Kayseri Ekolojik Koşullarında Yetiştirilen Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Bazı Fiziksel Özelliklerin Belirlenmesi

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 1, 67 - 72, 31.03.2023

Hamdi Özaktan Oğuz Erol

https://doi.org/10.55257/ethabd.1255976

Öz

Bu çalışma Kayseri koşullarında yetiştirilmiş olan nohut (Cicer arietinum L.) çeşitlerinin (Tunç, Aslanbey, Nihatbey, Atabay, Karlı, Aydoğan, Göktürk, Bahadır ve Çiftçi) bazı fiziksel özelliklerinin belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Deneme 2022 yılında Erciyes Üniversitesi Tarımsal Araştırma Merkezine ait merkez kampüste bulunan deneme arazisinde tesadüfi bloklar deneme desenine göre 3 tekrarlamalı olarak kurulmuş ve yürütülmüştür. Denemeden elde edilen bulgular ışığında tek tane ağırlığı 0.34- 0.44 g, L değeri 67.94- 73.61, a değeri 5.52- 9.02, b değeri 19.10- 25.01, 9 mm elek üstü %5.39- 25.01, 8 mm elek üstü değeri %5.69- 47.44, 7 mm elek üstü %34.84- 68.21, 6 mm elek üstü %4.35- 36.55 ve 6 mm elek altı %0.23- 3.16 arasında değişim göstermiştir. Sonuçlar göz önüne alındığında Atabay çeşidi diğer çeşitlere nazaran üstün özelliklere sahip olduğu gözlemlenmiştir. İncelenen karakterler bakımından 6 mm elek altı haricindeki tüm parametreler istatistiksel olarak önemli bulunmuştur. Renk parametreleri bakımından en parlak çeşit Aslanbey olurken en kırmızı ve en sarı çeşit Atabay olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Nohut, Elek Analizi, Biplot, L*, a*, b*

Determination of Some Physical Properties of Chickpea (Cicer arietinum L.) Varieties Cultivated in Kayseri Ecological Conditions

Öz

This study was carried out to determine some physical characteristics of chickpea (Cicer arietinum L.) cultivars (Tunç, Aslanbey, Nihatbey, Atabay, Karlı, Aydoğan, Göktürk, Bahadır and Çiftçi) grown in Kayseri conditions. The experiment was established and carried out in 2022 in the experimental field located in the central campus of the Erciyes University Agricultural Research Center according to the randomized blocks trial design with 3 replications. In the light of the findings obtained from the experiment, single grain weight is 0.34-0.44 g, L value is 67.94- 73.61, a value is 5.52- 9.02, b value is 19.10- 25.01, 9 mm sieve is 5.39% - 25.01, 8 mm sieve is 5.69% - 47.44, it varied between 34.84%- 68.21% over 7 mm sieve, 4.35%-36.55% over 6 mm sieve, and 0.23%- 3.16% under 6 mm sieve. Considering the results, it was observed that Atabay cultivar had superior characteristics compared to other cultivars. All parameters except 6 mm sieve were found to be statistically significant in terms of examined characters. In terms of color parameters, Aslanbey was the brightest variety, while Atabay was the most red and yellow variety.

Anahtar Kelimeler

Chickpea, Sieve Analysis, Biplot, L*, a*, b*

Kaynakça

• Abou-Salem, F. M., Abou-Arab E. A. 2011. Physico-chemical properties of tempeh produced from chickpea seeds. Journal of American science, 7 (7), 107-118.
• Aydemir, L.Y. & Yemenicioğlu, A. (2013). Potential of Turkish kabuli type chickpea and green and red lentil cultivars as source of soy and animal origin functional protein alternatives. LWT-Food Science and Technology, 50(2), 686-694.
• Bayrak H. 2010. Konya ekolojisinde tarımı yapılan yerel nohut popülasyonları ve çeşitlerin tarımsal, teknolojik ve besinsel karakterlerinin belirlenmesi (Doctoral dissertation, Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü).
• Coşkuner, Y. & Karababa, E. (2004). Leblebi: a roasted chickpea product as a traditional Turkish snack food. Food Reviews International, 20(3), 257-274. Çalışkan, V. & Gemici, Y. (2011). Türkiye’de Leblebi Üretimi ve Ticareti. Marmara Coğrafya Dergisi, (23), 234-266.
• Gaur, P.M., Singh, M.K., Samineni, S., Sajja, S.B., Jukanti, A.K., Kamatam, S., & Varshney, R.K. 2016. Inheritance of protein content and its relationships with seed size, grain yield and other traits in chickpea. Euphytica, 209: 253-260. DOI 10.1007/s10681-016-1678-2.
• Güzel, D., Sayar, S. 2012. Effect of cooking methods on selected physicochemical and nutritional properties of barlotto bean, chickpea, faba bean, and white kidney bean. Journal of food science and technology, 49 (1), 89-95.
• Gozen, V. 2008. Morphologıc Characterızatıon in Hybrıd Greenhouse Cucumber (Cucumis sativus L.) Breedıng and Determınatıon of Approprıate Hybrıd Combınatıons and Hybrıd Seed Qualıty. Ankara University Graduate School of Natural and Applied Science Department of Horticulture, Ph.D. Thesis, 185s, Ankara.
• Jogihalli, P., Singh L., Sharanagat V. S. 2017. “Effect of microwave roasting parameters on functional and antioxidant properties of chickpea (Cicer arietinum L.) ”. LWT-Food Science and Technology, 79, 223-233.
• Karaman, R., Kaya, M., & Türkay, C. (2021). Leblebilik Nohut Populasyonları ve Tescilli Çeşitlerin Tane Özellikleri Üzerine Bir Araştırma.
• Kaya, M., Karaman, R., & Çapar, M. (2016). Göller Bölgesi İllerinde Yetiştirilen Nohut Genotiplerinin Bazı Kalite ve Teknolojik Özellikleri Yönünden Değerlendirilmesi. Tarla Bitkileri Merkez Araştırma Enstitüsü Dergisi, 25(özel sayı-1), 184–190. https://doi.org/10.21566/tarbitderg.280377.
• Mohammadi, S.A. & Prasanna, B.M. 2003. Analysis of Genetic Diversity in Crop Plants Salient Statistical Tools and Considerations. Crop Science 43, 1235– 1248. https://doi.org/10.2135/cropsci2003.1235
• Özaktan, H., Kıbık, G., ve Erol, O. 2022a. Yeni Nohut (Cicer arietinum L.) Çeşitlerinin Kayseri Koşullarında Agro-morfolojik Özelliklerinin Belirlenmesi, Erciyes Tarım ve Hayvan Bilimleri Dergisi, 5(2):62-70.
• Ozaktan, H., Uzun, S., Uzun, O., & Yasar Ciftci, C. 2022b. Change in Chemical Composition and Morphological Traits of Chickpea (Cicer arietinum L.) Genotypes Grown Under Natural Conditions. Gesunde Pflanzen, 1-16.
• Özaktan, H. 2021. Sieve Analysis for Kernel Size of Some Registered Chickpea Cultivars. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 9(11), 1953-1959.
• Özbey, F. & Görgülü, M. (2016). Survey of trace element and dietetic fiber composition of “Leblebi” which is a local snack food consumed in Turkey. Food Science and Technology, 36(2), 351-355.
• Şehirali S. 1988. Yemeklik Tane Baklagiller, A.Ü. Ziraat Fakül. Yayınları 1089. Ders Kitabı: 314: 435 s.
• Tripathi, S., Sridhar, V., Jukanti, A.K., Suresh, K., Rao, B.V., Gowda, C.L.L. & Gaur, P.M. (2012). Genetic variability and interrelationships of phenological, physicochemical and cooking quality traits in chickpea. Plant Genetic Resources, 10(3), 194-201.