Bazı Kurumsal Çalışmalar Çerçevesinde Belediyelerin Mali Durumu Hakkındaki Temel Değerlendirmeler

Yıl 2019, Cilt: 10 Sayı: 1, 19 - 55, 30.06.2019

Ahmet Ulusoy Mustafa Tekdere

Öz

Öz: Kamu yönetiminde hem merkezi boyutta hem de
yerel boyutta reform yapılması gerektiği birçok plan, program, rapor ve kanun
tasarısında ifade edilmektedir. Ancak çalışmalarda yerel yönetimlerin mali
yapılarının düzenlenmesi konusu genellikle göz ardı edilmiş veya ikinci planda
kalmıştır. Bir diğer ifadeyle Türkiye’de
yerel finansman yöntemlerine dair çalışmalar yerel yönetim reformunun gecikmiş
bir parçası ve idari reform sürecinin en zayıf halkası olmuştur. Yerel
yönetimlerin ve özellikle yerel düzeyde en büyük görev ve sorumluluğunu
üstlenen belediyelerin, öz gelirleri ile (özellikle vergiler) harcamaları
arasında ciddi bir tutarsızlık bulunmaktadır. Bu çalışmada; söz konusu
tutarsızlığın acilen ele alınması gereken bir konu olduğunu daha iyi anlama
adına kurumsal bazı raporlar, planlar ve programlar incelenmiştir. Yapılan
kurumsal çalışmaların neredeyse hepsinde, yerel yönetimlerin ve özellikle
belediyelerin içinde bulunduğu sorunların çözümü açısından mali özerkliğin
önemli olduğu vurgusu yapılmıştır. Ayrıca ilgili kurumsal
çalışmalarda ortaya konulan amaç ve hedeflerin büyük kısmına ulaşılamadığı
sonucuna varılmıştır.

Anahtar
Kelimeler: Yerel yönetim, belediye, mali
özerklik, öz gelir, vergi

Anahtar Kelimeler

Yerel yönetim, belediye, mali özerklik, öz gelir, vergi

Kaynakça

• Acar, F. ve Aydın, F. (2015), “Tüm Yönleri ile Belediye Gelirleri”, TBB, http://www.tbb.gov.tr/online/yayinlar/tum_yonleri_ile_belediye_gelirleri/files/web%20 belediye%20gelirleri.pdf, Erişim Tarihi: 18.08.2016.
• Ağcakaya, S. ve Berkay, F. (2014), “Türkiye’de Belediyelerin Borç Yapısının İncelenmesi: 1980-2013”, 2. Uluslararası Davraz Kongresi Küresel Sorunlar ve Çözüm Arayışları, Süleyman Demirel Üniversitesi, Isparta, 2689-2719.
• Alkan, A. T. (2005), “Şehir ve Şehir Kavramlarını Yeniden Yorumlamakta Belediyelerin Yeni Görevleri Üzerine Düşünceler”, Vecdi Akyüz (Ed.), İslam Geleneğinden Günümüze Şehir Hayatı ve Yerel Yönetimler, II, İlke Yayıncılık, 281-285.
• Arıkboğa, Ü. (2016), “Türkiye’de Belediyelerin Gelir Yapısı: Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 13(33): 276-297.
• Bağlı, M. S. (2014), “Mali Yerelleşme Düzeyinin Ölçümü (Mali Özerklik Derecesi)”, Çağdaş Yerel Yönetimler, 23(2): 124-132.
• Bahl, R. (1998), “Implementation Rules for Fiscal Decentralization”, International Seminar on Land Policy and Economic Development, Land Reform Training Institute”, Taiwan, 1-30.
• Bahl, R. (2008), “The Pillars Of Fiscal Decentralization”, CAF Working Paper, 1-55, https://www.caf.com/media/3961/200807Bahl.pdf, Erişim Tarihi: 05.05.2016.
• Bailey, S. J. (1999), Local Government Economics: Principles and Practice, London: Macmillan Press Limited.
• Blöchliger, H. ve King, D. (2006), “Less Than You Thought: The Fiscal Autonomy Of Sub-Central Governments”, OECD Economic Studies, 155-188, http:// www.oecd.org/dataoecd/62/59/40507581.pdf, Erişim Tarihi: 04.02.2017.
• Boschmann, N. (2009), “Fiscal Decentralization and Options for Donor Harmonisation”, DPWG-LGD, 100-101, https://delog.org/web/wp-content/uploads/2018/ 04/Fiscal-Decentralisation.pdf, Erişim Tarihi: 04.02.2017.
• Bülbül, D. (2013), “Türkiye’de Yerel Yönetimlerin Kamu Kesimi Bütçesi Üzerine Etkileri”, IAAOJ Social Science, 1(2): 48-69.
• Cheema G. S. ve Rondinelli, D. A. (2007), “From Government Decentralization to Decentralized Governance”, Cheema G. S. and Rondinelli, D. (Ed.), Decentralized Governance: Emerging Concepts and Practices, Washington: Brookings Institution Press.
• Cumhurbaşkanlığı Yıllık Programı (2019), http://www.sbb.gov.tr/wp-content/uploads/2018/11/2019_Yili_Cumhurbaskanligi_Yillik_Programi.pdf Erişim Tarihi: 02.04.2019. Çelik, A. (2013), “Yerel Özerklik Açısından 5393 Sayılı Belediye Kanunu’nun Genel Bir Değerlendirmesi”, Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 18(1): 17-28.