ULUSAL KANALLARDAN DİJİTAL PLATFORMLARA: TÜRKİYE’DE DİZİ ÜRETİMİNDE YARATICILIK ÜZERİNDEKİ SINIRLILIKLARIN İNCELENMESİ

Yıl 2020, Sayı: 14, 60 - 76, 30.12.2020

Ayşe Yörükoğlu Elif Akçalı

Öz

Bu çalışma, Türk televizyon dizisi endüstrisinin genişlemesi ve dijital platformlar olan Netflix Türkiye, puhutv ve BluTV'nin Türkiye’de faaliyete geçmesi nedeniyle son on yılda televizyon dizilerinin üretim uygulamalarındaki değişikliklere odaklanmaktadır. Bu platformlar için üretilen dizilerde türler, karakterler, anlatı yapıları ve üslup seçenekleri ulusal televizyon kanallarında yayınlanan diğerlerine göre daha geniş bir yelpazededir; ancak bu dönüşümün üretim uygulamalarında bir yansıması olup olmadığı hala cevaplanması gereken bir sorudur. Bu makale seri üretim süreçlerinin yapılarını ve yaratıcılık üzerindeki sınırlamalarını yapımcılar, kanallar ve izleyiciler gibi üretim kararlarını etkileyen aktörlerin analizi ve nihai ürünleri üreten yaratıcı profesyoneller ile yapılan görüşmelerle inceleyip tartışmaya açacaktır.

Anahtar Kelimeler

VoD, dijital platformlar, televizyon dizileri, Türkiye, RTÜK

SHIFTING FROM NATIONAL CHANNELS TO DIGITAL PLATFORMS: AN EXAMINATION OF LIMITATIONS ON CREATIVE PRACTICES IN TURKISH SERIAL PRODUCTION

Öz

This study focuses on the changes in creative production practices of Turkish television serials in the last decade due to the expansion of Turkish television serial industry and the fairly concurrent launch of three video-on-demand platforms, Netflix Turkey, puhutv and BluTV. The range of genres, characters, narrative structures and stylistic choices in the serials produced for these platforms is broader compared to others that are broadcast on national television channels; whether the changes on these new screens are reflected as transformations in the production practices remains a question to be answered. This paper investigates the structures of serial production processes and their limitations on creativity by means of an outlook of an analysis of actors that affect production decisions, including producers, channels, and audiences, and interviews with the creative people who actually produce the end products.

Anahtar Kelimeler

VoD, digital platforms, television serials, Turkey, RTÜK

Kaynakça

• ACAR, İ. (2018). Dizi İhracatı Destan Yazıyor. Yeni Şafak.
• AZİZ, A. (1999). Türkiye’de Televizyon Yayınlarının 30. Yılı. Ankara: TRT Yayınları.
• AZİZ, A. (2013). Televizyon ve Radyo Yayıncılığı (Giriş). İstanbul: Hyperlink.
• BAUMAN, Z. (2015). Özgürlük. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bloomberg HT. (2017). Dizi Sektöründe Deprem: Senaristler Kazan Kaldırdı. 22 Mayıs 2020 tarihinde https://businessht.bloomberght.com/guncel/haber/1445733-dizi-sektorunde-deprem-senaristler-kazan-kaldirdi adresinden edinilmiştir.
• BOZKUŞ, F. (2017). Dizi İhracatımız Çok Hızlı Yükseliyor. Ekonomist. 22 Mayıs 2020 tarihinde https://www.ekonomist.com.tr/medya/dizi-ihracatimiz-cok-hizli-yukseliyor.html adresinden edinilmiştir.
• BULUNMAZ, B. (2011). Holdingleşme Ekseninde Türk Medyasında Tekelleşme Sorunu. Marmara Üniversitesi SBE Hakemli Dergisi, 9(36), 237–246.
• DAĞTAŞ, Y. D. D. B. (2008). Türkiye’de Yaygın Televizyonlarda Tektipleşme ve Diziler: Tektipleşmiş Bir Zenginlik Göstergesi Olan Lüks Villaların Düşündürdükleri. Galatasaray Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 8, 161–185.
• MediaCat. (2018). Türk dizilerinin ihracat karnesi. 22 Mayıs 2020 tarihinde https://mediacat.com/turk-dizilerinin-ihracat-karnesi/ adresinden edinilmiştir.
• Radyo ve Televi̇zyonların Kuruluş ve Yayın Hi̇zmetleri̇ Hakkında Kanun. (2011).
• RATEM. (2018). Türkiye Radyo ve Televizyon Yayıncılığı Sektör Raporu.
• ROUSSELIN, M. (2013). Turkish Soap Power: International Perspectives and Domestic Paradoxes. Euxeinos - Center for Governance and Culture in Europe, 10, 16–22.
• SÜMER, B. - ADAKLI, G. (2011). 6112 Sayılı Radyo ve Televizyonların Kuruluş ve Yayın Hizmetleri Hakkındaki Kanun’a İlişkin Değerlendirme Raporu. 5(2), 141–158.
• T24 (2009). Bir Dizi Yapımcısından Ailelere Reyting Rüşveti. 22 Mayıs 2020 tarihinde https://t24.com.tr/haber/bir-dizi-yapimcisindan-ailelere-reyting-rusveti,49126 adresinden edinilmiştir.
• T.C. Radyo Ve Televi̇zyon Üst Kurulu & Başkanlığı, K. Y. A. V. Ö. D. (2018). İzleyici Eğilimleri Araştırması.
• TİAK TV Audience Research Company. (n.d.). About Us.
• TRT Tarihi. (2019). 10 Temmuz 2019 tarihinde http://www.trtmuze.com.tr/hakkimizda/trt-tarihi/ adresinden edinilmiştir.
• TÜAD. (2012). Ses 2012 Lansman Toplantısı. TÜAD.
• YANARDAǦOǦLU, E. - KARAM, I. N. (2013). The fever that hit Arab satellite television: Audience perceptions of Turkish TV series. Identities, 20(5), 561–579.
• YÖRÜK, Z. - VATIKIOTIS, P. (2013). Turkey, the Middle East & the Media| Soft Power or Illiiusion of Hegemony: The Case of the Turkish Soap Opera “Colonialism.” International Journal of Communication, 7, 25.