Kronik Hastalığı Olan Hastalarda Bitkisel Ürün Kullanımı ve İlaç-Bitkisel Ürün Etkileşimleri

Yıl 2025, Cilt: 50 Sayı: 1, 145 - 156, 25.03.2025

Eyüp Can Polat , Sefa Gözcü

https://doi.org/10.55262/fabadeczacilik.1564728

Öz

Bitkisel ürünler toplumda hastalıkları önlemek ve tedavi etmek için sıklıkla kullanılmaktadır. Doğal oldukları için güvenli olarak kabul edilen bitkisel ürünlerin ilaçlarla eş zamanlı kullanımı ilaç kaynaklı sorunlara neden olabilmekte ve tedavi sonuçlarını olumsuz etkileyebilmektedir. Çalışmamızda, kronik hastalığı olan hastalarda bitkisel ürün kullanım oranları ile ve kullanılan bitkisel ürünlerin ilaçlarla etkileşimlerinin belirlenmesi amaçlanmıştır. Bu çalışma bir toplum eczanesinde kesitsel anket çalışması olarak yürütülmüştür. Uygulanan anketlerde hastaların demografik özellikleri, mevcut hastalıkları, kullandıkları ilaçlar ve bitkisel ürünlerle ilgili sorular yer almaktaydı. İlaç-bitkisel ürün etkileşimleri ilaç veri tabanları, monograflar ve basılı kitaplar aracılığıyla incelenmiştir. Çalışmaya dahil edilen 148 hastadan 93’ünün bitkisel ürün kullandığı belirlenmiştir. Çalışmadaki hastaların çoğunun hipertansiyon ve diyabet tanılarının olduğu tespit edilmiştir. Bitkisel ürün kullanımının lisans eğitim durumu, astım, KOAH, diyabet ve anksiyete ile pozitif korelasyon gösterdiği bulunmuştur (p<0,05). En çok kullanılan ve en çok ilaç etkileşimi gösteren bitkisel ürünün sarımsak olduğu belirlenmiştir. İlaç-bitkisel ürün etkileşimlerinin çoğu "drugs.com" etkileşim kontrol aracı ve WHO monografı aracılığıyla tespit edilmiştir. Elde ettiğimiz sonuçlara dayanılarak, klinik eczacılar tarafından toplum eczanelerinde çalışan eczacılar için ilaç-bitkisel ürün etkileşimleri konusunda eğitim programları düzenlenmeli ve toplum eczanesinde görev yapan eczacıların bu konu hakkında bilgi düzeyleri artırılmalıdır. Böylece toplum eczanelerinde hastalara yönelik bitkisel ürünlerin kullanımı konusunda sunulacak danışmanlık hizmeti ile bitkisel ürünlerin akılcı kullanımı sağlanabilir ve ilaç-bitkisel ürün etkileşimlerinin sıklığı azaltılabilir.

Anahtar Kelimeler

ilaç-bitkisel ürün etkileşimi, klinik eczacılık, kronik hastalık

Herbal Product Use and Drug-Herbal Product Interactions in Patients with Chronic Diseases

Öz

Herbal products are frequently used to prevent and treat diseases in the community. Although they are considered safe because they are natural, the simultaneous use of herbal products with medications may cause drug-related problems and negatively affect therapeutic outcomes. Our study aimed to determine the herbal product use rates of patients with chronic diseases and the interactions of the herbal products used with drugs. This study is a cross-sectional survey conducted in a community pharmacy. The surveys included questions about patients’ demographics, existing diseases, use of medicines, and herbal products. Drug-herbal product interactions were examined through drug databases, monographs and printed books. 93 of 148 patients included in the study were using herbal products. Most of the patients in the study were diagnosed with hypertension and diabetes. The use of herbal products was found to be positively correlated with undergraduate educational status, asthma, COPD, diabetes, and anxiety (p<0.05). The herbal product that was most used and had the most drug interactions was garlic. The majority of drug-herbal product interactions were determined by the "drugs.com" interaction checking tool and the WHO monographs. Based on our findings, clinical pharmacists should organize training programs on drug-herbal product interactions for pharmacists working in community pharmacies, and the knowledge level of these pharmacists should be improved. Providing counseling services to patients on the use of herbal products in community pharmacies can help ensure the rational use of these products and reduce the frequency of drug-herbal product interactions.

Anahtar Kelimeler

drug-herbal product interactions, clinical pharmacy, chronic disease

Kaynakça

• Abudalo, R., Abudalo, R., Alqudah, A., Abuqamar, A., Abdelaziz, A., Alshawabkeh, M., & Taha, L. (2022). Pharmacy practitioners’ practice, awareness and knowledge about herbal products and their potential interactions with cardiovascular drugs. F1000Res, 11, 912. doi:10.12688/f1000research. 121709.2