Basit Fen Deneylerinin Öğrencilerin Bilimsel Bilgiye Ulaşmasına Etkileri

Yıl 2019, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 26, 24.06.2019

Miray Nasırlı Ayla Karataş Ömer Acar

Öz

Son yıllardaki araştırmalar basit araç-gereçlerle işlenen laboratuvar derslerinin önemine vurgu yapmaktadır. Bu çalışmada, öğretim programındaki deney ve etkinliklere ilave olarak, basit araç gereçler kullanılarak açık uçlu deneyler yapmanın öğrencilerin bilimsel bilgiye ulaşmasına etkisi araştırılmıştır. Yapılan deneyler ve etkinlikler Milli Eğitim Bakanlığı öğretim programlarına ve kazanımlarına uygundur. Açık uçlu ve basit araç gereçlerle yapılan ilave etkinlikler ve deneyler ünitelere uygundur, ayrıca konulara uygun olacak şekilde dengeli dağıtım yapılmıştır. Araştırma bir dönem boyunca sürdürülmüş ve her ünitedeki konulara uygun olan 10 adet açık uçlu deney öğrenciler tarafından bireysel olarak yapılmıştır. Seçilen deneyler ders kitaplarında bulunmayan deneylerdir. Çalışma grubu, 5. ve 6. sınıf öğrencilerinden oluşan toplam 147 öğrencidir. Araştırmada tek grup öntest-sontest araştırma modeli kullanılmıştır. “Fen Deneylerinin Bilimsel Bilgiye Ulaşmadaki Etkisi” anketi FDBBUT uygulama öncesi ve sonrası uygulanarak veriler toplanmış ve karşılaştırma yapılmıştır. Ön ve son test arasında değişim frekansı hesaplanmıştır. Deneyler günlük hayattaki malzemelerle yapılmış ve konular hayatın akışı içerisinde karşılaşılan olaylarla ilgili seçilmiştir. Bu yolla öğrencilerin öğrendikleri konular ile fen bilimlerinin günlük hayattaki işlevi hakkında bağlantı kurması sağlanmaya çalışılmıştır. Araştırmada yapılan uygulamalar sonrasında öğrencilerin, bilimsel bilgiyi kullanma, yorumlama, fen bilimleri dersini hayatın bir parçası olarak görme ve fen bilimlerinde deneylerin önemi konularındaki düşüncelerinin olumlu yönde geliştiği görülmüştür

Anahtar Kelimeler

Basit fen deneyleri, fen eğitimi, ev deneyleri

The Effects of Simple Science Experiments on Students' Access to Scientific Knowledge

Öz

In recent years, researches emphasize the importance of laboratory courses with simple tools. In this study, in addition to experiments and activities included in the curriculum, the effects of openended experiments which could be performed with simple equipment on students' reach of scientific knowledge. The experiments and activities performed in this study compatible with the curriculum and objectives of Ministry of National Education. The additional open-ended activities and experiments performed with simple equipment are in accordance with the units. Moreover, they are distributed evenly based on the subjects of units. The current research lasted for a half school term and 10 open-ended experiments that suit each unit were performed by students individually. The experiments selected were not included in the text books. The study group consisted of 147 students from grade 5 and 6. Single group pre-test post-test research model was applied. The questionnaire called "The Effects of Scientific Experiments on the Reach of Scientific Knowledge" FDBBUT was conducted before and after the implementation and the results were collected and compared. The variability frequency between pre and post-test was calculated. The experiments were performed using daily life objects and they were based on the event that they are faced in the flow of daily life. In this way, it was aimed to provide students with a connection between the theory and daily functions of sciences. After the implementation of the experiments, it was seen that students' opinions on using scientific knowledge, analyzing it, seeing sciences as a part of everyday life and the importance of experimenting in science classes improved in a positive way

Anahtar Kelimeler

Simple science experiments, science education, home experiments

Kaynakça

• Akdeniz, A., Çepni, S. & Azar, A. (1998). Fizik öğretmeni adaylarının laboratuvar kullanım becerilerini geliştirmek için bir yaklaşım. III. Ulusal Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, 23-25 Ekim, Trabzon.
• Akıllı, H. (2018). Fen bilimleri öğretmen ve öğretmen adaylarının “güvenli laboratuvar kullanımını” gerçekleştirme amaçlarının planlanmış davranış teorisiyle belirlenmesi. Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Akpınar, E. & Çite-Erol, D. (2015). Açık uçlu deney tekniğine dayalı yapılan öğretimin 6. sınıf öğrencilerinin bazı temel fen kavramlarını öğrenmelerine etkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 33, 130-147.
• Ango, M. (2002). Mastery of science process skills and their effective use in the teaching of science: An educology of science education in the Nigerian context. International Journal of Educology, 16(1), 11-30.
• Aydın, B., Bektaş, O. & Armağan-Öner, F. (2016). Deneyler uygulama, tasarlama ve öğrenme sürecine ilişkin fen bilimleri öğretmenlerinin görüşleri. Kurumsal Eğitimbilim Dergisi, 9(3), 476-496.
• Aydın, M., Artun, H., Okur, M. & Ürey, M. (2012). Bilgisayar destekli dijital deney araçlarının öğretmen adaylarının kavramları anlamaları üzerindeki etkisi: Sürtünmeli eğik düzlem deneyi örneği. Bayburt Eğitim Fakültesi Dergisi, 7(1), 68-90.
• Aydoğdu, B. (2009). Fen ve teknoloji dersinde kullanılan farklı deney tekniklerinin öğrencilerin bilimsel süreç becerilerine, bilimin doğasına yönelik görüşlerine, laboratuvara yönelik tutumlarına ve öğrenme yaklaşımlarına etkileri. Doktora Tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir.
• Azar, A. (2001). Üniversite öğrencilerinin elektrik konusundaki kavram yanılgılarının analizi. Yeni Bin Yılın Başında Türkiye’de Fen Bilimleri Eğitimi Sempozyumu, Maltepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi, 7-8 Eylül, İstanbul.
• Bilen, K. (2009). Tahmin et-gözle-açıkla yöntemine dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının kavramsal başarılarına, bilimsel süreç becerilerine, tutumlarına ve bilimin doğası hakkındaki görüşlerine etkisi. Doktora tezi, Gazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Buck, L. B., Bretz, S.L. & Towns, M. H. (2008). Characterizing the level of inquiry in the undergraduate laboratory. Journal of College Science Teaching, 38, 52-58.
• Capp, R. (2009). Process skills practice and standardized tests. Science and Children, 46(5), 28‐30.
• Collison, G.E. (1993). Teacher attitudes toward hands-on science instruction versus traditional teaching methods. Reports-Research/Technical, Georgia Southwestern College.
• Cotham, J.C. (1982). Philosophic insight into theory development and chemical education. Journal of Chemical Education, 59(4), 294-295.
• Çallıca, H., Erol, M., Sezgin, G. & Kavcar, N. (2000). İlköğretim kurumlarında laboratuar uygulamalarına ilişkin bir çalışma. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, 6-8 Eylül, Ankara.
• Çeken, R. (2010). Fen ve teknoloji dersinde balonlu araba etkinliği. İlköğretim Online, 9(2), 1-5.
• Çelik, H., Katrancı, M. & Çakır, E. (2017). Fen öğretiminde açık uçlu araştırmacı sorgulayıcı laboratuvar yaklaşımının yaratıcı düşünme becerisine etkisi. Turkish Journal of Primary Education, 2(1), 1-10.
• Demirkuş, N. (1999). Fen bilgisinde öğretim yöntemleri ve uygulamalarının verimli hale getirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 414-425.
• Duru, M.K., Demir, S., Önen, F. & Benzer, E. (2011). Sorgulamaya dayalı laboratuvar uygulamalarının öğretmen adaylarının laboratuvar algısına tutumuna ve bilimsel süreç becerilerine etkisi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 33, 25-44.
• Eke, C. (2013). Seçmeli “bilim uygulamaları” dersinin fen bilimlerinin öğretimi açısından önemi. Eğitim ve Öğretim Araştırmaları Dergisi, 2(2), 182-188.
• Ergin, Ö., Akgün, D., Küçüközer, H. & Yakal, O. (2000). Deney ağırlıklı fen ve teknoloji öğretimi. IV. Fen Bilimleri Eğitimi Kongresi, 6-8 Eylül, Bildiriler Kitabı: 345-348, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Ergin, Ö., Şahin-Pekmez, E. & Öngel-Erdal, S. Ö. (2005). Kuramdan Uygulamaya Deney Yoluyla Fen Öğretimi. İzmir: Kanyılmaz Matbaası.
• Gencer-Savran A. (2015). Fen eğitiminde bilim ve mühendislik uygulaması: Fırıldak etkinliği. Araştırma Temelli Etkinlik Dergisi (ATED), 5(1), 1-19.
• Gerrnann, P.J., Haskins, S. & Auls, S. (1996). Analysis of nine high school biology laboratory manuals: Promoting scientific inquiry. Journal of Research in Science Teaching, 33(5), 475-499.
• Gott, R. & Duggan, S. (2003). Understanding and Using Scientific Evidence: How to Critically Evaluate Data. London: SAGE Publications.
• Hançer, A.H., Şensoy, Ö. & Yıldırım, H.İ. (2003). İlköğretimde çağdaş fen bilgisi öğretiminin önemi ve nasıl olması gerektiği üzerine bir değerlendirme. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 1(13), 80-88.
• Hardal, Ö. & Eryılmaz, A. (2004). Basit araçlarla yaparak öğrenme yöntemine göre geliştirilen elektrik devreleri ile ilgili etkinlikler. Eğitimde İyi Örnekler Konferansı, 17 Ocak 2004, Sabancı Üniversitesi, İstanbul.
• Harlen, W. (1999). Purposes and procedures for assessing science process skills. Assessment in Education, 6(1), 129-144.
• Hırça, N. (2013). The influence of hands on physics experiments on scientific process skills according to prospective teachers’ experiences. European Journal of Physics Education, 4(1), 1-9.
• Hodson, D. (1990). A critical look at practical work in school science. School Science Review, 70(256), 33-40.
• Hofstein, A., Shore, R. & Kipnis, M. (2004). Providing high school chemistry students with opportunities to develop learning skills in an inquiry-type laboratory: A case study. International Journal of Science Education, 26(1), 47-62.
• İlhan, M. (2016). Açık uçlu sorularla yapılan ölçmelerde klasik test kuramı ve çok yüzeyli Rasch modeline göre hesaplanan yetenek kestirimlerinin karşılaştırılması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(2), 346-368.
• Kang, N.H. & Wallace, C.S. (2005). Secondary science teachers’ use of laboratory activities: Linking epistemological beliefs, goals, and practices. Science Education, 89(1), 140- 165.
• Kanlı, U. & Yağbasan, R. (2008). 7E modeli merkezli laboratuvar yaklaşımının öğrencilerin bilimsel süreç becerilerini geliştirmedeki yeterliliği. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28(1), 91-125.
• Kara, F. (2010). Fen eğitiminde difüzyon ve ilişkili kavramların öğretimine deneysel uygulamaların etkisinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Samsun.
• Karamustafaoğlu, S., Coştu B. & Ayas, A. (2004). Basit araç-gereçlerle periyodik cetvelin öğretiminin etkililiği. XVIII. Ulusal Kimya Kongresi, 5-9 Temmuz, Kafkas Üniversitesi, Kars.
• Klemm, E.B. & Plourde, L.A. (2003). Examining the multi-sensory characteristics of hands-on science activities. The Annual Meeting of the Association for the Education of Teachers of Science, Sn. Louise, January 29-February 2, 2003, USA.
• Koç, A. & Böyük, U. (2012). Basit malzemelerle yapılan deneylerin fene yönelik tutuma etkisi. Türk Fen Eğitimi Dergisi, 9(4), 102-118.
• Koray, Ö., Köksal, M.S., Özdemir, M. & Presley, A.İ. (2007). Yaratıcı ve eleştirel düşünme temelli fen laboratuvarı uygulamalarının akademik başarı ve bilimsel süreç becerileri üzerine etkisi. İlköğretim Online, 6(3), 377-389.
• Lunetta, V.N. (1998). The School Science Laboratory: Historical Perspectives and Contexts for Contemporary Teaching. In B.J. Fraser & K.G. Tobbin (Eds.). International Handbook of Science Education (pp. 249-262). Kluwer Academic Publishers.
• MEB (2013). İlkokullar ve Ortaokullar Fen Bilimleri Dersi Öğretim Programı. Talim ve Terbiye Kurulu Başkanlığı, Ankara.
• Nasırlı, M. (2014). Fen deneyleri ile bilimsel bilginin test edilmesi. Eğitim Araştırmaları Kongresi, EAB Bildiri Kitapçığı (423-440), 5-8 Haziran, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
• Nasırlı, M. (2018). Elektriğin iletimi ünitesinde basit araç gereçlerle yapılan etkinliklerin (hands-on science) bilimsel süreç becerilerine ve akademik başarıya etkisinin araştırılması. Yüksek Lisans Tezi, Kocaeli Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Kocaeli.
• Nock, G.A.B. (2009). The effects on community college student physics achievement and attitudes about learning physics due to inquiry-based laboratory activities versus cookbook laboratory activities. Doctoral Dissertation. The University of Mississippi, USA.
• Önen, F. & Çömek, A. (2011). Öğretmen adaylarının gözüyle basit araç-gereçlerle yapılan fen deneyleri. Batı Anadolu Eğitim Bilimleri Dergisi, 1(3), 45-71.
• Öztürk, G. (2007). Öğrencilerin basit malzemelerle yaptıkları deneylerin kuvvet-enerji kavramını öğrenmelerine ve fene karşı tutumlarına etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Padilla, M. (1990). The science process skills. Paper 9004 in the Series, Science Matters-to the Science Teacher, Published by the National Association for Research in Science.
• Şensoy, Ö. & Yıldırım, H.İ (2016). 8. sınıf fen ve teknoloji dersinde üç boyutlu görsel materyal kullanımının başarıya ve tutuma etkisinin araştırılması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 14 (1), 85-102.
• Tereci, H., Sontay, G. & Karamustafaoğlu, O. (2018). Elektrik yükleri ve elektriklenme konusu ile ilgili araştırma sorgulamaya dayalı uçan naylon deneyi hakkında öğretmen görüşleri. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 37(1), 21-37.
• Tobin, K. (1990). Research on science laboratory activities: In pursuit of better questions and answers to improve learning. School Science and Mathematics, 90(5), 403- 418.
• Uluçınar, Ş., Cansaran, A. & Karaca, A. (2004). Fen bilimleri laboratuvar uygulamalarının değerlendirilmesi. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 2(4), 465-475.
• Uzal, G., Erdem, A., Önen, F. & Gürdal, A. (2010). Basit araç gereçlerle yapılan fen deneyleri konusunda öğretmen görüşleri ve gerçekleştirilen hizmet içi eğitimin değerlendirilmesi. Necatibey Eğitim Fakültesi Elektronik Fen ve Matematik Eğitimi Dergisi, 4(1), 64-84.
• Wigg, A. (1995). Improving the preschooler’s science knowledge and skills through hands-on activities. Doctoral Dissertation, Nova Southeastern University, Virginia.
• Yıldırım, A. & Şimşek, H. (2008). Nitel Araştırma Yöntemleri. Ankara: Seçkin Yayıncılık.
• Yıldırım, N. (2018). Basit ve ucuz malzemelerle yapılan fen etkinliklerinin ortaokul öğrencilerinin fen kavramlarını günlük hayata transferine etkisi. Yüksek lisans tezi, Adıyaman Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Adıyaman.
• Zeidan, H.F. & Jayosi, M.R. (2015). Science process skills and attitudes toward science among Palestinian secondary school students. World Journal of Education, 5(1), 13-24.