Liberal Düşüncede Çoğunluk İlkesi Sorunsalı

Yıl 2018, Cilt: 9 Sayı: 1, 89 - 115, 10.07.2018

İrfan Çelik

Öz

Öz:
Bu çalışmada, çoğunluk ilkesinin, yani demokratik ilkenin bir karar alma kuralı
olarak,  liberal düşüncedeki yeri ve
dayandığı meşruiyet anlayışı ile içerdiği sorunlar tartışılmaktadır. Çoğunluk
ilkesini siyasal yönetimin hakim karar alma prosedürü olarak kabul etmekle
birlikte, liberal düşünce, siyasal yönetimin meşruiyetini çoğunluk ilkesinden
değil başka bir temelden türetmektedir. Anayasacılığın iki temel prensibinden
biri olan insan hakları liberal düşüncede siyasal yönetimin meşruiyetinin
dayandığı temeldir; buna göre demokratik ilkeye (çoğunluğa) dayansa dahi, o
hakları korumayan bir siyasal yönetimin meşruluğu yoktur. Bu bağlamda bir
siyasal karar alma ilkesi olarak çoğunluk ilkesi toplumsal sözleşmenin
temelinde yer alsa da korunması amaçlanan haklar ve özgürlükler açısından
ikincildir. Bu ikincil konum, hak ve özgürlüklerin sözleşmeden önce geldiği, ve
çoğunluk ilkesinin özsel bir değerden çok bir prosedür (süreç) olduğu
görüşünden kaynaklanmaktadır. Ancak demokratik ilkenin (çoğunluk
ilkesinin)  gerek salt bir prosedür
olarak görülmesi, gerekse öz ve prosedür ayrımının kendisi büyük ölçüde
tartışmalıdır.

Anahtar
Kelimler: Liberalizm, demokrasi, çoğunluk ilkesi, usuli ve maddi meşruiyet

Anahtar Kelimeler

liberalizm, demokrasi, çoğunluk ilkesi, usuli ve maddi meşruiyet

Kaynakça

• Aristoteles (2002), Politika, İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Arslan, Z. (2005), Anayasa Teorisi, İstanbul: Seçkin Yayıncılık.
• Barry, N. (2004), Modern Siyaset Teorisi, Ankara: Liberte Yayınları.
• Canfora, L. (2003), Demokratik Retoriğin Eleştirisi, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Christiano, T. (2003), Philosophy and Democracy: an anthology, London: Oxford University Press.
• Cohen, J. (2003), Procedure and Substance in Deliberative Democracy, London: Oxford University Press.
• Çelik, İ. (2011), “Kuvvetler Ayrılığı: Bir İndirgeme ve Dönüşüm”, Liberal Düşünce Dergisi, 16(64): 135-159.
• Dahl, R. (1993), Demokrasi ve Eleştirileri, Ankara: Yetkin Basımevi.
• Dworkin, R. (2003), The Majoritarian Premise And Constituonalism, London: Oxford University Press.
• Erdoğan, M. (1998), Liberal Toplum Liberal Siyaset, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Erdoğan, M. (2007), “Anayasa Ne Anlamda Bir Sözleşmedir”, Star Gazetesi, 27 Eylül 2007, 12.
• Evre, B. (2015), “Neo-Liberalizmin Teorik Açmazları ve Pratik Sonuçları: Bir Paradigma Krizi”, Amme İdaresi Dergisi, 48(4): 1-18
• Fikentscher, W. (1994), “Democracy-A Primer”, Law and State, 49/50: 125-146.
• Gorowitz, S. (1994), Bir Adalet Kuramı: Çağdaş Siyaset Felsefecileri”,İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gramsci, A. (1999), Selection From Prison Notebooks, London: Elecbook.
• Hayek, F. A. (1999), Liberal Bir Düzenin Sosyal İlkeleri, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Hayek, F. A. (1999b), Liberal Bir Devletin Anayasası, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Holden, B. (2007), Liberal Demokrasiyi Anlamak, Ankara: Liberte Yayınları.
• Horkheimer, M. (1986), Akıl Tutulması, İstanbul: Metis Yayınları.
• Kant, I. (1995), Ahlak Metafiziğinin Temellendirilmesi, Ankara: Türkiye Felsefe Kurumu.
• Keyman, F. (1995), “Demokrasi, topluluk ve fark:Türkiye’deki liberalizm tartışmasına kuramsal bir katkı”, Toplum ve Bilim, 66(4): 124-132
• Köker, L. (1998), İki Farklı Siyaset, Ankara: Vadi Yayınları.
• Lane, J. E. (1996), Constitutions and Political Theory, Manchaster: Manchester University Press.
• Lipson, L. (1984), Demokratik Uygarlık, Türkiye İş Bankası, Ankara: Kültür Yayınları.
• Locke, J. (2004), Hükümet Üzerine İkinci İnceleme, Ankara: Babil Yayıncılık.
• Loughlin, M. (1992), Public Law And Political Theory, Oxford: Clarendon Press.
• Machperson, C. B. (1984), Demokrasinin Gerçek Dünyası, Ankara: Birey ve Toplum Yayınları.
• Mardin, Ş. (1994), Türk Modernleşmesi, İstanbul: İletişim Yayınları.
• Marsh, D. ve Stoker, G. (1995), Theory and Methods in Political Science, London: MacMillan Press Ltd.
• Mayo H. B. (1960), An Introduction to Democratic Theory, Newyork: Oxford University Press.
• Merkl, P. H. (1972), Political Continuity and Change, New York: Harper Row Publishers.
• Mill J. S. (2001), Representative Government, Ontario: Batoche Books.
• Nodia, G. (1999), Milliyetçilik ve Demokrasi, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Popper, K. (1999), Açık Toplum ve Düşmanlarına Yeniden Bakış, Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Pettit, P. (1998), Cumhuriyetçilik, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Platon, (1998), Yasalar, İstanbul: Kabalcı Yayınevi.
• Platon, (2002), Devlet, İstanbul: Sosyal Yayınları.
• Plattner, M. F. (1998), “Liberalism and Democracy: Can’t Have One Without the Other”, Foreing Affairs, 77(2): 171-180
• Rawls, J. (2007), Siyasal Liberalizm, İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Ritzer, G. (1996), Sociological Theory, London: The McGraw-Hill Companies İnc.
• Rousseau, J. J. (1987), Toplum Sözleşmesi, İstanbul: Adam Yayınları.
• Ryan, A. (1991), Çağdaş Temel Kuramlar, Ankara: Vadi Yayınları.
• Samples, J. (2001), “James Madison’s Vision of Liberty”, Cato Policy Report, 23(2): 121-131
• Sartori G. (1993), Demokrasi ve Eleştirileri, Ankara: Türk Demokrasi Vakfı Yayınları.
• Schmidt, M. G. (2002), Demokrasi Kuramlarına Giriş, Ankara: Vadi Yayınları.
• Schmitt, K. (2006), Parlamenter Demokrasinin Krizi, Ankara: Dost Kitabevi Yayınları.
• Taylor, R. C. (2005), Tanınma Politikası, Çokkültürcülük, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Turhan, M. (1989), Hükümet Sistemleri ve 1982 Anayasası, Diyarbakır: Dicle Üniversitesi Hukuk Fakültesi Yayınları.
• Yayla, A. (1999), Liberalizm ve Demokrasi: Mükemmel Olmayan Birliktelik, Tahammülü, Güç Ayrılık, Ankara: Siyasal Kitabevi.