Özelleştirmede Ezber Bozan AB'deki Derogasyon Gerçeği: K.K.T.C. ve Kıb-Tek Örneği

Yıl 2011, Cilt: 2 Sayı: 1, 93 - 106, 01.04.2011

Mustafa Ertanın Veli Okan Şafaklı

Öz

Enerjinin önemli bir unsuru olan elektrik gibi sektörlerin stratejik sektör olarak değerlendirilmesi bu sektörde sunulacak olan hizmetin etkinliğini ve verimliliğini daha da önemli hale getirmektedir. Stratejik sektör olmaları hasebiyle bu sektörler öncelikle Kamu İktisadi Teşebbüsü (KİT) sıfatıyla hayat bulsalar dahi zaman içerisinde başta Avrupa Birliği (AB) olmak üzere özele devredilme süreci yaşamışlardır. Ancak, bu trend sloganvari olarak her ülkeye uygulanabilecek bir yapı arzetmemektedir. Bilhassa, “Doğal Tekel” yapısı arz eden elektrik sektörü için etkin rekabet koşullarının eksikliğinde kaliteli, kesintisiz, sürekli ve ucuz elektrik ürünü sunmak için etkin para ve sermaye piyasalarının oluşumu, hukuk devletinin etkinliği, regule edecek bağımsız kuruluşların etkinliği ve profesyonelce yönetilen kurumsallaşmış özel işletmelerin varlığı şarttır. Aksi takdirde, gerekli şartlar oluşmadığı için özelleştirmenin topluma ve ülke ekonomisine faydadan çok zararı olabilecektir. Buna ilaveten, doğal tekel niteliği taşıyan elektrik alanında Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nden (KKTC) daha fazla ölçeğe sahip olan Malta ve Güney Kıbrıs’a AB’nin derogasyon vermesi özelleştirmeye yönelik bu tesbitleri teyit eder niteliktedir. KKTC’de Elektrik kurumunun (KIBTEK) öngörülen verimlilik ve etkinliği sağlayamadığı da bariz olarak anlaşılmaktadır. Bu nedenle kurumun idari, kurumsal, yasal, ve denetim açısından yeniden kurgulanarak işletme mantığına göre üretim yapabilecek özerk bir yapıya kavuşturulması gerekmektedir. Dolayısıyla, çalışmanın nihai hedefi KIB-TEK için ideal bir “Özerkleştirme Modeli” geliştirmektir

Anahtar Kelimeler

Özelleştirme, Elektrik, Derogasyon, KKTC, Özerkleştirme

Kaynakça

• Kavramı ve Türleri, http://www. Bagdadioglu, Necmiddin (2009), “Avrupa Birliği Enerji Sektöründe Rekabet Politikası:
• Brüksel’in Yeni Önerileri ve Enerji Milliyetçiliği Meselesi”, C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi , Cilt : 33 No:1 Baumol, W., Panzar, J.,Ve Willig, R. (1982), Contestable Markets and Theory of Industry
• Structure, Harcourt, Brace, Javonovich, New York Braeutigam, Ronald R (1989), Optimal Policies for Natural Monopolies, in Handbook of
• Industrial Organization, R. Schmalensee and R. Willig, eds., Elsevier Science Publishers, Amsterdam. Breyer, Stephen (1992), Regulation and Its Reform, Harvard University Press.
• Çakal, R. (1996), Doğal Tekellerde Özelleştirme ve Regülasyon, DPT, YAYIN NO: DPT: 2455.
• Chang, H.-J. (1997), “The Economics and Politics of Regulation”, Cambridge Journal of Economics, 21, 703-728.
• DIRECTIVE 96/92/EC of the European Parliament and of the Council of 19 February 1997 concerning http://www.seerecon.org/infrastructure/sectors/energy/documents/electricity_directive/dir96- pdf (15/07/2008) rules for the internal market in electricity,
• DIRECTIVE 98/30/EC of the European Parliament and of the Council of 22 June 1998 concerning http://eurlex.europa.eu/LexUriServ/LexUriServ.do?uri=OJ:L:1998:204: (28/05/2008) rules for the internal market in naturalgas, :0012:EN:PDF
• Erol, M. (2003), Doğal Tekellerin Düzenlenmesi ve Telekomünikasyon Sektöründe Düzenleyici
• Kurum, DTP YAYIN NO: DPT:2680.
• Kaplan, Aslan (1997), “Özerkleştirme ve Özelleştirme Teorileri ve Sağlık Bakanlığı
• Hastanelerinin Özerkleştirilmesi ve Özelleştirilmesi Çalışmaları Hakkında Sağlık Bakanlığı Hastanelerinde Çalışan Yüksek Öğrenimli Sağlık Personelinin Düşüncelerinin Tespiti Üzerine bir Araştırma”, Yayınlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara. Kaplay, S. (2002), “Sağlık Bakanlığı’nın Hasteneleri Özerkleştirme Politikasına Eleştirel Bir
• Bakış”, Kamu Yönetimi Dünyası Dergisi, Yıl:3. Sayı 11-12. Karagöz, H. (2009), Dünya ve Türkiye’de Özelleştirme Uygulamaları, Konya Ticaret Odası, Konya.
• Keleş, Ruşen (1992), Yerinden Yönetim ve Siyaset, Cem Yayınevi, İstanbul.
• Kenneth E., TRAIN (1997), Optimal Regulation, The Economic Theory of Natural Monopoly,
• The MIT Press, Fifth Printing. KOl, (1992), Türkiye'de Özelleştirme, Ankara,
• Nankani, Gobind (2005), “Privatization and Deregulation: A Push Too Far?”, Economic Growth in http://www1.worldbank.org/prem/lessons1990s/chaps/06-Ch06_kl.pdf, World Bank Publication, April , s.165. Learning from a Decade of Reform,
• Şirin, Y. N. ve Aydem Edaş Denizli (2009), “Elektrik Sektöründe Özelleştirmeye Genel Bir
• Bakış ve Öneriler”, Ege Bölgesi Enerji Forumu 12-13 Ekim 2009, Denizli.
• OECD (1992), Regulatory Reform, Privatization And Competition Policy, Paris.
• OECD (1997), The OECD Report on Regulatory Reform, Synthesis, Paris.
• Orkunoğlu, Işıl Fulya (2010), “Özelleştirme ve Alternatifleri”, Akademik Bakiş Dergisi, Sayı 22,
• Ekim – Kasım – Aralık – 2010 .
• Özmen, S., (1987), Türkiye'de ve Dünyada KİT'lerin Özelleştirilmesi, İstanbul.
• Posner, R. (1974), “Theories of Economic Regulation”, The Bell Journal of Economics and Management Science, Vol.5, No.2, Autumn, 335-358
• Tan, T. (2000), “Bağımsız İdari Otoriteler”, Devletin Düzenleyici Rolü, TESEV Yayınları: 19, İstanbul, 115-134.
• Tortop, Nuri (1994), Mahalli İdareler, Yargı Yayınları, Beşinci Baskı, Ankara.
• Ulusoy, A.(1999), “Bağımsız İdari Kurumlar”, Danıştay Dergisi, Sayı: 100, 3-17.
• The White Paper (1988), Privatising Electricity, Secretary of State for Energy House of Commons, London.