Hayvanların kene kaynaklı başlıca paraziter hastalıkları: Türkiye’de bu konuda yapılan çalışmalara genel bakış
Öz
Keneler vasıtasıyla bulaşan paraziter hastalıklar dünya genelinde,
özellikle dünyanın tropikal ve sup-tropikal iklim
kuşağında yer alan bölgelerinde hayvancılığın gelişmesini
ciddi boyutlarda kısıtlamaktadır. Ilıman ve sup-tropikal iklimin
özelliklerine sahip olan Türkiye’nin toprak yapısı, iklim
şartları ve mera kaynakları hayvansal tarım için uygun olup,
bu durum aynı zamanda ülkenin hemen her bölgesinde parazitlerin
konak ve vektörlerle olan ilişkilerinin devamlılığını
destekler niteliktedir. Doğu ve Güneydoğu Anadolu bölgelerinde
komşu ülkelerle olan coğrafik temas nedeniyle hayvan
hareketleri ile ilgili düzenlemeler sınırlı olarak yapılmaktadır.
Türkiye’de çiftlik hayvanlarının sayısı her geçen yıl azalma
eğilimi göstermekle birlikte, tarımsal gayri safi milli hasılanın
yaklaşık yüzde otuzu çiftlik hayvancılığı sektöründen
elde edilmektedir. Çoğunlukla geleneksel metotlarla varlığını
devam ettiren çiftlik hayvancılığında hayvanlar sıklıkla kene
enfestasyonlarına maruz kalırlar. Bu nedenle Türkiye, kenelerle
nakledilen paraziter hastalıklar yönüyle endemik bir
ülkedir. Bu hastalıklar özellikle ruminantlarda hayvan sağlığı
ve ülke ekonomisi üzerinde büyük etkiye sahiptir. Ekonomik
önemi büyük olan başlıca kene kaynaklı paraziter hastalıklar;
theileriosis, babesiosis ve anaplasmosisdir. Çiftlik hayvanlarında
en sık karşılaşılan kan paraziti türleri ise Theileria
annulata, Anaplasma marginale, Babesia bigemina, B. ovis, B.
equi ve B. caballi’dir. Kan paraziti hastalıklarının kontrolünde
yapılan uygulamalar genel olarak hastaların tedavisi ve kene
mücadelesinden ibarettir. Aşı uygulaması sadece sığırlarda T.
annulata’nın neden olduğu tropikal theileriosise karşı yapılmaktadır.
Bu derleme Türkiye’de hayvanlarda kene kaynaklı
paraziter hastalıklar konusunda yapılan epidemiyolojik çalışmaları
bir araya toplayarak, bu hastalıkların Türkiye’deki
durumu hakkında bilgi sunmak amacıyla hazırlanmıştır.
Anahtar Kelimeler
Öz
Tick-borne parasitic diseases constrain animal production
throughout the world, mostly in tropical and subtropical
regions. The topography, climate and pasture resources of
Turkey which has the characteristics of temperate and subtropical
climates are suitable for animal agriculture, and are
favorable for the maintenance of the parasite-host-vector
relationships in almost all regions of the country. The geographic
situation limits the regulations on animal movements
in the Eastern and Southeastern regions due to close contact
with the neighbor countries. Turkey has a strong foundation
for livestock resources. Approximately 30 percent of the
agricultural gross domestic product is from livestock sector.
Tick-borne parasitic diseases are endemic throughout the
country, and have a great importance on economy and animal
health, especially in ruminants. The major economically
important tick-borne parasitic diseases of animals are theileriosis
and babesiosis caused by protozoa, and anaplasmosis
caused by rickettsiae. The most widespread hemoparasitic
agents are Theileria annulata, Anaplasma marginale, Babesia
bigemina, B. ovis, B. equi and B. caballi. The control of these
diseases is mainly based on the treatment of sick animals and
tick-control measurements. Vaccination is available for only
tropical theileriosis caused by T. annulata. In this work, we
reviewed the articles published in the national and international
journals to collect the epidemiological data on the major
tick-borne parasitic diseases of animals in Turkey.
Anahtar Kelimeler
Ayrıntılar
| Diğer ID | JA57HE96KR |
|---|---|
| Bölüm | Derleme |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Eylül 2015 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2015 Cilt: 31 Sayı: 3 |