik Bilgi ve Davranışlarının Belirlenmesi, Uygulanan Planlı Eğitimin Etkinliğinin İncelenmesi. Journal of Breast Health. 2015;11(1).31-8. doi:10.5152/tjbh.2014.2322.
• 21. Demir Yıldırım A, Nilüfer Özaydın A. İstanbul/Moda'da Oturan Kadınların Meme Kanseri İle İlgili Bilgileri, Bilgi Kaynakları ve Meme Kanseri Taramalarına Katılımları. Journal of Breast Health. 2014;10(1).47-56. doi:10.5152/tjbh.2014.1762.
• 22. World Health Organization. Latest global cancer data: Cancer burden rises to 18.1 million new cases and 9.6 million cancer deaths in 2018. [İnternet] [cited 2023 Jul 31] Available from: https://www.iarc.who.int/featured-news/latest-global-cancer-data-cancer-burden-rises-to-18-1-millionnew-cases-and-9-6-million-cancer-deaths-in-2018/
• 23. World Health Organization. WHO report on cancer: setting priorities, investing wisely and providing care for all 2020. [İnternet] [cited 2023 Jul 31] Available from: https://www.who.int/publications/i/ item/9789240001299
• 24. Redeker C, Wardle J, Wilder D, Hiom S, Miles A. The launch of Cancer Research UK’s ‘Reduce the Risk’campaign: baseline measurements of public 143 awareness of cancer risk factors in 2004. European Journal of Cancer. 2009;45(5):827-36. doi:10.1016/j.ejca.2008.10.018.
• 25. Özen B, Zincir H, Erten ZK, Özkan F, Elmalı F. Genç Kadınların Meme Kanseri ve Kendi Kendine Meme Muayenesi Konusunda Bilgi ve Tutumları ile Sağlıklı Yaşam Biçimi Davranışları. Journal of Breast Health. 2013;9(4):200-4. doi:10.5152/tjbh.2013.33.
• 26. Hacer G, Derya YA, Yavuz AY, Şılbır MF, Aylin Ö. Aile Sağlığı Merkezlerine Başvuran 30-70 Yaş Grubu Kadınların Ulusal Kanser Taramalarına Yönelik Bilgi Tutum ve Davranışları: Karadeniz Bölgesi’nde Bir İl Örneği. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi. 28(5):340-8. doi:10.17942/sted.529150.
• 27. Kurtipek GS, Cihan FG, Ataseven A, Özer I, Turhan ZC. On Sekiz Yas Üzeri Kadinlarin Genital Verru, Servikal Kanser ve Human Papilloma Virüs Asisi Hakkinda Bilgi, Tutum ve Davranislari. Turk J Dermatol. 2016;10(3):105-9. Available from: https://www.turkdermatolojidergisi.com/archives/archive-detail/article-preview/onsekiz- yas-zeri-kadinlarin-genital-verru-servika/12158
• 28. Adıgüzel FI, Adıgüzel C, Seyfettinoğlu S, Hürriyetoğlu Ş, Kazgan H, Saygılı Yılmaz ES, et al. Doğu Akdeniz bölgesinde bir 3. basamak referans merkezinin kadın hastalıkları ve doğum polikliniğine başvuran hastalarda hpv aşısı farkındalığı ve kabul edilebilirliği. Medical Journal of Bakirkoy. 2016;12(3):136-9. doi:10.5350/BTDMJB201612306.
• 29. Terzi S, Başak PY, Erturan İ. Polikliniğe başvuran hastalarda güneşin zararlı etkileri ve korunma yolları ile ilgili bilgi, tutum ve davranışların araştırılması. Turkish Archives of Dermatology Venerology. 2017;51(1):2-6. doi:10.4274/turkderm.62144.
• 30. Erdem, SS, Yılmaz M, Yıldırım H, Mayda AS, Bolu F, Durak AA, et al. Düzce’de Yaşayanların Kanser ve Kanser Risk Faktörleri Hakkında Bilgi Düzeyi. Düzce Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Dergisi. 2017;7(1):1-10. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/duzcesbed/issue/31210/339570
• 31. Sohbet R. Bir Hastaneye başvuran Hasta Yakınlarının Meme Kanseri Bilgileri. 3 International 21 National Public Health Congress; 2019.
• 32. Corrigan PW, Watson AC. This stigma of psychiatric disorders and the gender, ethncity, and education of the perciever. Community Ment Health J. 2007;43:439–58. Available from: https://link.springer.com/article/10.1007/s10597-007-9084-9
• 33. Vrinten C, Gallagher A, Waller J, Marlow LA. Cancer stigma and cancer screening attendance: a population based survey in England. BMC Cancer. 2019;19(1):566. doi:10.1186/s12885-019-5787-x.
• 34. Ye X, Liu HY, Lu SR, Zhai Q, Yu B. Translation and validation of the Chinese version of the Cancer Stigma Scale. Journal of Oncology Pharmacy Practice. 2018;0(0):1-9. doi:10.1177/ 1078155218802627.
• 35. Shrestha A, Stangl AL, Paneru B, Poudel L, Karmacharya A, Makaju S, et al. Validation of the Cancer Stigma Scale in Nepalese Women. Asian Pacific Journal of Cancer Prevention. 2023;24(1), 204-14. doi:10.31557/APJCP. 2023.24.1.207.
• 36. Özmen S, Erdem R. Damgalamanın Kavramsal Çerçevesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi. 2018;23(1):185-208. Available from: https://dergipark.org.tr/tr/pub/sduiibfd/iss ue/52998/702901
• 37. Akıncı AÇ, Aksoy SD. Kanserli Kadınlarda Cinsel Sorunlar. Journal of Academic Research in Nursing. 2019;5(2):156-62. doi:10.5222/jaren.2019.09709.
• 38. Ateş S, Olgun N. Kemoterapiye Bağlı Alopesi ve Yaşam Kalitesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014;1(1):67-80. Available from: https://dergipark.org.tr/en/pub/hunhemsire/issue/7856/103376