Hannah Arendt Ekseninde Faşizm ve Totalitarizm

Yıl 2024, Cilt: 2 Sayı: 2, 78 - 95, 27.12.2024

Kübra Alakuş

Öz

Bu çalışmanın amacı, 20. yüzyılda etkili olan faşizm düşüncesini Hannah Arendt açısında değerlendirmektir. Arendt’in faşizm analizinin demokrasi ve insan hakları çerçevesinde değerlendirilmesi de amaçlanmaktadır. Çalışmada metin analizi yöntemi kullanılmıştır. Makale iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde faşizm kavramı ana hatlarıyla birlikte analiz edilerek Nasyonal Sosyalizm ve İtalyan Faşizmi karşılaştırılmıştır. Aynı zamanda ideolojilerin egemenlik kavramıyla ilişkisi incelenmiştir. Ardından faşizmin totalitarizmden farkları ve benzerlikleri ele alınmıştır. İkinci bölümde ise faşizmin Arendt’in düşüncesinde anlamı ve değeri belirlenmeye çalışılmıştır. Bu belirleme yapılırken Arendt’in kamusal alan ve toplumsal yönelimlerin temelleri üzerinde durulmuştur. Makalede, Arendt’in faşizm eleştirisinin siyasal düşünceye özgün katkısının olduğunu vurgulanmıştır. Kamusal alanla ilişkili olarak politiğin kaybının baskıcı rejimlerin oluşumuna kapı açması vurgulanmıştır. Faşizm de bu kapıdan toplumsal bir çıkış yakalayabilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Hannah Arendt, Faşizm, Totalitarizm, Şiddet, Siyaset

FASCISM AND TOTALITARISM ACCORDING TO HANNAH ARENDT

Öz

The purpose of this presentation is to evaluate the fascism ideas that were influential in the 20th century from Hannah Arendt's perspective. It is aimed to evaluate Arendt's analysis of fascism within the framework of democracy and human rights. Text analysis method was used in the study. The article consists of two parts. In the first part, the concepts of fascism are analyzed in outline and National Socialism and Italian Fascism are compared. At the same time, ideologies are independent of each other due to their dominance characteristics. Additionally, the differences and similarities of fascism from totalitarianism are discussed. In the second part, the meaning and value of fascism in Arendt's thought is tried to be determined. While making this determination, the foundations of Arendt's public sphere and social indicators were emphasized. In the article, it is emphasized that Arendt's critique of fascism is a unique contribution to political thought. It is emphasized that the loss of politics as the acquisition of public space opens the door to the formation of the oppressive regime. Fascism was also able to achieve a social exit through this door.

Anahtar Kelimeler

Hannah Arendt, Facism, Totalitarianism, Violence, Politics

Kaynakça

• Agamben,G. (2001). Kutsal İnsan: Egemen İktidar ve Çıplak Hayat, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Aksoy, M. U. (2016). Kutsal İnsan: Giorgio Agamben’in Egemenlik Anlatısında Kurbansal Durum, FLSF (22), 16-40
• Arendt, H. (1963). The Origins of Totalitarianism, New York: Meridian Books.
• Arendt, H. (1994). İnsanlık Durumu, (çev. Bahadır Sina Şener), İletişim Yayınları.
• Arendt, H. (2014). Formasyon, Sürgün, Totalitarizm, (çev. İbrahim Yıldız), Dipnot Yayınları, Ankara.
• Arendt, H. (2018a). Totalitarizmin Kaynakları-2, (çev. Bahadır Sina Şener), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Arendt, H. (2018b). Zihnin Yaşamı, (çev. İsmail Ilgar), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Arendt, H. (2021a). Totalitarizmin Kaynakları-3, (çev. İsmail Serin), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Arendt, H. (2021b). Totalitarizmin Kaynakları-1, (çev. Bahadır Sina Şener), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Arendt, H. (2021c). Şiddet Üzerine, (çev. Bülent Peker), İletişim Yayınları, İstanbul.
• Arendt, H. (2022). Kötülüğün Sıradanlığı, (çev. Özge Çelik), Metis Yayınları, İstanbul.
• Bauman, Z. (1997). Modernite ve Holocaust, çev. Suha Sertabiboğlu, İstanbul: Sarmal Yayınevi.
• Berktay, F. (2002). Metafizik ve Politika, Boğaziçi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Berktay, F. (2003). Tarihin Cinsiyeti, Metis Yayınları, İstanbul.
• Bouderon, R. (1989). Faşizm İdeolojisi ve Uygulamalar, (çev. Kenan Somer), Onur Yayınevi, Ankara.
• Can, N. (2009). Şiddetin İdeolojik Yüzü Ya Da Faşizmin Korunan Baltası, Atatürk Üniversitesi SBE, 13(1), 1-10.
• Carocci, G. (1965). Faşizmin Tarihi, (çev. M. Yılmaz), Remzi Kitabevi, İstanbul.
• Cevizci, A. (2005). Felsefe Sözlüğü, Sayı: 6, Paradigma Yayınları, İstanbul.
• Costa Pinto, A. (1991). The Salazar “New State” and European Fascism, EUI Working Paper, European University Institute, Florance.
• Friedrich, C. J. (1696). “The Evolving Theory and Practice of Totalitarian Regimes” Totalitarianism in Perspective : The Views, Pall Mall Press, London.
• Griffin. R. (2014). Faşizmin Doğası, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Howle, V. B. (1991). Hannah Arendt: The Relationship Between the Vita Activa And The Vita Contemplativa, Duquesne University Press, USA.
• Kartal, O. (2018). Hannah Arendt’in Doğarlık Kavrayışı ve Siyaset Felsefesi İçin Yeni Bir Hareket Alanı, FLSF, Sayı: 26, 199-125.
• Kalaycıoğlu, E. (2014). Karşılaştırmalı Siyasal Sistemler, Anadolu Üniversitesi Yayınları, Eskişehir.
• Kymlicka, W. (2016). Çağdaş Siyaset Felsefesine Giriş, (çev. Ebru Kılıç), İstanbul Üniversitesi Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Linz, J. J. (1984). Totaliter ve Otoriter Rejimler, (çev. Ergun Özbudun), S Yayınları, Ankara.
• Marquez, X. (2019). Demokrasi Dışı Siyaset: Otoriterlik, Diktatörlük ve Demokratikleşme, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Neocleous, M. (2018). Faşizm, çev. Doğan Barış Kılınç, Natobene Yayınları.
• Onay, G. (2021). Hannah Arendt’in Totalitarizm Eleştirisi, Pamukkale Üniversitesi SBE, Y. Lisans Tezi.
• Örs, H. B. (2010). Faşizm: Modernitenin Karanlık Yüzü, 19. Yüzyıldan 20. Yüzyıla Modern Siyasal İdeolojiler: (s. 477-514). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Özbek, M. (2004). Kamusal Alan, Hil Yayınları, İstanbul.
• Patton, P. (2007). Agamben and Foucault on Biopower and Biopolitics, Giorgio Agamben: Sovereingty and Life içinde ed. Matthew C. Steven, D. Standford University Press.
• Pettit, P. (1998). Cumhuriyetçilik, Çev: Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul.
• Rousseau, J. J. (2010). Toplum Sözleşmesi, Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, İstanbul.
• Sander, O. (2004). Siyasi Tarih 1918-1994, İmge Yayınevi, Ankara.
• Schmitt, C. (2014). Siyasal Kavramı, Çev: Ece Göztepe, Metis Yayınları, İstanbul.
• Schmitt, C. (2020). Siyasal İlahiyat, Çev: E. Emre Zeybekoğlu, Dost Kitapevi, Ankara.
• Sternhell, Z. (1996). Neither Right Nor Left: Fascist Ideology in France, Translate: David Maisel, USA, Princeton Academic Press.
• Sternhell, Z. (2012). Faşist İdeolojinin Doğusu, Çev. Şule Çınar, Ayrıntı Yayınları, Ankara.
• Toker K. N. (2003). Hannah Arendt, Felsefe Ansiklopedisi, Cilt: 1, Etik Yayınları, İstanbul.
• Uslu, C. (2020). Popülist Egemenlik Anlayışının Teorik Kökenleri: Rousseau ve Schmitt, DUHFD, Cilt: 25, Sayı: 47.
• Vincent, A. (2006). Modern Politik İdeolojiler, Çev. A. Tüfekçi, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
• Yayla, A. (2009). ‘Liberaller, Kemalistler ve Faşizm’, Zaman Gazetesi. 24.
• Yazıcı, T.(2018). Hannah Arendt’e Göre Totalitarizmin Neliği, Kaygı, Sayı: 30, 191-207
• Yılmaz, Z. (2007). Hannah Arendt’te Özel Alan Kamusal Alan Ayrımı ve Modern Çağda Toplumsal Alan, Atatürk Üniversitesi SBE, Doktora Tezi.