TISNA TERİTORYUMUNDAN ASSOS TİPİ BİR LAHİT

Yıl 2022, Sayı: 15, 104 - 115, 31.10.2022

Umut Kapuci

https://doi.org/10.29157/etusbed.1087766

Öz

Bu çalışmada, Aiolis Bölgesi sınırlarında yer alan Tisna antik kenti teritoryumu içerisinde -günümüzde İzmir ili, Aliağa ilçesi, Güzelhisar Mahallesi- Tisna Antik Kenti ve Yakın Çevresi Arkeolojik Yüzey Araştırması kapsamında 2018 yılı arazi tespit ve belgeleme çalışmaları sırasında tespit edilen bir lahit ele alınmıştır. Amaç, Tisna antik kenti ve çevresi dolayısıyla Aiolis Bölgesi’nin Roma İmparatorluk Dönemi ölü gömme gelenekleri literatürüne katkı sağlayarak eserleri bilim dünyasına sunmaktır. Bu bağlamda söz konusu lahdin, tipoloji ve stil özellikleriyle birlikte ait olduğu dönem özellikleri ve atölye merkezi belirlenmeye çalışılmıştır. Çalışma içeriğini oluşturan lahdin kazı malzemesi olmaması dolayısıyla herhangi bir kontekste ait olmadığından genel olarak Anadolu’da bilinen üretim merkezleri ve buluntular üzerinden analoji yoluyla tarihlenebilmiştir. Araştırma içeriğini oluşturan lahit tarihi için Roma İmparatorluk Dönemi içerisinde İS 2. yüzyılın ikinci yarısı ile 3. yüzyıl başları önerilmektedir. Yapılan karşılaştırmalar sonucunda lahdin, literatürde halbfabrikate, yarı işlenmiş, yarı işçilikli olarak bilinen girlandlı lahitler grubu içerisinde Assos atölyelerinin stil özelliklerini yansıttığı görülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Tisna, Aiolis, Lahit

Kaynakça

• Arslan, N. ve Özhan, T. (2013). “Tiyatro Yazıtları Işığında Assos’ta Zanaatkârlar”. Belleten, 278, 73-83.
• Arslan, N. (2014). “Assos’ta Lahit Üretimi ve İhracatı”. XVII. Türk Tarih Kongresi, Kongreye Sunulan Bildiriler, I. Ankara: Türk Tarih Kurumu Yayınları, 489-515.
• Aydoğmuş, N. (2019). “Tisna-Sarıkale Tepe Kaya Mezarı”. Aydın Erön ve Emre Erdan (Eds), Doğudan Batıya 70. Yaşında Serap Yaylalı’ya Sunulan Yazılar. Ankara: Bilgin Kültür Sanat Yayınları, 421-438.
• Conze, A. (1910). “Eine Griechische Stadt”. JdI, XXV, 1-8.
• Ebeling, P. (2011). “Hellenistic and Roman Sarcophagi in The Levant”. Agora, 8, 14-20.
• Erdan, E. (2019). Tisna I İlk Araştırmalar ve Gözlemler (1. Baskı). İstanbul: Ege Yayınları.
• Erdan, E. ve Aydoğmuş, N. (2019). “Aiolis’te Yeni Bir Arkaik Dönem Nekropolü Hakkında İlk Gözlemler: Tisna-Sarıkale Tepe Güney Yamacı”. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23 (3), 1131-1158.
• Erdan, E., Çekilmez, M., Tiro, A. O., Aydoğmuş, N., Yılmaz Akbulut, N., Vardar, S., Gür, B., Semiz, B., Kapuci, U., Arinç, M., Ersavaş, K., Taşpınar, P., Yüksektepe, Y. B., Toprak, G. T. (2020). “Tisna Antik Kenti ve Yakın Çevresi Yüzey Araştırması 2018 Yılı Çalışmaları”. Araştırma Sonuçları Toplantısı, 37 (1), 459-470.
• Kaplan, D. (2015). “Manisa Müzesi’ndeki Roma Dönemi Lahitleri”. Serra Durugönül (Ed), Manisa Müzesi Heykeltıraşlık Eserleri. İstanbul: Kilikia Arkeolojisinin Araştırma Merkezi Yayınları, 171-179.
• Kaplan, D. (2016). “Tarsus Müzesi’ndeki Roma Dönemi Lahitleri”. Serra Durugönül (Ed), Tarsus Müzesi Taş Eserleri Heykeltıraşlık ve Mimari Plastik Eserler. İstanbul: Kilikia Arkeolojisinin Araştırma Merkezi Yayınları, 141-149.
• Koch, G. (2001). Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri (1. Baskı). İstanbul: Arkeoloji ve Sanat Yayınları.
• Koch, G. (2010). Türkiye’deki Roma İmparatorluk Dönemi Lahitleri (Çev.: Burhan Varkıvanç) (1. Baskı). Antalya: Suna-İnan Kıraç Akdeniz Medeniyetleri Araştırma Enstitüsü.
• Köse, V. (2004). “Pisidia Kenti Pednelissos’tan Yarım İşlenmiş Girlandlı Lahit”. Taner Korkut (Ed), 60. Yaşında Fahri Işık’a Armağan Anadolu’da Doğdu. İstanbul: Ege Yayınları, 461-469.
• Lazzarini, L. ve Visona, D. (2009). “Lapis Sarcophagus and the Provenance of its Mediterranean Sarcophagi”. Interdisciplinary Studies on Mediterranean Ancient Marble and Stone, Proceedings of the VIIIth International Conference Asmosia, Paris: Maisonneuve & Larose, 369-388.
• Öğüş, E. (2008). “Lahit Üretimi: Mermer Ocağından Mezar Anıtına”. Roland Ralph Redfern ve Julia Lenaghan (Eds), Aphrodisias’tan Roma Portreleri. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları, 168-183.
• Sezgin, Y. (2013). “Aiolis’de Bir Dağ Kenti: Aigai”. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3 (5), 95-116.
• Stefanidou-Tiveriou, T. (2010). “Social Status and Family Origin in the Sarcophagi of Thessalonike”. Laura Nasrallah, Charalambos Bakirtzis, Steven J. Friesen (Eds). From Roman to Early Christian Thessalonike: Studies in Religion and Archaeology, Cambridge: Harvard University Press, 151-188.
• Texier, C. (2002). Küçük Asya Coğrafyası, Tarihi ve Arkeolojisi II (Çev.: Ali Suat) Ankara: Enformasyon ve Dokümantasyon Hizmetleri Vakfı.
• Throckmorton, P. ve Bullitt, J. (1963). “Underwater Surveys in Greece: 1962”. Expedition, 5, 2, 17-23.
• Turak, Ö. (2011). Roma Dönemi Pamphylia Lahitleri ve Atölye Sorunu. İstanbul Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
• Ürkmez, Ö. (2021). “The Rock-Carved Tumulus of Nikon in Tisna”. Arma, 1, 66-80. Doi:10.53538/arm.2021.1/04
• Yıldırım, C. (2016). Güzelhisar Aliağa Çevresi ile Birlikte. Ankara: Aliağa Kent Kitaplığı.