Öğrencilerin Fen ve Teknoloji Dersinde Kullandıkları Okuma ve Yazma Stratejileri

Yıl 2013, Cilt: 1 Sayı: 1, 23 - 42, 30.06.2013

Elif Bektaş Esen Nevzat Yiğit

Öz

Bu çalışmada öğrencilerin fen ve teknoloji dersinde kullandıkları okuma ve yazma stratejilerinin belirlenmesi, bu stratejilerin cinsiyet, akademik başarı ve sınıf düzeyi değişkenlerine bağlı olup olmadığı araştırılmıştır. Araştırma, 2010-2011 eğitim öğretim yılında Giresun’da bulunan ilköğretim okullarındaki 5., 6., 7. ve 8. sınıf öğrencileri N=1864 ile yürütülmüştür. Tarama yönteminin kullanıldığı bu çalışmada veriler güvenirlik katsayısı α=0.866 olan Okuma ve Yazma Stratejileri Ölçeği ile toplanmıştır. Öğrencilerin okumada daha başarılı olabilmek için kendini sorgulama, okuduklarını zihinde canlandırma, önemli yerlerin altını çizme, yazdıklarını düzenleme stratejilerini diğer stratejilere göre daha fazla kullandıkları bulunmuştur. Eksikliklerinin saptandığı stratejilerin yazmanın zaman gerektiren bir uğraş olarak algılanmasından, etkili oldukları stratejilerin ise metinle etkili bağ kurmalarını kolaylaştırmasından kaynaklanabileceği sonucuna ulaşılmıştır. Bundan dolayı öğretimin ders dışı etkinliklerle desteklenmesi, fen bilimleri sözlüğü oluşturmanın ilgi çekici hale getirilmesi, grup çalışmalarının yaptırılması, özellikle üst sınıflara geçildikçe okuma yazma stratejilerini geliştirici çalışmaların arttırılması ve öğrencilerin yazdıklarını paylaşmalarını sağlayacak etkinliklerin uygulanması öneriler arasındadır

Anahtar Kelimeler

Fen Eğitimi, Okuma Stratejileri, Yazma Stratejileri, İlköğretim

Kaynakça

• Acat, B. (1998). Okuma Güçlükleri ile Okuduğunu Anlama Becerisi Arasındaki İlişki Düzeyi, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Akyol, G. (2009). Bilişsel ve Biliş Ötesi Strateji Kullanımının Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Fen Başarılarına Katkıları, Yüksek Lisans Tezi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi, Ankara.
• Alemdar, A. (2009). Bilişüstü Beceri Eğitiminin Fen Bilgisi Öğrencilerinin Başarılarına, Kavram Kazanımlarına, Kavramların Sürekliliğine ve Transferine Etkisi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Alev, N. (2010). Perceived Values of Reading and Writing in Learning Physics in Secondary Classrooms, Scientific Research and Essays, 5(11), 1333-1345.
• Alexander, P. A. ve Kulikowich, J. M. (1994). Learning from Physics Text: A Synthesis of Recent Research, Journal of Research in Science Teaching, 31(9), 895-911.
• Alkan, Z.N. (2007). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Hataları, Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Eskişehir.
• Anılan, H. (1998). Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Türkçe Dersinde Okuduğunu Anlama Becerisiyle İlgili Hedef Davranışların Gerçekleşme Düzeyleri, Yüksek Lisans Tezi, Pamukkale Üniversitesi, Denizli.
• Ariail, M. ve Albright, L.K. (2006). A Survey of Teachers' Read- Aloud Practices in Middle Schools, Reading Research and Instruction, 45(2), 69-88.
• Atasoy, E. ve Atasoy, Ş. (2006). Farklı Yazma Etkinliklerinin 6. Sınıf Öğrencilerinin Düşünceleri ve Davranışları Üzerindeki Etkilerinin Belirlenmesi, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, Sayı 1, 1-18.
• Babadoğan, C. (1996). Modern Öğretim Stratejilerinin Öğretim-Öğrenim Süreçlerine Yansıması, Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Bayat, N. (2011). Bilişüstü Okuma Stratejileri Kullanım Düzeyi ile Yazılı Anlatım Becerisi Arasındaki İlişkiler, e- Journal of New World Sciences Academy, 6(1), 925-938.
• Baydık, B., Ergül, C. ve Kudret Bahap, Z. (2012). Okuma Güçlüğü Olan Öğrencilerin Okuma Akıcılığı Sorunları ve Öğretmenlerinin Bu Sorunlara Yönelik Öğretim Uygulamaları, İlköğretim Online, 11(3), 778-789.
• Belet, D. (2005). Öğrenme Stratejilerinin Okuduğunu Anlama ve Yazma Becerileri ile Türkçe Dersine İlişkin Tutumlara Etkisi, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• Berberoğlu, G., Kaptan, F. ve Kutlu, Ö. (2002). Türkiye Genelinde Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin 13. Fen Bilgisi Dersindeki Üst Düzey Zihinsel Becerilerinin İncelenmesi, V. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi, Bildiriler Kitabı, Ankara. http://www.fedu.metu.edu.tr/ufbmek-5/b_kitabi/PDF/Fen/ Bildiri/ t67.pdf
• Beydoğan, H.Ö. ve Taşdemir, A. (2007). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Bazı Değişkenler Açısından Okuma- Anlama Becerilerinin İncelenmesi, 16. Ulusal Eğitim Bilimleri Kongresi, 5-7 Eylül, Gaziosmanpaşa Üniversitesi, Tokat.
• Cavkaytar, S. (2009). Dengeli Okuma Yazma Yaklaşımının Türkçe Öğretiminde Uygulanması:İlköğretim 5. Sınıfta Bir Eylem Araştırması, Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Capretz, K., Ricker, B. ve Sasak, A. (2003). Improving Organizational Skills Through the Use of Graphic Organizers, Master of Arts Action Research Project, Saint Xavier University & Skylight Professional Development Field-Based Masters Program. Chicago. http://web.ebscohost.com/ehost/ 24 Mart 2011.
• Çam, B. (2006). İlköğretim Öğrencilerinin Görsel Okuma Düzeyleri ile Okuduğunu Anlama, Eleştirel Okuma ve Türkçe Dersi Akademik Başarıları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Eskişehir.
• Çöğmen, S. (2008). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Kullandıkları Okuduğunu Anlama Stratejileri, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Aydın.
• Deniz, K. (2000). Yazılı Anlatım Becerileri Bakımından Köy ve Kent Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Durumu, Yüksek Lisans Tezi, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Çanakkale.
• Erdağ, C., Aydın, A. ve Taş, N. (2011). 2003-2006 Pisa Okuma Becerileri Sonuçlarının Karşılaştırmalı Olarak Değerlendirilmesi: En Başarılı 5 Ülke ve Türkiye, Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 651-673.
• Erden, M. ve Demirel, M. (1991). İlkokul 5. Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Öğrenme Stratejilerinin Etkililiği, İzmir 1. Eğitim Kongresi Bildirileri, Dokuz Eylül Üniversitesi, Buca Eğitim Fakültesi, 254-261.
• Fang, Z., Lamme, L., Pringle, R., Patrick, J., Sanders, J., Zmach, C., Charbonnet, S. & Henkel, M. (2008). Integrating Reading into Middle School Science: What we did, found and learned, International Journal of Science Education, 30(15), 2067-2089.
• Fisher, D., Grant, M. & Frey, N. (2009). Science Literacy is Strategies, The Clearing House, 82(4), 183-186.
• Gambrell, B. & Bales, R. (1986). Mental Imagery and the Comprehension-Monitoring Performance of Fourth and Fifth Grade Poor Readers, Reading Research Quarterlv, 21(4), 454-464.
• Güçlüer, E. ve Kesercioğlu, T. (2010). Fen ve Teknoloji Dersinde Fen Okuryazarlığına Yönelik Etkinliklerin Kullanılmasının Öğrenci Başarısına Etkisi, e-Journal of New World Sciences Academy, 5(2), 446-455.
• Gündemir, Y. (2002). İlköğretim Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Becerilerinin Ölçülmesi, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Günel, M., Atila, E.M. ve Büyükkasap, E. (2010). Betimleme Modlarının Öğrenme Amaçlı Yazma Aktiviteleri İçerisindeki Kullanım Varyasyonlarının İlköğretim Kuvvet ve Hareket Konularının Öğrenimi Üzerine Etkisi, Türk Fen Eğitimi Dergisi, 7(4), 113-127.
• Güngör, A. (2005). Altıncı, Yedinci ve Sekizinci Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Stratejilerini Kullanma Düzeyleri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 28, 101-108.
• Gürsakal, S. (2012). PISA 2009 Öğrenci Başarı Düzeylerini Etkileyen Faktörlerin Değerlendirilmesi, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 17(1), 441-452.
• Halberstam, M. (2008). Reciprocal Teaching: The Effects on Reading Comprehension of Third Grade Students, PhD Dissertation, Northcentral University, Arizona.
• Hammond, J.R. (2004). The Effect of Using A Read Aloud Nonfiction Picture Book to Strengthen Fifth Grade Student's Comprehension of Science Content, PhD Dissertation, Central Florida University, Florida.
• Hamurcu, H. (2002). Okulöncesi Öğretmen Adaylarının Kullandıkları Öğrenme Stratejileri, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 127-134.
• Henderson, J. ve Wellington, J. (1998). Lowering the Language Barrier in Learning and Teaching Science, School Science Review, 79(288), 35- 46.
• İşeri, K. (2010). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Okuma Tutumlarının İncelenmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(2), 469- 486.
• Kapka, D. & Oberman, D. A. (2001). Improving Student Writing Skills Through the Modeling of the Writing Process. Research Project, Saint Xavier University and SkyLight Professional Development Field-Based Masters Program. http://web.ebscohost.com/ehost/ 24 Mart 2011.
• Karalar, F. (2006). İlköğretim İkinci Kademe Öğrencilerinin Fen Bilgisi Dersinde Öğrenme Stratejilerini Kullanma Düzeyleri, Yüksek Lisans Tezi, Osmangazi Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Karasar, N. (2007). Bilimsel Araştırma Yöntemleri, 17. Baskı, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara.
• Kayaoğlu, N.M. (2012). Gender-Based Differences in Language Learning Strategies of Science Students, Journal of Turkish Science Education, 9(2), 12-24.
• Kete, R. & Sucuoğlu, H. (2011). Learning Strategies Used by Biology and Science Teacher Candidates, Elementary Education Online, 10(1), 230-243.
• King, C. ve Johnson, L. (1999). Constructing Meaning Via Reciprocal Teaching, Reading Research and Instruction, 38(3), 169-186.
• Koch, A. (2001). Training in Metacognition and Comprehension of Physics Texts, Science Education, 85(6), 758- 768.
• Koçak, A. (2005). İlköğretim Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Becerileri Üzerine Bir Araştırma, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu.
• Lee, D.S. (2000). Gender Differences in Academic Achievement and Ability: A Longitudinal Study Strategies of European Students, PhD Dissertation, Bryn Mawr University.
• McCartney, M., Hines, P. & Wible, B. (2010). Learning to Read Reading to Learn, Science, 328, 447.
• McCladdie, K. (2006). A Comparison of the Effectiveness of the Montessori Method of Reading Instruction and the Balanced Literacy Method for Inner City African-American Students, PhD Dissertation, Saint Joseph's University.
• MEB. (2006). İlköğretim Fen ve Teknoloji Dersi 6. Sınıf Öğretim Programı, MEB Yayınları, Ankara.
• Norris, S.P. & Philips, L.M. (2003). How Literacy in its Fundamental Sense is Central to Scientific Literacy, Science Education, 87(2), 224-240.
• O’Reilly, T. & McNamara, D. S. (2007). The Impact of Science Knowledge, Reading Skill, and Reading Strategy Knowledge on More Traditional "High-Stakes" Measures of High School Students' Science Achievement, American Educational Research Journal, 44(1), 161-196.
• Özcan, Ç.Z. (2007). Sınıf Öğretmenlerinin Derslerinde Biliş Üstü Beceri Geliştiren Stratejileri Kullanma Özelliklerinin İncelenmesi, Doktora Tezi, Marmara Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Özensoy, A.U. (2012). Eleştirel Okumaya Göre Düzenlenmiş Sosyal Bilgiler Dersiyle İlgili Öğrencilerin Görüşleri, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(1), 187-202.
• Özdemir, Ö. (2004). Lise Öğrencilerinin Kullandıkları Öğrenme Stratejileri, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Öztürk, B. (1995). Genel Öğrenme Stratejilerinin Öğrenciler Tarafından Kullanılma Durumları, Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Özyılmaz, G. ve Alcı, B. (2011). İlköğretim 7. Sınıf Öğrencilerine Okuduğunu Anlama Stratejilerinin Öğretiminin Okuduğunu Anlama Başarısı Üzerine Etkisi, Kuramsal Eğitimbilim, 4(1), 71-94.
• PIRLS, (2001). International Report: IEA’s Study of Reading Literacy Achievement in Primary School http://www.iea.nl/pirls2001.html, 5 Nisan 2011.
• PISA, (2006). Uluslararası Öğrenci Değerlendirme Programı http://egitek.meb.gov.tr/earged/arasayfa.php?g=83, 24 Mayıs 2013.
• Shih, M. (1992). Beyond Comprehension Exercises in the ESL Academic Reading Class, TESOL Quarterly, 26(2), 289-318.
• Sidekli, S. ve Buluç, B. (2006). İlköğretim Beşinci Sınıf Öğrencilerinin Okuduğunu Anlama Becerilerinin Karşılaştırılması, Gazi Üniversitesi Ulusal Sınıf Öğretmenliği Kongresi, Kongre Kitabı, 156-167.
• Talu, N. (1997). Ankara Özel Tevfik Fikret Lisesi 10. Sınıf Öğrencilerinin Kullandıkları Öğrenme Stratejilerinin Akademik Başarıları Üzerindeki Etkisi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Taraban, R., Kerr, M. & Rynearson, K. (2000). College Students’ Academic Performance and Self-Reports of Comprehension Strategy Use, Reading Psychology, 21(4), 283-308.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Temur, T. (2004). İlköğretim 5. Sınıf Öğrencilerinin Yazılı Anlatım Beceri Düzeyleri ile Okul Başarıları Arasındaki İlişki, XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, Temmuz, İnönü Üniversitesi, Eğitim Fakültesi, Malatya.
• URL-1, www.teachforamerica.org Elementary Literacy, Erişim tarihi: 15 Şubat 2011.
• Uzoğlu, M. (2006). İlköğretim Yedinci Sınıf Öğrencilerinin Zeka Alanları ile Fen ve Matematik Başarıları Arasındaki İlişki, Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Uzoğlu, M. (2010). Öğrenme Amaçlı Yazma Aktivitelerinin Kullanımının İlköğretim Seviyesinde Kuvvet ve Madde Ünitesini Öğrenmeye Etkisinin Araştırılması, Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Uzun, S. (2011). Öğrenme Amaçlı Okuma-Yazma Etkinlikleri ile Zenginleştirilmiş Ortamların Fizik Öğrenme Üzerindeki Etkisi: Enerji Ünitesinde Bir Uygulama, Doktora Tezi, Karadeniz Teknik Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Trabzon.
• Wellington, J. & Osborne, J. (2001). Language and Literacy in Science Education, Open University Press, Buckingham.
• Yıldız, N. (2003). İlköğretim 5. Sınıf Fen Bilgisi Dersinde Öğrencilere Kazandırılan Öğrenme Stratejilerinin Öğrencilerin Akademik Başarıları ve Hatırda Tutma Düzeyleri Üzerindeki Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Anadolu Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yore, L.D., Hand, B.M. & Prain, V. (2002). Scientists as Writers, Science Education, 86(5), 672-692.
• Yüksel, S. ve Koşar, E. (2001). Eğitim Fakültesi Öğrencilerinin Ders Çalışırken Kullandıkları Öğrenme Stratejileri, Çağdaş Eğitim Dergisi, 278, 29-36.