SİNEMADA SES TEKNOLOJİSİ VE “SANAL DİNLEME” BAĞLAMINDA TÜRK SİNEMASINDA SİNEMA - MÜZİK İLİŞKİSİ

Yıl 2008, Sayı: 3, 321 - 338, 02.03.2008

Cihan Işıkhan

Öz

Görsel eğlencenin dünyadaki en
önemli sektörlerinden biri olan sinema, çok sayıda disiplinin yan yana
gelmesiyle ortaya çıkan ortak bir sanattır. Bu disiplinlerden bir tanesi,
sektörle birlikte gelişimini sürdüren ses teknolojisidir. Sinemada ses
teknolojisi, bugün için sinema üretimini izler kitleye sunmaya çalıştığı doğal
ortamına en yakın kaydetme/dinleme olanaklarıyla gelişimini halen sürdürmektedir.
Bu gelişmelerden bir tanesi de sinema seslerini izleyiciye çok boyutlu olarak
taşımayı amaçlayan ve “sanal dinleme (virtual listening)” adıyla bilinen
dinleme tebliğidir. Sanal dinlemede sinemadaki tüm sesler, izleyiciye, sanki izleyici
görsel mekanın içindeymiş gibi doğal bir ortam amaçlanarak sunulur. Dolayısıyla
bu tekniğin kapsadığı film müzikleri, bir besteci için sanal dinleme özelliklerine
göre yaratısını üretmeye yönelik bir hedefi ortaya çıkarabilir. Dünya sinemasında
gelişimini sürdüren bu teknolojik gelişim, Türk Sineması’na ve film müziği
bestecilerine de kaçınılmaz olarak yansımaktadır. Bu çalışmada, Türk Sineması’nda
ses teknolojisini yakından takip eden bazı film müziği bestecilerinin ifadeleri
doğrultusunda sanal dinleme tekniğinin bu bestecilerin yaratıcılıklarını hangi
boyutta etkilediği araştırılmıştır. Sinemadaki ses teknolojisinin ve tarihsel gelişim
süreci içinde sanal dinleme tekniğinin de kısaca anlatıldığı bu çalışmada, Türk
Sineması bestecilerinin hemen her film müziğini, sanal dinleme tekniğini göz önünde
bulundurarak ürettikleri ortaya çıkmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Sanal Dinleme Tekniği, Sinemada Ses Teknolojisi, Türk Sinemasında Film Müziği

Kaynakça

• CULHANE, John (1983). Walt Disney's Fantasia. New York: Harry N. Abrams Publication.