TOPLUMBİLİM PERSPEKTİFİNDEN AFETİ DÜŞÜNMEK

Yıl 2010, Cilt: 1 Sayı: 1, 3 - 22, 01.04.2010

A. Çağlar Akgüngör

Öz

Afetler modern siyasal sistemler ve idari mekanizmalara için hızla ve doğru
yöntemlerle tepki verilmesi gereken krizlerdir. Bu anlamda her felaket devletin ve
yönetsel seçkinlerin meşruluğunun sınanmasıdır. Aynı zamanda her afet, birey ya da
grup düzeyinde yeniden yorumlanan, hatta kurgulanan toplumsal gerçekliklere
dönüşür. Aktörler, gereksinimleri ya da amaçları doğrultusunda olayı yeniden
tanımlayarak 1999 Marmara Depremleri (Türkiye) örneğinde olduğu gibi kamusal
alanda hareket alanlarını genişletmek, meşruluk kazanmak ya da meşruluklarını
sağlamlaştırmak, siyasal taleplerini dile getirmek için, kriz ortamından yararlanmak
isteyebilirler. Bu çalışmada afetin siyasal ve toplumsal olarak nasıl kullanım
görebileceğini 17 Ağustos 1999 depremleri sonrası Türkiye bağlamını ve Türk
basınındaki söylemleri inceleyerek örneklemeye çalışacağız.

Anahtar Kelimeler

Afet siyaseti, deprem, toplumsal gerçeklik, .söylem, Türkiye, demokratikleşme.

Kaynakça

• Akgüngör, A. ç., La Turquie a l'epreuve des seismes de 1999: Une analyse sociopolitique a travers les discours mediatiques post-catastrophes [Türkiye 1999 Depremleriyle Sınanırken: Afet Sonrası Medya Söylemleri Üzerinden Bir Analiz], Claude GILBERT'in danışmanlığında hazırlanmış doktora tezi, Pierre Mendes France Üniversitesi, Grenoble Siyaset Bilimi Enstitüsü,I 7 Aralık 2007
• Bayraktar, u. (2005), "Hangi Sivil Toplum, Nasıl Bir Demokrasi? 1990'ların Türkiye'sinde Sivil Toplum(lar)", Sivil Toplum, Sayı 9 (ocak-mart), s.10-13.
• Boin, A.(200S), vd, The Politics of Crisis Managemerıt, Cambridge. Camau, M.(2002), "Societes Civiles « reelles » et teleologie de la democratisation", Revue Internationale de la Politique Comparee, Cilt 9, Sayı 2, s.213-23i.
• Couch, S. R. ve Kroll-Smith, J. S.(1991), "What is a Disaster? An Ecological-Symbolic Approach to Resolving the Definitional Debate", International Journal of Mass Emergencies and Disasters, Cilt 9, Sayı 3, (Kasım), s.355-366.
• Drabek, E. T.(l986), Human System Responses to Disaster, Springer-Verlag, New York.
• Dombrowsky, W. R.(l998), "Is A Disaster What We a Disaster?", içinde, Quarantelli, E.L. (edit.), What is a Disaster?, Routlegde, New York, s.20-21.
• Esquenazi, J-P.(2002), L'ecriture de I'actualite, pour une sociologie du discours mediatique [Güncelin Yazımı, Medyatik Söylemin Sosyolojisi İçin], Presses Universitaires de Grenoble.
• Lagadec, P.(l993), Apprendre ıl gerer les erises [Krizleri Yönetmeyi Öğrenmek], Les Editions d'Organisation, Paris.
• Lovekamp, W. E.(2010), "Prornoting Empowerment", içinde PHILLIPS Brenda D. ve diğerleri, Social Vulnerability To Disasters, s.367-380, CRC Press, Boca Raton.
• Neveu, E.(2005), Sociologie des mouvements sociaux, La Decouverte, Paris. Olson, R. S.(2000), "Towards a Politics of Disaster: Losses, Values, Agendas and Blame", International Journal of Mass Emergencies and Disasters, Vol 18, N°2 (aoüt), s.265-287.
• Pfisıer, C.(2002), "Surmorıtcr lcs eatastrophes naturcllcs : les strategies de 1500 a nos jours" iAfetierin Üsıcsindcn Gelmek: 1500l lerden Bugüne Stratejileri, içinde Le Jour d'Apres [Ertesi Gün], Haupı, Bem.
• Searle.T. R.(1995), The Construetion of Social Reality, The Free Press, :\ew York. Tavera-Fenollosa, L.(1998), Social Movernents and Civil Soeiety: The Mexico City 1985
• Earthqake Victim Movemcnt, Kai Erikson vd. danışmanlığında hazırlanmış doktora tezi, Yak Ünivesitesi, Aralık. Vago, S.(1999), Social Change, Prentiee-Hall, :\ew Jers
• Akat, AA, "Bir Yıl Sonra", Sabah, 17 Ağustos 2000, s.21.
• Akgüç, Ö., "Gecekondu Devlet", Cumhuriyet, 20 Ağustos 1999, s.7.
• Alkan, T., "Yeni Bir Civanmertlik Yorumu", Zaman, 30 Ağustos 1999, s.8.
• Altaylı, F., "Bir Devir Yıkıldı, İnşailah Doğrulmaz", Hürriyet, 25 Ağustos 1999, s.19.
• Atikkan, Z., "Ders Alınmadı", Sabah, 17 Ağustos 2000, 14.
• Berkan, ı., "17 Ağustos Depremi ve Boston Tea Party", Radikal, 12 Eylül 1999, s.3.
• Bursalı, O., "AKCT!", Cumhuriyet, 25 Ağustos ı999, s.6.
• Coşkun, B., "Yine :\eredesin Devlet?", Hürriyet, 18 Ağustos 1999, s.2.
• Doğru, X, "uyuma Türkiye Sallanıyorsun", Sabah, 25 Ağustos 2000, s.8.
• Doğru, N., "Veli Göçer Dışarıda, Donanma Müteahhiti İçeride", Sabah, 1 Eylül 1999, s.9.
• Dündar, u., "Başbakan Ecevit'e Açık Mektup", Hürriyet, 29 Ağustos 1999, s. 15.
• Ekinci, O., "Suç Zinciri Kenetlendi", Cumhuriyet, ı7 Ağustos 2000, s.l ve 6.
• Ekşi, O., "Bir Yılı Değerlendirdik mi?", Hürriyet, 17 Ağustos 2000, s.21.
• Engin, A, "Depremzede Olup Yurttaş Olamamak", Cumhuriyet, 18 Ağustos 2000, s.6.
• Göğüş, Z., "Devrimci", Sabah, 26 Ağustos 1999, s.22.
• Gönensin, O., "Her Şey Eskisi Gibi", Sabah, 17 Ağustos 2001, s.6.
• Livaneli, Z., "Deprem ve Dayanışma Mucizesi", 18 Ağustos 1999, s.5.
• Livaneli, Z., "Türkiye Değişirken", Sabah, 5 eylül 1999," s.5.
• Livaneli, Z., "Devleti Yaratan İnsandır", Sabah, 10 Eylül 1999, s.5.
• Livaneli, Z., "İki Deprem Arasında", Sabah, 17 Ağustos 2000, s. 5.
• Özkök, E., "Tek Kişilik Konvoylar", Hürriyet, 20 Ağustos 1999, s.9.
• Özkök, E., "Depremderı Önce -- Depremden Sonra", Hürriyet, 24 Ağustos ı999, s.9.
• Sirmen, A, "AKCT'a Teşekkürler", 29 Ağustos 1999, s.4.
• Turgut, S., "Orta Sınıf Devrimi", Hürriyet, 26 Ağustos ı999, s.6.
• Tüfekçi, I-I., "Depremin İtibar Skalası", Hürriyet, ı7 Ağustos 2000, s.ı8.
• Türenç, T., "Kafalar Hala Aynı", Hürriyet, 17 Ağustos 2001, s. 17.