İNSAN DUYGULARINA YENİ BİR YAKLAŞIM: DUYGU SOSYOLOJİSİ

Yıl 2007, Sayı: 2, 235 - 253, 15.02.2007

Elif Yıldız

Öz

Duygular sosyal
yaşamda önemli bir figür olarak karşımıza çıkmaktadır. 1970’li yıllarda
sosyoloji disiplini içinde özgün bir alt alan olarak bir ölçüde bilişsel olana
ve akılcı olana aşırı vurgu yapmaya eğilimli bir sosyolojiye bilinçli bir tepki
şeklinde ortaya çıkan duygu sosyolojisinin gelişimi, sosyal yaşamı anlayabilmek

açısından son derece
önemlidir. Pek çok kişinin duyguyu şahsi ve bireysel bir olgu olarak
değerlendirmesine karşın, duygunun en önemli
boyutlarının sosyal olduğu ifade edilmekledir. Sosyal faktörlerin duyguyu
etkilediği ve yansıttığı ortaya konmaktadır. Bununla birlikte sadece sosyal
faktörler duyguları etkilemek ve onlar tarafından etkilenmekle kalmamakta,
duyguların kişilerarası etkileşimler sırasında sosyal olarak oluşturulduğu
ifade edilmektedir.

Duygu sosyolojisi,
kültürün hissetme biçimimizi nasıl şekillendirdiği üzerine odaklanmaktadır.
İnsanlar duygu işi yapmakta, kendi duygularını duygu kurallarına uyumlu hale
getirmeye çalışmaktadır. Örgütlerin de çalışanlarından duygu işi talep
ettikleri ifade edilmektedir.

Bu alandaki iki öncü
çalışmadan biri Arlie Hochschild’ın The Managed Heart’ı (1983), ABD'de uçak
hostesleriyle ilgili bir araştırma olup, bu özel meslekte çalışanların
duygularını nasıl sattıklarını (duygusal emek) ve nasıl duygu kurallarıyla
hareket ettiklerini anlatmaktadır. Thomas Scheff, “utancın başlıca toplumsal
duygu olduğu” görüşündedir ve kendi çalışmalarında hem utanç duygusunun
evrensel yönünü, hem de bunun toplumsal etkileşimde doğurduğu “utanç ve öfke
sarmalı”nı incelemektedir.

Anahtar Kelimeler

Duygular, Duygusal Emek, Duygu Kuralları, Yüzeysel Davranış, Derin Davranış

Kaynakça

• ADAMS, Bert ve SYDIE, R.A. (2001). Sociological Theory. California: Pine Forge Press.
• AKTAŞ, Hamdullah. (2004). İnsanda Duygusal Yaşantı. Ankara: Palme Yayıncılık.
• ATABEK, Erdal. (2000). Bizim Duygusal Zekamız. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• BARBALET, Jean M. (1998). Emotion, Social Theory-Social Structure: A Macrosociological Approach. USA: Cambridge University Press.
• BEAUREGARD, Mario. (2003). Consciousness, Emotional Self-Regulation and (he Brain. USA: John Benjamins Publishing Company.
• BERKOWITZ, Leonard. (2000).Causes and Consequences of Feelings. USA: Cambridge University Press.
• EPSTEIN, Seymour. (1998). Constructive Thinking: The Key to Emotional Intelligence. USA: Greenwood Publishing Group.
• HOCHSCHILD, Arlie Russell. (1983). The Managed Heart: Commercialization o f Human Feeling. Berkeley: University o f Califomia Press.
• KONRAD, Stefan ve HENDL, Claudia. (2003). Duygularla Güçlenmek. Çev. Meral Taştan. İstanbul: Hayat Yayınları.
• KOVECSES, Zoltan. (2000). Metaphor. USA: Cambridge University Press.
• LUPTON, Deboruh. (2002). Duygusal Yaşantı. Çev. Murat Cemal. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• MARSHALL, Gordon. (1999). Sosyoloji Sözlüğü. Çev. Osman Akınbay, Derya Kömürcü. Ankara: Bilim ve Sanat Yayınlan.
• PARKINSON, Brian. (1995). Ideas and Realities of Emotion. USA: Routledge.
• ROECKELEIN, Jon E. (1998). Dictionary o f Theories, Laws. USA: Greenwood Publishing Group.
• TUMER, Jonathan. (2000). On the Origins of Human Emotion: A Sociologicalinquiry into the Evolution of Human Affect. USA: Stanford University Press.
• WALLACE, Ruth ve WOLF, Alison. (1995). Contemporary Sociological Theory: Continuing the Classical Tradition. New Jersey: Prentice Hail.
• HOCHSCHILD, Arlie. (13 Kasım 2002). “Sociology of Emotions”. Elektronik adres: http://leroy.cc.ureuina.ca/gingrich/nl3Q2.htm. (16.03.2005).
• __•(20 Ekim 2004). “The Sociology of Emotions”. Elektronik adres: www.cf.ac.uk/socsi/shyness/shvsoc3emotions.html. (28. 11.2004)
• __• (23 Ekim 2004). “Emotion” . Elektronik adres: http://www.infoplease.com/ce6/sci/AQ817276.html). (24.10.2004).
• __• (23 Ekim 2003). “Sociology of Love and Hate: Emotions”. Elektronik adres: http://www.um.es/ESAyStreani4.htm (22.11.2004).