Kozmetik Bileşenlerin Klinik Dermatofit İzolatlarına Karşı Antifungal ve Anti-Biyofilm Aktiviteleri

Yıl 2025, Cilt: 50 Sayı: 3, 547 - 560, 30.10.2025

Cemre Özkanca , Sibel Döşler

Öz

Deri, sahip olduğu düşük pH değeri ve ter bezleri ile mikroorganizmaların kolonizasyonuna engel olmak üzere fiziksel bir bariyer sağlamaktadır. Dermatofitler, biyofilm oluşturma yetenekleri, ilaç taşıma sistemleri ve hücre zarı geçirgenliği değişiklikleri gibi çevresel stres faktörleri nedeniyle antifungal direnç geliştirebilmektedir. Cilde çeşitli sebeplerle uygulanan kozmetik ürünler de bu strese katkıda bulunma potansiyelini barındırmaktadır. Bu çalışmada, yaygın olarak kullanılan kozmetik hammaddelerinin, klinik dermatofit izolatlarına karşı antifungal ve anti-biyofilm etkinliğinin değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Beş Microsporum canis, dört Trichophyton rubrum, birer Trichophyton mentagrophytes ve Trichophyton tonsurans olmak üzere toplam 11 izolatın biyofilm oluşturma kapasiteleri kristal viyole boyama yöntemiyle belirlenmiştir. Antifungal aktiviteler mikrodilüsyon tekniği ile belirlenirken, etkili maddelerin antibiyofilm aktiviteleri olgun biyofilmlere karşı test edilmiştir. 11 izolat arasında dört Microsporum canis kuvvetli, bir Microsporum canis ve iki Trichophyton rubrum orta ve diğer izolatlar zayıf biyofilm oluşturma özelliği göstermiştir. Çay ağacı yağı, A vitamini ve oktokrilen, gliserin yada pantenol için minimum inhibitör konsantrasyonları sırasıyla 7,8-250, 4-625 ve 4-500 µL/mL arasındaydı. Benzofenon-4256-5000 µg/mL ile orta düzeyde aktifken UV filtresi DHHB, M. canis'e karşı 8-256 µg/mL ile seçici olarak etkili bulunmuştur. Özellikle vitamin-A, gliserin ve oktokrilen M. canis'e karşı, pantenol veya çay ağacı yağı ise T. rubrum'a karşı en aktif maddeler olarak bulunmuştur. Kozmetik hammaddeler olgun biyofilmleri 3-log10 cfu/ml'ye kadar inhibe etmiş olup, bu sonuçlara göre özellikle çay ağacı yağı, vitamin-A, pantenol, Centella asiatica ekstresi ve benzofenon-4’ün güçlü antibiyofilm aktivitelerine sahip olduğu belirlenmiştir. Kozmetik bileşenler önemli antifungal ve antibiyofilm özellikler göstererek dermatofit enfeksiyonlarının tedavisinde umut verici bir yardımcı veya alternatif yaklaşım sunmaktadır. Bu maddelerin klinik etkinlik ve güvenliğini doğrulamak için daha fazla araştırma yapılması gerekmektedir.

Anahtar Kelimeler

Cosmetic ingredient , dermatophyte , anti-biofilm , antifungal activity

Antifungal and Anti-Biofilm Activities of Cosmetic Ingredients Against Clinical Dermatophyte Isolates

Öz

The skin, as a physical barrier with its low pH and sweat glands, provides an environment for microorganisms to colonize. Dermatophyte infections, caused by fungi, which could develop resistance due to environmental stressors like biofilm formation, drug transport systems, and cell permeability changes. Cosmetic products applied to the skin can also contribute to this stress. This study evaluates the antifungal and anti-biofilm effectiveness of common cosmetic raw materials against clinical dermatophyte isolates. The biofilm forming capacities of total 11 isolates of five Microsporum canis, four Trichophyton rubrum, each one Trichophyton mentagrophytes and Trichophyton tonsurans were determined by crystal violet staining method. While the antifungal activities were determined by microbroth dilution technique, antibiofilm activities of effective substances were tested against the mature biofilms by colony count. Among the 11 isolates, four M. canis were strong, one M. canis and two T. rubrum were moderate, and other isolates were weak biofilm positive. The minimum inhibitory concentrations were between 7.8–250, 4–625, and 4–500 µL/mL for tea tree oil, vitamin A, and octocrylene, glycerine and panthenol. Benzophenone-4 showed moderate activity 256–5000 µg/mL, and the UV-filter DHHB was selectively active against M. canis with 8–256 µg/mL. Especially vitamin-A, glycerin and octocrylene were most active substances against M. canis, and panthenol or tea tree oil against T. rubrum. Cosmetic ingredieents inhibit the mature biofilms up to 3-log10 cfu/ml, especially tea tree oil, vitamin-A, panthenol, Centella asiatica extract and benzophenone-4 have the strong antibiofilm activities. Cosmetic ingredients demonstrated significant antifungal and antibiofilm properties, offering a promising adjunct or alternative approach for treating dermatophyte infections. Further research is essential to validate their clinical efficacy and safety.

Anahtar Kelimeler

Cosmetic ingredient , dermatophyte , anti-biofilm , antifungal activity

Kaynakça

• Oliveira Carvalho, V., Okay, T. S., Melhem, M. S. C., Walderez Szeszs, M., & del Negro, G. M. B. (2013). The new mutation L321F in Candida albicans ERG11 gene may be associated with fluconazole resistance. Revista Iberoamericana De Micologia, 30(3), 209–212. https://doi.org/10.1016/j. riam.2013.01.001