Genetik Ünitesinin Öğretiminde Kavram Karikatürü Kullanımının Biyoloji Öğretmeni Adayları Üzerine Etkisi

Yıl 2014, Cilt: 2 Sayı: 1, 1 - 22, 30.06.2014

Şeyda Gül Esra Özay Köse Meryem Konu

Öz

Bu çalışmanın amacı genetik ünitesinin öğretiminde kavram karikatürü kullanımının biyoloji öğretmen adayları üzerine etkisini araştırmaktır. Çalışma grubunu, Atatürk Üniversitesi Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Biyoloji Eğitimi Ana Bilim Dalı’nda uygun örnekleme yolu ile belirlenmiş iki sınıfta öğrenim gören toplam 48 öğretmen adayı oluşturmaktadır. Verilerin toplanması aşamasında “Kavramsal Anlama Testi”, “Sorgulayıcı Öğrenme Becerileri Algısı Ölçeği” “Biyoloji Öğrenimine Yönelik Motivasyon Anketi” nden yararlanılmıştır. Ön-test son-test kontrol gruplu yarı deneysel desenin kullanıldığı çalışmada konular, kontrol grubunda, soru-cevap ve düz anlatım metotlarına dayalı geleneksel öğretim yöntemi ile yürütülürken, deney grubunda ise soru-cevap ve anlatım yanında çalışma yaprağı şeklinde hazırlanan kavram karikatürleriyle işlenmiştir. Verilerin değerlendirilmesi sonucunda, grupların kavramsal anlama testine ait son-test puanları ile biyoloji öğrenimine yönelik motivasyon anketinden elde edilen son-test puanlarında deney grubu lehine istatistiksel olarak anlamlı farklılıkların olduğu p0,05 deney grubu lehine olumlu yönde bir artış olduğu görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Genetik, Kavram Karikatürü, Biyoloji Öğretmen Adayı

Kaynakça

• Akyurt, C. & Akaydın, G. (2009). Biyoloji öğretmen adaylarının bitkilerde madde taşınması konusundaki kavram yanılgıları. Kastamonu Eğitim Dergisi, 17(1), 103-110.
• Aslan, F., Ekim, F. ve Kaptan, F. (Mayıs, 2007). Kavramsal gelişimde kavramsal karikatürlerin ve kavramsal değişim metinlerinin yeri ve önemi: Fen eğitiminden örnekler. Hacettepe Eğitim Fakültesi ve Azerbaycan Pedagoji Üniversitesi Uluslararası Öğretmen yetiştirme politikaları ve sorunları sempozyumu. Bakü, Azerbeycan.
• Atasoy, Ş. ve Akdeniz, A.R. (2006). Yapılandırmacı öğrenme kuramına uygun geliştirilen çalışma yapraklarının uygulama sürecinin değerlendirilmesi. Milli Eğitim Dergisi, 35(170), 157.
• Atasoy, Ş., Tekbıyık, A. &Gülay, A. (2013). Beşinci sınıf öğrencilerinin ses kavramını anlamaları üzerine kavram karikatürlerinin etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 10(11), 176-196.
• Aydede, M.N. & Matyar, F. (2009). Fen bilgisi öğretiminde aktif öğrenme yaklaşımının bilişsel düzeyde öğrenci başarısına etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi,6(1), 115-127.
• Balım, A.G., İnel, D.& Evrekli, E. (2008). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı örenme becerileri algılarına etkisi. İlköretim Online, 7(1), 188-202.
• Başer, M. (2007). The Contribution of learning motivation, reasoning ability and learning orientation to ninth grade international baccalaureate and national program students’ understanding of mitosis and meiosis. Master Thesis, Middle East Technical University, Ankara, Turkey.
• Baysarı, E. (2007). İlköğretim düzeyinde 5. sınıf Fen ve Teknoloji dersi canlılar ve hayat ünitesi öğretiminde kavram karikatürü kullanımının öğrenci başarısına, fen tutumuna ve kavram yanılgılarının giderilmesine olan etkisi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi.Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı: İstatistik, araştırma deseni, SPSS uygulamaları ve yorum (12. Baskı).Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Cengizhan, S. (2011).Modüler öğretim tasarımıyla entegre edilmiş kavram karikatürleri hakkında öğretmen adaylarının görüşleri. Eğitim ve Bilim, 36(160), 93-104.
• Chen, W. C., Ku, C. H. & Ho, Y. C. (2009). Applying the strategy of concept cartoon argument instruction to empower the children’s argumentation ability in a remoteelementary science classroom. 13th European Conference for Research on Learning and Instruction, Hollanda, Amsterdam.
• Chin, C. & Teou, L. Y. (2009). Using concept cartoons in formative assessment: Scaffolding students’ argumentation. International Journal of Science Education, 31(10), 1307-1332.
• Chuang, H. F. & Cheng, Y. J. (2003). A study on attitudes toward biology and learning environment of the seventh grade students. Chinese Journal of Science Education, 11(2), 171–194.
• Çakır, M. &Aldemir, B. (2011). İki aşamali genetik kavramlar tanı testi geliştirme ve geçerlik çalışması. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 8(16), 335-353.
• Dabell, J. (2004). The maths coordinator’s file—Using concept cartoons. London: PFP Publishing.
• De Lange, J. (Ağustos-Eylül, 2009). Case study, the use of concept cartoons in the flemish science education: Improvement of the tools and supporting learners’ language skills through a design based research. ESERA Conference,İstanbul. Türkiye.
• Demircioğlu, H., Demircioğlu, G. &Ayas, A. (2004). Kavram yanılgılarının çalışma yapraklarıyla giderilmesine yönelik http://yayim.meb.gov.tr/dergiler/163/demircioglu.htm adresinden alınmıştır. Milli Eğitim Dergisi, 163. 09.07.2009 tarihinde
• Doğru, M., Keles, O. &Arslan, A (Kasım, 2010). Use of concept cartoons with 5E learning model inscience and technology course. International Conference On New Trendsin Education and their Implications, Antalya- Turkey.
• Ekici, F., Ekici, E. &Aydın, F. (2007). Utility of concept cartoons in diagnosing and overcoming misconceptions related to photosynthesis. International of Journal of Environmental & Science Education, 2(4), 111-124.
• Erdoğan, A. & Cerrah-Özsevgeç, L. (2012). Kavram karikatürlerinin öğrencilerin kavram yanılgılarının giderilmesi üzerindeki etkisi: Sera etkisi ve küresel ısınma örneği. Türk Eğitim Dergisi, 1(2), 1-13.
• Evrekli, E. & Balım, A.G. (2010). Fen ve teknoloji öğretiminde zihin haritası ve kavram karikatürü kullanımının öğrencilerin akademik başarılarına ve sorgulayıcı öğrenme becerileri algılarına etkisi. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(2), 76-98.
• Evrekli, E., İnel, D & Balım A.G. (2011). Fen öğretiminde kavram karikatürleri ve zihin haritalarının birlikte kullanımının etkileri üzerine bir araştırma.Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi,5(2), 58-85.
• Freidenreich, H.B.,Duncan, R.G. & Shea, N. (2011). Exploring middle school students’ understanding of three conceptual models in genetics. International Journal of Science Education, 33(17), 2323-2349.
• İnel, D., Balım, A.G. & Evrekli, E. (2009). Fen öğretiminde kavram karikatürü kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi (EFMED), 3(1), 1-16.
• İnel, D. & Balım, A.G. (2011). Kavram karikatürleri destekli probleme dayalı öğrenme yönteminin ilköğretim 6.sınıf öğrencilerinin fen öğrenmeye yönelik motivasyonlarına etkisi. Uşak Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi,4(1), 169-188.
• Ingec, S.K. (2008). Using concept maps as an assestment tool in physics education. Hacettepe University Journal of Education, 35, 195-206.
• Kabapınar, F. (2005). Yapılandırmacı öğrenme sürecine katkıları açısından fen derslerinde kullanılabilecek bir öğretim yöntemi olarak kavram karikatürleri, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 5(1), 101-146.
• Kabapınar, F. (2009). Kavram karikatürlerinin etkililiğini nasıl artırabiliriz? Uygulamayı etkin kılma noktasında araştırmadan yararlanma. Eğitim ve Bilim, 34(154), 104-118.
• Karagöz, M. ve Çakır, M. (2011). Genetikte Problem Çözme: Kavramsal ve Süreçsel Zorluklar. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri,11(3), 1651-1674.
• Karakuş, U., Palaz, T., Kılcan, B. &Çepni, O. (2012). Sosyal bilgiler müfredatında yer alan "Çevre sorunları" konularının öğretiminde karikatür kullanımının öğrencilerin akademik başarısına etkisi. Gazi Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 32(2), 363-376.
• Keogh, B., Naylor, S. & Wilson, C. (1998). Concept cartoons: A new perspectives on physics education. Physics Education, 33(4), 219-224.
• Keogh, B. & Naylor, S. (1999). Concept cartoons, teaching and learning in science: An evaluation. International Journal of Science Education, 21(4), 431-446.
• Keogh, B., Naylor, S. & Downing, B. (2003). Children’s interactions in the classroom: Argumentation in primary science. Paper presented at 4th European Science Education Research Association Conference, Noordwijkerhout, Netherlands.
• Kete, R. (2006). 6. sınıf fen bilgisi biyoloji konularında kavram yanılgıları. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 63-70.
• Klymkowsky, M. W. & Doxas, K. G. (2008). Recognizing student misconceptions through ed’s tools and the biology concept inventory. Plos Biology, 6(1), 14-17.
• Lewis, J. & Robinson, C.W. (2000). Genes, chromosomes, cell division and inheritance-Do students see any relationship?.International Journal of Science Education, 22(2), 177-195.
• Lewis, J., Leach, J. & Wood-Robinson, C. (2000). Chromosomes: The missing link- Young people’s understanding mitosis, meiosis and fertilisation. Journal of Biology Education, 34(3), 129-132.
• McMillan, J. H. & Schumacher, S. (2010). Research in education: Evidence-based inquiry (7th Edition). Boston: Pearson.
• Naylor, S. & McMurdo, A. (1990). Supporting science in schools. Timperley.
• Naylor S., Downing, B. & Keogh B. (2001). An empirical study of argumentation in primary science, using Concept Cartoons as the stimulus, Third International Conference of the European Science Education Research Association, Thessaloniki, Greece.
• Oluk, S. ve Özalp, I. (2007). Yapılandırmacı kurama göre küresel çevre sorunlarını öğretimi: Problemin odak noktası olarak karikatürlerin kullanılabilirliği.Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(2). 861- 896.
• Orcajo, T. I. & Aznar, M.M. (2005). Solving problems in genetics II: Conceptual restructuring. International Journal of Science Education, 27(12), 1495–1519.
• Özmen, H., Demircioğlu, G., Burhan, Y., Naseriazar, A. & Demircioğlu, A. (2012). Using laboratory activities enhanced with concept cartoons to support progression in students’ understanding of acid-base concepts. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching, 13(1), 1-29.
• Özyılmaz-Akamca, G. ve Hamurcu, H. (2009). Analojiler, kavram karikatürleri ve tahmin-gözlem-açıklama ikleriyle desteklenmiş fen ve teknoloji eğitimi. E-Journal of NewWorld Sciences Academy, 4(4), 1186- 1206.
• Özyılmaz-Akamca, G.,Ellez, A.M. ve Hamurcu, H. (2009). Effects of computer aided concept cartoons on learning outcomes. Procedia-Social and Behavioral Sciences,1(1), 296-301.
• Pelaez, N.J., Boyd, D.D., Rojas, J.B. & Hoover, M.A. (2005). Prevalence of blood circulation misconceptions among prospective elementary teachers.Advances in Physiology Education, 29(3), 172-181.
• Saka, A. (2006). Fen bilgisi öğretmen adaylarının genetik konusundaki kavram yanılgılarının giderilmesinde 5E modelinin etkisi. Yayınlanmış Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü.
• Saka, A., Akdeniz, A. R. , Bayrak, R.& Asilsoy, Ö. (2006). “Canlılarda enerji dönüşümü” ünitesinde karşılaşılan yanılgıların giderilmesinde kavram karikatürlerinin etkisi. 7. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi Gazi Üniversitesi Gazi Eğitim Fakültesi, Ankara.:.
• Sebitosi, E. K. (2007). Understanding genetics and inheritance in rural schools. Journal of Biological Education,41(2), 56-61.
• Sexton, M., Gervasoni, A. & Brandenburg, R. (2009). Using a concept cartoon to gain insightinto children’s calculation strategies. Australian Primary Mathematics Classroom, 14(4), 24-28.
• Şahin, Ç. & Çepni, S. (2011). Developing of the concept cartoon, animation and diagnostic branched tree supported conceptual change text: “Gas Pressure”. Eurasian Journal of Physics and Chemistry Education, Jan (Special Issue), 25-33
• Şaşmaz-Ören, F., Ormancı, Ü., Karatekin, P. ve Erdem, Ş. (Haziran, 2010). İlköğretim 6. 7. ve 8. sınıf öğrencilerinin fotosentez-solunum konusundaki kavram yanılgılarının kavram karikatürleriyle belirlenmesi. International Conference on New Horizons in Education, Famagusta, North Cyprus.
• Şaşmaz-Ören, F. ve Yılmaz, T. (2013). Fen ve teknoloji dersinde kavram karikatürleriyle desteklenmiş bilimsel hikâyeler temelli rehber materyal geliştirme çalışması. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 130- 141.
• Şengül, S. & Üner, Ü. (2010). What is the impact of the teaching “Algebraic expressions and equations” topic with concept cartoons on the students’ logical thinking abilities?. Procedia Social and Behavioral Sciences, 2(2), 5441–5445.
• Taşkoyan, S.N. (2008). Fen ve Teknoloji öğretiminde sorgulayıcı öğrenme stratejilerinin öğrencilerin sorgulayıcı öğrenme becerileri, akademik başarıları ve tutumları üzerindeki etkisi. Yayımlanmış yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Taşlıdere, E. (2013). Kavram karikatürleri ile zenginleştirilmiş çalışma yapraklarının öğrencilerin geometrik optik konusundaki kavramsal anlamalarına etkisi. Eğitim ve Bilim, 38(167), 144-161.
• Tatar, N. &Cansüngü Koray, Ö. (2005). İlköğretim sekizinci sınıf öğrencilerinin ‘genetik’ ünitesi hakkındaki kavram yanılgılarının belirlenmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 13(2), 415–426.
• Temelli, A. (2006). Lise öğrencilerinin genetikle ilgili konulardaki kavram yanılgılarının saptanması. Gazi Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi,14(1), 73–82.
• Tsui, C.Y. & Treagust, D. (2010). Evaluating secondary students’ scientific reasoning in genetics using a two-tier diagnostic instrument. International Journal of Science Education, 32(8), 1073–1098.
• Tuan, H. L. Chin, C.C.& Shieh, S. H. (2005). The development of a questionnaire to measure students’ motivation towards science learning. International Journal of Science Education, 27(6), 639- 654.
• Uzun, N. &Sağlam, N. (2005). Genetik konularının öğretiminde deney uygulamalarının akademik başarıya etkisi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 196 -200
• Webb, P., Williams, Y. & Meiring, L. (2008). Concept cartoons and writing frames: Developing argumentation in South African science classrooms?. African Journal of Research in SMT Education, 12(1), 4-17.
• Yavuz, S. &Büyükekşi, C. (2011). Kavram karikatürlerinin ısı-sıcaklık konularının öğretiminde kullanılması. Karaelmas Fen ve Mühendislik Dergisi, 1(2), 25-30.
• Yılmaz, D., Tekkaya, C. & Sungur, S. (2011). The comparative effects of prediction/ discussion-based learning cycle, conceptual change text, and traditional instructions on student understanding of genetics. International Journal of Science Education, 33(5), 607-628.
• Yeşilyurt, S. & Gül, Ş. (2011).Yapılandırmacı öğrenme yaklaşımına dayalı hazırlanan çalışma yaprağının öğrenci başarısına etkisi (Pilot Uygulama). Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 24(1),247-261.
• Yeşilyurt, S.& Gül, Ş. (2012). Ortaöğretim öğrencilerinin taşıma ve dolaşım sistemleri ünitesi ile ilgili kavram yanılgıları. Afyon Kocatepe Üniversitesi Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 5(1), 17-48.