Tarımsal Ürünlerin Kurutulmasında Kullanılan Kurutma Yöntemleri

Yıl 2022, Cilt: 5 Sayı: 1, 30 - 45, 01.05.2022

Seda Günaydın , Cevdet Sağlam , Necati Çetin

https://doi.org/10.55257/ethabd.1096697

Cited By: 4

Öz

Tarımsal ürünler bünyesinde bulunan yoğun nem sebebiyle hasattan kısa bir süre sonra çürüme ve bozulma eğilimine girmektedir. Çürüme rejimine giren bu ürünlerin aroma, renk, görünüş ve besinsel özelliklerinde kayıplar meydana gelmektedir. Bu kalite kayıplarını önlemek ve ürünlerin raf ömrünü artırmak amacıyla geçmişten günümüze kadar uygulanan çeşitli muhafaza yöntemleri uygulanmıştır. Bu yöntemlerden en ekonomik ve yaygın olarak kullanılanı kurutarak muhafaza yöntemidir. Kurutulmuş ürünün; taşıma ve depolamada kolaylık sağlaması, besin içeriği açısından daha konsantre bir özellik göstermesi, çok uzun süre boyunca muhafaza edilebilmesi, paketleme masrafının daha az olması gibi diğer muhafaza yöntemlerine göre üstünlükleri vardır. Ayrıca kurutma işlemi ile kuru incir, kuru kayısı, kuru üzüm gibi ticari değeri olan ürünler elde edilmektedir. Bu çalışmanın amacı literatür bilgileri doğrultusunda tarımsal ürünlerin kurutulmasında yararlanılan güneşte, gölgede, konvektif, vakumlu, mikrodalga, dondurarak, sprey, köpük, puf, kızılötesi, ozmotik, elektrohidrodinamik ve hibrit kurutma yöntemlerinin incelenmesidir.

Anahtar Kelimeler

Kurutma, Tarımsal Ürün, Nem İçeriği, Enerji Tüketimi

Drying Methods Used in Drying Agricultural Products

Öz

Agricultural products tend to rot and deteriorate shortly after harvest due to the intense moisture content. The aroma, color, appearance and nutritional properties of these products, which begin the decay regime, are lost. In order to prevent these quality losses and to increase the shelf life of the products, various preservation methods have been applied from past to present. The most economical and widely used of these methods is the preservation method by drying. It has advantages over other preservation methods such as convenience in transportation and storage, more concentrated nutrient content, long-term preservation, and less packaging costs. In addition, products with commercial value such as dried figs, dried apricots, drying grapes and raisins are obtained by drying. The aim of this study is to examine the sun, shade, convective, vacuum, microwave, freeze, spray, foam, puff, infrared, osmotic, electrohydrodynamic and hybrid drying methods used for drying agricultural products in accordance with the literature.

Anahtar Kelimeler

Drying, Agricultural Product, Moisture Content, Energy Consumption

Kaynakça

• Abbaspour-Gilandeh, Y., Kaveh, M., Fatemi, H., Khalife, E., Witrowa-Rajchert, D. ve Nowacka, M., 2021. Effect of pretreatments on convective and infrared drying kinetics, energy consumption and quality of terebinth. Applied Sciences, 11: 7672.
• Adeleye, S.A., Salami, J., Oluwaleye, I.O., Oni, T.O., Akindele, D.O. ve Olukayode, N. E., 2020. Evaluation of the convective drying of banana. International Research Journal of Modernization in Engineering Technology and Science, 2(8): 1017-1026.
• Adetoro, A.O., Tsige, A.A., Opara, U.L. ve Fawole, O.A., 2020. Mathematical modelling of blanch‐assisted drying of pomegranate (punica granatum) arils in a hot‐air drier. Processes, 8:611.
• Aktaş, M., İlbaş, M., Yalçin, A. ve Şahin, M., 2013. Kızılötesi ışınımla bir kurutucuda kuruma davranışlarının deneysel incelenmesi. Gazi Üniversitesi Mühendislik Mimarlık Dergisi, 28(4): 767-775.
• Akyıldız, A., Polat, S. ve Ağçam, E., 2017. Konveksiyonel ve dondurarak kurutma yöntemlerinin karpuzun bazı kalite özelliklerine etkisi. GIDA, 42(2): 169-176.
• Alibas, I., Zia, M.P. ve Yılmaz, A., 2019. The effect of drying methods on color and chlorophyll content of parsley leaves. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 7(6): 919-926.
• Alibaş, İ., 2011. Kırmızı şili biberinin vakumla kurutma karakteristikleri. Tarım Makinaları Bilimi Dergisi, 7 (4): 429-435.
• Alibaş, İ., 2012. Asma yaprağının (Vitis vinifera L.) mikrodalga enerjisiyle kurutulması ve bazı kalite parametrelerinin belirlenmesi. Tarım Bilimleri Dergisi, 18(1): 43-53.
• Alibaş, İ., Yılmaz, A., Günaydın, S. ve Arkain, B., 2021. Kurutma yöntemlerinin deveci armudunun kurutma kinetiği ve renk parametreleri üzerine etkisi. Türk Tarım – Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 9(5):897-908.
• Amini, G., Salehi, F. ve Rasouli, M., 2021. Color changes and drying kinetics modeling of basil seed mucilage during infrared drying process. Information Processing in Agriculture, 45:3.
• Bai, Y., Yang, Y. ve Huang, Q., 2012. Combined electrohydrodynamic (EHD) and vacuum freeze drying of sea cucumber. Drying Technology, 30 (2012): 1051-1055.
• Bajgai, T.G., Vijaya Raghavan, G.S., Ngadi, M.O. ve Hashinaga, F., 2006. Electrohydrodynamic drying-a concise overview. Drying Technology, 24: 905-910.
• Başyiğit, B. ve Karaaslan, M., 2020. Farklı kurutma tekniklerinin keme mantarının (terfezia boudieri chatin) özelliklerine etkileri. Harran Üniversitesi Mühendislik Dergisi, 5(3): 239-246.
• Behera, G., Madhumita, M., Aishwarya, J. ve Gayathri, V., 2021. Comparative evaluation of drying kinetics of carrot slices in hot air and microwave drying. The Journal of Phytopharmacology, 10(4): 242-248.
• Bölek, S., 2020. Vakum kurutucu ve akışkan yatak kurutucu kullanılarak kurutulmuş avokadoların kuruma kinetikleri ve kalite karakteristiklerinin kıyaslanması. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 7(4): 814-822.
• Bustos, M.C., Rocha-Parra, D., Sampedro, I., Pascual-Teresa de, S. ve Leon, A.E., 2018. The influence of different air-drying conditions on bioactive compounds and antioxidant activity of berries. Journal of Agricultural and Food Chemistry, 66: 2714-2723.
• Calín-Sánchez, Á., Figiel, A., Hernández, F., Melgarejo, P., Lech, K. ve Carbonell-Barrachina, Á., 2012. Chemical composition, antioxidant capacity, and sensory quality of pomegranate (Punica granatum L.) arils and rind as affected by drying method. Food Bioprocess Technology, 6: 1644–1654.
• Can, S., Göğüş, F. ve Bozkurt, H., 2020. Spray drying of organic strawberry extract. Harran Tarım ve Gıda Bilimleri Dergisi, 24(2): 126- 139.
• Cao, Z., Ding, C., Zhao, R., Song, Z. ve Chen, H., 2021. Ultrasonic pretreatment-assisted electrohydrodynamic drying of potato slices. Journal of Food Quality, 2021. Cemeroğlu, B. ve Özkan, M., 2004. Kurutma teknolojisi, meyve sebze işleme teknolojisi. Bizim Büro Yayınevi: 479-613, Ankara.
• Chauan, K.J., Mujumdar, A.S., Hawlader, M.N.A., Chou, S.K. ve Ho, J.C., 2001. Batch drying of banana pieces-effect of stepwise change in drying air temperature on drying kinetics and product colour. Food Research International, 34: 721-31.
• Chen, Q., Li, Z., Bi, J., Zhou, L., Yi, J. ve Wu, X., 2017. Effect of hybrid drying methods on physicochemical, nutritional and antioxidant properties of dried black mulberry. LWT-Food Science and Technology, 80:178-184.
• Cin, M. ve Palazoğlu, T.K., 2019. Investigation of the effect of microwave-vacuum drying on the quality characteristics of rosehips. 1st International / 11th National Food Engineering Congress, 24 November, Mersin.
• Çakır, M.T., 2015. Güneş enerjisinden yararlanarak tarım ürünlerinin kurutulması. Gazi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 1(1): 41-56.
• Çakmak, H., Bozdoğan, N., Turkut, G. M., Kumcuoğlu, S. ve Tavman, Ş., 2016. Dağ çileğinin (Arbutus Unedo L.) kuruma kinetiğinin incelenmesi ve kalite özelliklerinin belirlenmesi. GIDA, 41(4): 227-234.
• Çetin, N., 2019. Kurutma koşullarının elma ve portakalda renk özelliklerine etkisi. Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, 17: 463-470.
• Çetin, N., 2021. Elma çeşitlerinin kurutulmasında farklı kurutma yöntemlerinin etkisinin belirlenmesi ve yapay zekâ algoritmalarıyla karşılaştırılması. Doktora tezi, Erciyes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Kayseri.
• Çınar, İ. ve Erafşar, F. K., 2018. Köpük kurutma tekniğinin meyve ve sebze işlemede kullanımı. Trakya Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 19(2):89-100.
• Darıcı, S. Ve Şen, S., 2012. Kivi meyvesinin kurutulmasında kurutma havası hızının kurumaya etkisinin incelenmesi. Ulusal Tesisat Mühendisliği Kongresi, 13-16 Nisan, İzmir.
• Defraeye, T. ve Martynenko, A., 2019. Electrohydrodynamic drying of multiple food products: Evaluating the potential of emittercollector electrode configurations for upscaling. Journal of Food Engineering, 240: 38-42.
• Dehghannya, J., Pourahmad, M., Ghanbarzadeh, B. ve Ghaffarı, H., 2019. Heat and mass transfer enhancement during foam-mat drying process of lime juice: ımpact of convective hot air temperature. International Journal of Thermal Sciences, 135: 30-43.
• Demir, H.U., Atalay, D. ve Erge, H.S., 2019. Kinetics of the changes in bio-active compounds, antioxidant capacity and color of cornelian cherries dried at diferent temperatures. Journal of Food Measurement and Characterization, 2019(13): 2032-2040.
• Demiray, E., 2015. Havuç ve kırmızıbiberin farklı kurutma yöntemleri ile kurutulması, kuruma karakteristiklerinin ve bazı kalite özelliklerindeki değişimin modellenmesi. Doktora tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Deng, L. Z., Mujumdar, A. S., Zhang, Q., Yang, X. H., Wang, J., Zheng, Z., Gao, Z.J. ve Xiao, H.W., 2017. Chemical and physical pretreatments of fruits and vegetables: Effects on drying characteristics and quality attributes – a comprehensive review. Critical Reviews in Food Science and Nutrition, 59(9): 1408-1432.
• Ding, C., Lu, J. ve Song, Z., 2015. Electrohydrodynamic drying of carrot slices. Plos One, 10(4):e0124077.
• Du, L. J., Gao, Q. H., Ji, X. L., Ma, Y. J., Xu, F. Y. ve Wang, M., 2013. Comparison of flavonoids, phenolic acids and antioxidant activity of explosion-puffed and sun-dried jujubes (Ziziphus jujube Mill.). Journal of Agricultural and Food Chemistry, 61(48):11840-11847.
• Elmizadeh, A., Shahedi, M. ve Hamdami, M., 2018. Quality assessment of electrohydrodynamic and hot-air drying of quince slice. Industrial Crops and Products, 116 (2018): 35-40.
• Esehaghbeygi, A. ve Karimi, Z., 2020. Electrohydrodynamic, oven and natural drying of mint leaves and effects on the physiochemical indices of the leaves. Research in Agricultural Engineering, 66: 81-88.
• Fratianni, A., Niro, S., Panfili, G., Falasca, L., Cinquanta, L. ve Rivzi Alam, M.D., 2017. Nutritional evaluation of fresh and dried goji berries cultivated in Italy. Italy Journal of Food Science, 29: 2017.
• Guiamba, I.R., 2016. Nutritional value and quality of processed mango fruits. Doctora thesis, Food and Nutrition Science Department of Biology and Biological Engineering Chalmers Unıversıty of Technology Gothenburg, Sweden.
• Guo, J., Zheng, L. ve Li, Z., 2021. Microwave drying behavior, energy consumption, and mathematical modeling of sewage sludge in a novel pilot-scale microwave drying system. Science of the Total Environment, 777: 146109.
• Gupta, V., Prabhakar, P. K., Gharde, S. vd., 2021. Foam mat drying of jujubes (Ziziphus mauritiana) juice: process optimisation, Physico- functional, phenolic content and antioxidant analysis. Journal of the İnstitution of Engineers, A:2021.
• Güleç, F. ve Turhan Özdemir, G.D., 2017. Karayemiş (Laurocerasus officinalis Roemer) meyvesinin kuruma karakteristiğinin incelenmesi. Akademik Ziraat Dergisi, 6(1): 73-80.
• Günaydın, S., 2020. Mikrodalga, konvektif ve gölgede kurutma yöntemleri kullanılarak kurutulmuş kuşburnu meyvesinin kurutma kinetiği, renk ve besin elementi içeriği açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi, Bursa Uludağ Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Bursa.
• Gürel, A.E., Ceylan, İ. ve Aktaş, M., 2016. Meyve ve sebzelerin kurutma parametrelerinin incelenmesi. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 4(4): 267-273.
• Horuz, E., Bozkurt, H., Karatas, H. ve Maskan, M., 2017. Effect of hybrid (microwave convectional) and convectional drying on drying kinetics, total phenols, antioxidant capacity, vitamin C, color, and rehydration capacity of sour cherries. Journal of Food Chemistry, 230: 295-305.
• Iranshahi, K., Martynenko, A. ve Defraeye, T., 2020. Cutting-down the energy consumption of electrohydrodynamic drying by optimizing mesh collector electrode. Energy, 208(2020): 118168.
• Izli, N., Taskin, O., Polat, A. ve Asik, B.B., 2019. Intermittent microwave-vacuum drying effects on pears. Polish Journal of Food and Nutrition Sciences, 69(1): 101–108.
• İçier, F., Yıldız, H., Eroğlu, S., Sabancı, S. ve Eroğlu E., 2013. Ayva dilimlerinin ozmotik kurutulmasında elektriksel ve ultrasonik ön işlemlerin etkileri. Akademik Gıda, 11(2): 60-69.
• İncedayı, B., Tamer, C. E., Sınır, G. Ö., Suna, S. ve Çopur, Ö. U., 2016. Impact of different drying parameters on color, β-carotene, antioxidant activity and minerals of apricot (Prunus armeniaca L.). Food Science and Technology, 36(1): 171-178.
• İşleroğlu, H., Türker, İ., Koç, B. ve Tokatlı, M., 2018. Biyoteknolojik materyallerin kurutulması: Püskürtmeli-dondurarak kurutma işlemi. Pamukkale Üniversitesi Mühendislik Bilimleri Dergisi, 24(7): 1393-1402.
• Kadam, D. M., Wilson, R, A., Kaur, S. ve Manisha., 2012. Influence of foam mat drying on quality of tomato powder. International Journal of Food Properties, 15(1): 211-220.
• Kara, N., Baydar, H., Kayaalp, Ö., Boyar, S. ve Bayhan, A. K., 2014. Güneşte ve gölgede kurutmanın çördük 0tu (Hyssopus Officinalis L.) uçucu yağ oranı ve kompozisyonuna etkileri. Süleyman Demirel Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 18(1): 85-90.
• Karaaslan, S., 2012. Meyve ve sebzelerin mikrodalga destekli kurutma sistemleri ile kurutulması. Süleyman Demirel Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 7 (2):123-129.
• Karaça, A. C., Baflkaya, H., Güzel, Ö. ve M. Mehmet Ak, M. M., 2017. Püskürtmeli kurutma işleminin meyve suyu konsantrelerinin fenolik madde içeriğine ve antioksidan aktivitesine etkisi. GIDA, 42 (3): 297-304.
• Karimi, S., Layeghinia, N. ve Abbasi, H., 2021. Microwave pretreatment followed by associated microwave-hot air drying of Gundelia tournefortii L.: drying kinetics, energy consumption and quality characteristics. Heat and Mass Transfer, 57(1), 133-146.
• Kaveh, M., Golpour, J., Ghafouri, S. ve Guine, R., 2021. Detemination of drying kinetics, specific energy consumption, shrinke and color properties of pomegranate arils submitted to microwave and convective drying. Open Agriculture, 6(1): 230.242.
• Koca, I., Üstün, N.S. ve Koyuncu, T., 2009. Effect of drying conditions on antioxidant properties of rosehip fruits (Rosa canina sp.). Asian Journal of Chemistry, 21(2): 1061-1068.
• Kocabiyik, H. ve Tezer. D., 2009. Drying of carrot slices using infrared radiation. International Journal of Food Science and Technology, 44(5): 953-959.
• Kovacı, T., Dikmen, E. ve Şencan Şahin, A., 2018. Kurutma sistemleri, enerji tüketimleri ve ürün kalitesine etkileri ve örnek sistem tasarımı. Teknik Bilimleri Dergisi, 8 (2): 25-39.
• Kowalski, S. J., Stasiak, M. ve Szadzin, J., 2016. Microwave and ultrasound enhancement of convective drying of strawberries: Experimental and modeling efficiency. International Journal of Heat and Mass Transfer, 103:1065–1074.
• Köprüalan, Ö., Altay, Ö., Bodruk, A. ve Kaymak-Ertekin, F., 2021. Efect of hybrid drying method on physical, textural and antioxidant properties of pumpkin chips. Journal of Food Measurement and Characterization, 15: 2995–3004.
• Köprüalan, Ö., Bodruk, A. ve Ertekin, F., 2019. Meyve ve sebzelerin patlatmalı puf kurutma yöntemi ile kurutulması. Akademik Gıda, 17(1): 81-88.
• Kumar, G.P., Prashanth, N. ve Kumari, B.C., 2011. Fundamentals and applications of lyophilization. Journal of Advanced Pharmaceutical Research, 2(4): 157-169.
• Kumar, H.S.P., Radhakrishna, K., Nagawu, P.K. ve Rao, D.V., 2001. Effect of combination drying on the physico-chemical characteristics of carrot and pumpkin. Journal of Food Processing Preservation, 25: 447-460.
• Kutlu, N. ve İşçi, A., 2016. Kurutma yöntemlerinin kiraz domatesin kurutma karakteristikleri üzerine etkisi ve matematiksel modellemesi. GIDA, 41(4): 197-204.
• Liu, H., Liu, H., Liu, H., Zhang, X., Hong, Q., Chen, W. ve Zeng, X., 2021. Microwave drying characteristics and drying quality analysis of corn in China. Processes, 9: 1511.
• Liu, H., Liu, J., Lv, Z., Yang, W., Zhang, C., Chen, D. ve Jiao, Z., 2019. Effect of dehydration techniques on bioactive compounds in hawthorn slices and their correlations with antioxidant properties. Journal of Food and Science Technology, 56(5): 2446-2457.
• Lu, Y., Kong, X., Zhang, J., Guo, C., Qu, Z., Jin, L. ve Wang, H., 2021. Composition changes in lycium ruthenicum fruit dried by different methods. Frontiers in Nutrition, 8: 737521.
• Marante, T., Viegas, C., Duarte, I., Macedo, Ane S. ve Fonte, P., 2020. An overview on spray-drying of protein-loaded polymeric nanoparticles for dry powder inhalation. Pharmaceutics, 12(11): 1032.
• Marques, L.G., Silveira, A.M. ve Freire, J.T., 2006. Freze-drying characteristics of tropical fruits. Drying Technology, 24: 457–463.
• Maysami, M.A., Sedighi, R. ve Ghaffari, H., 2020. Evaluation of different drying processes by energy consumption in an insulated and not insulated laboratory convection dryer. Food Research, 4 (S6): 107-111.
• Morad, M. M., El-Shazly, M. A., Wasfy, K. I. ve ElMaghawry, H. A. M., 2017. Thermal analysis and performance evaluation of a solar tunnel greenhouse dryer for drying peppermint plants. Renewable Energy, 101: 992-1004.
• Motevali, A., Minaei, S. ve Khoshtagaza, M.H., 2011. Evaluation of energy consumption in different drying methods. Energy Conversion and Management, 52: 1192-1199.
• Nawirska-Olszańska, A., Stępień, B., Biesiada, A., Kolniak-Ostek, J. ve Oziembłowski, M., 2017. Rheological, chemical and physical characteristics of golden berry (Physalis Peruviana L.) after convective and microwave drying. Foods, 6:60.
• Nozad, M., Khojastehpour, M., Tabasizadeh, M., Azizi, M., Miraei Ashtiani, S.H. ve Salarikia, A., 2016. Characterization of hot-air drying and infrared drying of spearmint (Mentha spicata L.) leaves. Food Measure, 10: 466-473.
• Onwude, D.I., Iranshahi, K., Defraeye, T. ve Martynenko, A., 2021. Electrohydrodynamic drying: Can we scale-up the technology to make dried fruits and vegetables more nutritious and appealing? Comprehensive Revıews in Food Science and Food Safety, 1-31.
• Özbay Doğu, S. ve Sarıçoban, C., 2015. Et kurutma teknolojisi ve dünyada tüketilen bazı kurutulmuş et ürünleri. Gıda ve Sağlık Bilimleri Dergisi, 1(3): 109-123.
• Özdemir, E.E., Görgüç, A., Gençdağ, E. ve Yılmaz, F.M., 2021. Püskürtmeli kurutma ve dondurarak kurutma yöntemlerinin temelleri ve bu yöntemler ile gıda atıklarından toz ürünlerin üretimi. GIDA, 46(3): 583-607.
• Özkan Karabacak, A., 2019. Effects of different drying methods on drying characteristics, colour and in-vitro bioaccessibility of phenolics and antioxidant capacity of blackthorn pestil (leather). Heat and Mass Transfer, 55(10): 2739-2750.
• Özkoç, S.S., 2010. Kızılötesi ve kızılötesi-kombinasyon ısıtma teknolojilerinin gıda işleme uygulamalarında kullanımı. GIDA, 35 (3): 211-218.
• Patel, S.K., Gupta, A. ve Chakraborty, S., 2020. Quality assessment of differently dried garlic (Allium Sativum L.) and storage studies of garlic powder with different packaging conditions. International Journal of Chemical Studies, 8(5): 1273-1278.
• Pinar, H., Çetin, N., Ciftci, B., Karaman, K. ve Kaplan, M., 2021. Biochemical composition, drying kinetics and chromatic parameters of red pepper as affected by cultivars and drying methods. Journal of Food Composition and Analysis, 102(2021): 103976.
• Polat, A. ve Izli, N., 2020. Determination of drying kinetics and quality parameters for drying apricot cubes with electrohydrodynamic, hot air and combined electrohydrodynamic-hot air drying methods. Drying Technology, 1-16.
• Polatoğlu, B. ve Beşe, A.V., 2017. Convective drying of cornelian cherry fruits (Cornus mas.L.): drying kinetics and degradation of vitamin C. Omer Halisdemir University Journal of Engineering Sciences, 6(2): 406-414.
• Quintero Ruiz, N.A., Demarchi, S.M. ve Giner, S.A., 2014. Effect of hot air, vacuum and infrared drying methods on qualityof rose hip (Rosa rubiginosa) leathers. International Journal of Food Science and Technology, 49: 1799-1804.
• Ratti, C. 2001., Hot air and freze drying of high value foods: a review. Journal of Food Engineering, 49: 311-319.
• Razali, S. A., Mohd Nor, M. Z. ve Anuar, M. S., 2020. Banana production via foam mat drying. Advances in Agricultural and Food Research Journal, 1:2.
• Russo, P., Adiletta, G. ve Di Matteo, M., 2013. The influence of drying air temperature on the physical properties of dried and rehydrated eggplant. Journal of Food and Bioproducts Processing, 91(3): 249-256.
• Sadıkoğlu, H. ve Özdemir, M., 2003. Dondurarak kurutma teknolojisi ve evreleri. GIDA, 28: 6.
• Sagar, V. R. ve Kumar, S. K., 2010. Recent advances in drying and dehydration of fruits and vegetables: A review. Journal of Food Science and Technology, 47: 15-26.
• Sahin, K.G., Ozcan-Sinir, G., Durmus, F. ve Copur, O.U., 2020. Ön işlemlerin ve vakum kurutma yönteminin enginar (Cynara cardunculus var. Scolymus L.) dilimlerinde kurutma karakteristikleri, toplam fenolik madde içeriği ve antioksidan kapasite üzerine etkisi. GIDA, 45(4): 699-709.
• Salehi, F. ve Kashaninejad, M., 2018. Modeling of moisture loss kinetics and color changes in the surface of lemon slice during the combined infrared-vacuum drying. Information Processing in Agriculture, 5(4): 516-523.
• Silbir, M. S., Bozkır, H., Ergün, A.R., Baysal, T., Göksungur, Y. ve İçier, F., 2015. Kuzukulağı yapraklarının mikrodalgada ve güneşte kurutulması. Pamukkale Gıda Sempozyumu III: “Kurutulmuş ve Yarı Kurutulmuş Gıdalar’’ Denizli, Türkiye, 1:169.
• Simsek, M. ve Süfer, Ö., 2021. Influence of different pretreatments on hot air and microwave-hot air combined drying of white sweet cherry. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 9(6): 1172-1179.
• Srinivasa Reddy, I.V., 2020. Preservation of jackfruit (Artocarpus heterophyllus) by sun drying and dehydration, Indian Journal of Pure & Applied Biosciences, 7(5): 563-566.
• Sullivan, J.F., Craig, J.C., Dekazos, E.D., Leiby, S.M. ve Konstance, R.P., 1982. Dehydrated blueberries by the continuous explosion‐puffing process. Journal of Food Science, 47(2), 445-448.
• Sunjka, P.S., Orsat, V. ve Raghavan, G.S.V., 2006. Microwave/vacuum drying of Cranberries (Vaccinium macrocarpon). American Journal of Food Technology, 3(2): 100-108.
• Szadzinska, J., Lechtanska, J., Kowalski, S. J. ve Stasiak, M., 2017. The effect of high power airborne ultrasound and microwaves on convective drying effectiveness and quality of green pepper. Ultrason Sonochem, 34: 531-539.
• Taşkın, O. ve İzli, N., 2017. Kızılötesi kurutucu ile hurmanın kurutulması ve matematiksel modellenmesi. Gaziosmanpaşa Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 34 (Ek Sayı): 10-15.
• Toğrul, H., 2006. Suitable drying model for infrared drying of carrot. Journal of Food Engineering, 77: 610-619.
• Top, V., Tontul, İ. ve Türker, S., 2019. Use of solar energy assisted drying methods in the food industry. Turkish Journal of Agriculture - Food Science and Technology, 7(8): 1100-1112.
• Turan, A. ve İslam, A., 2019. Fındığın geleneksel ve suni kurutulması arasındaki hasat sonrası farklılıkları. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 7(11): 1766-1772.
• Uğuz, M. T. ve Gezici, A., 2021. Ejder meyvesinin ozmotik dehidrasyonu ve kuruma özelliklerinin değerlendirilmesi. OKU Fen Bilimleri Enstitüsü Dergisi, 4(2): 149-157.
• Varhan, E. ve Koç, M., 2017. Köpük kurutma yöntemi ile gıdaların kurutulması. Türk Tarım-Gıda Bilim ve Teknoloji Dergisi, 5(6): 637-645.
• Wasswa, M.S., Fungo, R., Kaaya, A., Byarugaba, R. ve Muyonga J.H., 2021. Influence of sun drying and a combination of boiling and sun drying on the retention of nutrients and bioactive compounds in cowpea (Vigna unguiculata (L). Walp) leaves. African Journal of Biological Sciences, 3(3): 48-58.
• Xu, W., Song, C., Li, Z., Song, F., Hu, S., Li, J., Zhu, G. ve Vijaya Raghavan, G. S., 2018. Temperature gradient control during microwave combined with hot air drying. Biosystems Engineering, 169: 175-187.
• Yağcıoğlu, A., 1999. Tarım Ürünleri Kurutma Tekniği. Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayınları No: 536, İzmir.
• Yang, M. ve Ding, C., 2016. Electrohydrodynamic (EHD) drying of the Chinese wolfberry fruits. SpringerPlus, 5:909.
• Yi, J.Y., Lyu, J., Bi, J.F., Zhou, L.Y. ve Zhou, M., 2017. Hot air drying and freeze drying pre‐treatments coupled to explosion puffing drying in terms of quality attributes of mango, pitaya, and papaya fruit chips. Journal of Food Processing and Preservation, 41(6): 1-10.
• Yüksel, A.N.T. ve Çalışkan Koç, G., 2020. Hot-air and microwave-assisted foam-mat drying of avocado. Theory and Research in Engineering, 369.
• Zia, M. P. ve Alibas, I., 2021. Influence of the drying methods on color, vitamin C, anthocyanin, phenolic compounds, antioxidant activity, and in vitro bioaccessibility of blueberry fruits. Food Bioscience, 42(2): 1-11.
• Zia, M. P. ve Alibas, I., 2021. The effect of different drying techniques on color parameters, ascorbic acid content, anthocyanin and antioxidant capacities of cornelian cherry. Food Chemistry, 364: 130358.
• Zou, K., Teng, J., Huang, L., Dai, X. ve Wei, B., 2013. Effect of osmotic pretreatment on quality of mango chips by explosion puffing drying. LWT - Food Science and Technology, 51(1): 253–259.