Mühürler ve baytarnameler

Yıl 2011, Cilt: 27 Sayı: 4, 195 - 198, 01.12.2011

Ali Yiğit Aşkın Yaşar

Öz

Amaç: Bu çalışma ile özellikle el yazması baytarnamelerde yer alan mühürlerin incelenmesi ile yazmaların telif (yazılma) ya da tensih edildikten (kopyalandıktan) sonraki yol haritalarına katkı sağlamak amaçlanmaktadır.Gereç ve Yöntem: Çalışma materyalini, farklı kütüphanelerde yer alan 46 baytarnamenin 32’sinde yer alan mühürler, konu ile ilgili Türkçe ve yabancı dildeki yayın ve internet kaynakları oluşturdu. Türkçe’ye çevirileri yapılan mühürler dil yönünden Arapça, Farsça ve Türkçe; sahiplik yönünden vakıf, şahıs, kütüphane mührü olarak ve ayrıca dil ve ait olduğu kişi veya kurum açısından sınıflandırıldı.Bulgular: İncelenen baytarnamelerin (46), büyük bir bölümünde mühür bulunduğu (32); bu mühürlerin 20’sinin vakıf, 11’inin kütüphane, 9’unun ise şahıs mührü olduğu; dil açısından yapılan incelemede 23 mührün Arapça ve 17 mührün ise Türkçe olduğu belirlendi. Öneri: Yazma eserlerin günümüze ulaşmasında kütüphane ve vakıfların önemli bir sığınak görevi taşıdığı; yazma eserlerdeki mühürlerin incelenmesi ile bu eserlerin uğrak ve sığınak yerlerinin yanı sıra katalog bilgilerinin oluşturulmasına da yararlı olunacağı sonucuna varıldı

Anahtar Kelimeler

Mühür, baytarname, vakıf

Seals and baitarnames

Öz

Aim: By examining the seals that exist especially in handwritten baitarnames, what is aimed at by this study is to contribute to the road map of the manuscripts after they were written or copied. Materials and Methods: The resources of the study consisted of the seals in 32 of 46 baitarnames that exist in various libraries, related published material in Turkish and in foreign languages and Internet resources. The pieces of writing on the seals were translated into Turkish. In terms of the history of veterinary medicine, the data that are on the seals have been evaluated within the boundaries of the manuscript in which they exist. The seals were categorized into Arabic, Persian and Turkish in addition to their grouping based on ownership by foundation, person and library. Results: It was found out that there were seals in most (32) of the baitarnames examined (46). It was also found out that 20 of the seals belonged to foundations; 11 belonged to libraries and 9 of them were personal seals; in the linguistic examination, it was identified that 23 seals were in Arabic and 17 were in Turkish.Conclusion: In conclusion, it can be said that libraries and foundations have functioned as a shelter in carrying manuscripts to today and the examination of seals in manuscripts will contribute to the formation of catalogue data along with the information regarding the locations where these works are frequently visited and protected.

Anahtar Kelimeler

Seal, baitarname, foundation

Kaynakça

• Anonim, 2010. Mühür. http://www.turkcebilgi.com/ m%C3%BCh%C3%BCr/ansiklopedi/ Erişim tarihi; 20.10.2010.
• Fazlıoğlu İ, Süruri A, 2010. Yazmalar http://farklar.net/Yaz- malar/ Erişim tarihi; 12.04.2010.
• Hammer JP, 1999. Osmanlı Mühürleri (Arap, Fars ve Türk Mühürleri), Çev: Ümit Öztürk, Pera Yayıncılık ve Kitapçı- lık A.Ş. Yayın No: 1, Alaattin Eser Kitaplığı: 18, İstanbul.
• Kut G, Bayraktar N, 1984. Yazma Eserlerde Vakıf Mühürleri, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları: 586, Kültür Eser- ler Dizisi: 39, Ankara.
• Kütükoğlu M, 1998. Osmanlı belgelerinin dili, Kubbealtı Akademisi Kültür ve Sanat Vakfı, Kubbealtı Neşriyatı, No: 35, İstanbul.
• Özen A, 1999. Millî kütüphanedeki yazma baytarnameler üzerinde tarihsel incelemeler. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• TDK-Türk Dil Kurumu, 2010. Mühür. http://tdkterim.gov. tr/bts/?kategori=verilst Erişim tarihi; 23.03.2010.
• &kelime=mühür&ayn=tam,