Çocukların Ekran Bağımlılığı ile Yeme Davranışı Arasındaki İlişki: Tanımlayıcı ve Kesitsel Bir Çalışma

Yıl 2024, , 123 - 133, 03.05.2024

Pınar Bekar , Emine Efe

https://doi.org/10.56061/fbujohs.1326698

Öz

Bu çalışma, çocukların ekran bağımlılığı ile yeme davranışı arasındaki ilişkinin incelenmesini amaçlamaktadır. Tanımlayıcı ve kesitsel nitelikte olan bu araştırma, 2022-2023 eğitim öğretim yılı, bahar döneminde Türkiye’de bir ilçenin merkezinde bulunan iki devlet anaokulunda öğrenim gören öğrencilerin ebeveynleri ile yürütülmüştür. Araştırmanın verileri, yüz yüze görüşme tekniği ile “Kişisel Bilgi Formu”, “Problemli Medya Kullanım Ölçeği-Kısa Form (PMKÖ-KF)” ve “Çocuklarda Yeme Davranışı Anketi (ÇYDA)” kullanılarak toplanmıştır. Çocukların %62,7’sinin görsel medya araçları olarak akıllı telefon/ cep telefonu kullandığı belirlenmiştir. Çocukların PMKÖ-KF puan ortalaması ile ÇYDA’nın Duygusal Aşırı Yeme alt boyut puan ortalaması ve ÇYDA’nın İçme Tutkusu alt boyut puan ortalaması arasında pozitif yönde, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulunmuştur (p<0,05). Çocukların görsel medya araçlarını günlük kullanım süresi ile PMKÖ-KF puan ortalaması arasında pozitif yönde, istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki belirlenmiştir (p<0,001). Bu çalışmada, çocukların ekran bağımlılığı puanı arttıkça içme tutkusu ve duygusal aşırı yeme puanlarının da arttığı sonucuna varılmıştır. Ayrıca çocukların görsel medya araçlarının günlük kullanım süresi arttıkça ekran bağımlılığı puanının da arttığı bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Beslenme Davranışı, Çocuk, Teknoloji

The Relationship Between Children's Screen Addiction and Eating Behavior: A Descriptive and Cross-Sectional Study

Öz

This study aims to examine the relationship between children's screen addiction and eating behavior. This descriptive and cross-sectional study was conducted with the parents of students studying in two public kindergartens located in the center of a town in Turkey, in the spring term of the 2022-2023 academic year. The data of the study were collected by face-to-face interview technique using the “Personal Information Form”, “the Problematic Media Use Measure-Short Form (PMUM-SF)” and “the Children’s Eating Behavior Questionnaire (CEBQ)”. It was determined that 62.7% of the children use smart phones/mobile phones as visual media tools. A positive, statistically significant correlation was found between children’s the PMUM-SF mean score and the CEBQ’s Emotional Overeating sub-dimension mean score and the CEBQ’s Desire to Drink sub-dimension mean score (p<0.05). A positive, statistically significant correlation was determined between children’s the duration of daily use of visual media tools and the mean score of the PMUM-SF (p<0.001). In this study, it was concluded that as the children's screen addiction score increased, the desire to drink and emotional overeating scores also increased. In addition, it was found that as the children's daily usage duration of visual media tools increases, the screen addiction score also increases.

Anahtar Kelimeler

Child, Feeding Behavior, Technology

Kaynakça

• Asqarova, S., & Zengin, T.T. (2022). Ekran maruziyeti bulunan çocuklarda ergoterapinin duyusal etkileri. Pearson Journal, 7(19), 140–145. https://doi.org/10.46872/pj.543
• Aşut, Ö., Abuduxike, G., Acar-Vaizoğlu, S., & Cali, S. (2019). Relationships between screen time, internet addiction and other lifestyle behaviors with obesity among secondary school students in the Turkish Republic of Northern Cyprus. The Turkish Journal of Pediatrics, 61, 568–579. https://doi.org/10.24953/turkjped.2019.04.014
• Chia, M.Y.H., Komar, J., Chua, T.B.K., & Tay, L.Y. (2022). Associations between Parent Attitudes and on-and off-Screen Behaviours of Preschool Children in Singapore. International Journal of Environmental Research and Public Health, 19(18), 11508. https://doi.org/10.3390/ijerph191811508
• Council on Communications and Media; Hill, D., Ameenuddin, N., Reid Chassiakos, Y.L., Cross, C., Radesky, J., Hutchinson, J., Levine, A., Boyd, R., Mendelson, R., Moreno, M., & Swanson, W.S. (2016). Media and young minds. Pediatrics, 138(5), e20162591. https://doi.org/10.1542/peds.2016-2591
• Domingues-Montanari, S. (2017). Clinical and psychological effects of excessive screen time on children. Journal of paediatrics and child health, 53(4), 333–338. https://doi.org/10.1111/jpc.13462
• Domoff, S.E., Harrison, K., Gearhardt, A.N., Gentile, D.A., Lumeng, J.C., & Miller, A.L. (2017). Development and validation of the problematic media use measure: A parent report measure of screen media “addiction” in children. Psychology of Popular Media Culture, 8(1), 2–11. http://dx.doi.org/10.1037/ppm0000163
• Furuncu, C., & Öztürk, E. (2020). Problemli Medya Kullanım Ölçeği Türkçe formunun geçerlik güvenirlik çalışması: Çocuklarda ekran bağımlılığı ölçeği ebeveyn formu. Erken Çocukluk Çalışmaları Dergisi, 4(3), 535–566. https://doi.org/10.24130/eccd-jecs.1967202043237
• Kamaleddine, A. N., Antar, H. A., Ali, B. T. A., Hammoudi, S. F., Lee, J., Lee, T., Bhang, S. Y., Chung, S., & Salameh, P. (2022). Effect of Screen Time on Physical and Mental Health and Eating Habits During COVID-19 Lockdown in Lebanon. Psychiatry investigation, 19(3), 220–228. https://doi.org/10.30773/pi.2021.0239
• Koyuncu, B., & Kepenk Varol, B. (2023). Çocuklarda ekran bağımlılığının fiziksel aktivite, fiziksel performans, denge, sirkadiyen ritim ve yaşam kalitesi ile ilişkisi. Sağlık Bilimleri Dergisi, 32(1), 97–105. https://doi.org/10.34108/eujhs.1190837
• Li, C., Cheng, G., Sha, T., Cheng, W., & Yan, Y. (2020). The Relationships Between Screen Use and Health Indicators Among Infants, Toddlers, and Preschoolers: A Meta-Analysis and Systematic Review. International Journal of Environmental Research and Public Health, 17(19), 7324. https://doi.org/10.3390/ijerph17197324
• Madigan, S., McArthur, B.A., Anhorn, C., Eirich, R., & Christakis, D.A. (2020). Associations Between Screen Use and Child Language Skills: A Systematic Review and Meta-analysis. JAMA Pediatrics, 174(7), 665–675. https://doi.org/10.1001/jamapediatrics.2020.0327
• Moitra, P., & Madan, J. (2022). Impact of screen time during COVID-19 on eating habits, physical activity, sleep, and depression symptoms: A cross-sectional study in Indian adolescents. PloS one, 17(3), e0264951. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0264951
• Muppalla, S.K., Vuppalapati, S., Reddy Pulliahgaru, A., & Sreenivasulu, H. (2023). Effects of Excessive Screen Time on Child Development: An Updated Review and Strategies for Management. Cureus, 15(6), e40608. https://doi.org/10.7759/cureus.40608
• Muslu, M., & Gökçay, G.F. (2019). Teknoloji bağımlısı çocuklarda obeziteye neden olan risk faktörleri. Gümüşhane Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 8(2), 72–79.
• Mustafaoğlu, R., Zirek, E., Yasacı, Z., & Razak Özdinçler, A. (2018). The negative effects of digital technology usage on children’s development and health. Addicta: The Turkish Journal on Addictions, 5, 227–247. http://dx.doi.org/10.15805/addicta.2018.5.2.0051
• Neamat, A.S., Shawq, A.H., & Mohammed, W.J. (2023). Association between Digital Addiction and Eating Behaviors for Preschool Children. Mosul Journal of Nursing, 11(1), 1–6. https://doi.org/10.33899/mjn.2023.176928
• Neophytou, E., Manwell, L.A. & Eikelboom, R. (2021). Effects of excessive screen time on neurodevelopment, learning, memory, mental health, and neurodegeneration: a scoping review. International Journal of Mental Health and Addiction, 19, 724–744. https://doi.org/10.1007/s11469-019-00182-2
• Nwankwo, F., Shin, H.D., Al-Habaibeh, A., & Massoud, H. (2019). Evaluation of Children's Screen Viewing Time and Parental Role in Household Context. Global Pediatric Health, 6, 2333794X19878062. https://doi.org/10.1177/2333794X19878062
• Park, J.H., & Park, M. (2021). Smartphone use patterns and problematic smartphone use among preschool children. PloS one, 16(3), e0244276. https://doi.org/10.1371/journal.pone.0244276
• Rathnasiri, A., Rathnayaka, H., Yasara, N., & Mettananda, S. (2022). Electronic screen device usage and screen time among preschool-attending children in a suburban area of Sri Lanka. BMC pediatrics, 22(1), 390. https://doi.org/10.1186/s12887-022-03452-6
• Rocka, A., Jasielska, F., Madras, D., Krawiec, P., & Pac-Kożuchowska, E. (2022). The ımpact of digital screen time on dietary habits and physical activity in children and adolescents. Nutrients, 14(14), 2985. https://doi.org/10.3390/nu14142985
• Saka, O. (2004). Araştırma evreleri II, Araştırmalarda Deneklerin Seçimi, Örnekleme. Türkiye Acil Tıp Dergisi, 4(2), 81-85.
• Semar, R., & Bakshi, N. (2022). Correlation of Screen Time With Eating Behavior Among School-Going Children Aged 8 to 10 Years in East Delhi, India. Journal of Indian Association for Child and Adolescent Mental Health, 18(4), 283-289. https://doi.org/10.1177/09731342221144877
• Stiglic, N., & Viner, R. M. (2019). Effects of screentime on the health and well-being of children and adolescents: a systematic review of reviews. BMJ open, 9(1), e023191. https://doi.org/10.1136/bmjopen-2018-023191
• Szymkowiak, A., Melović, B., Dabić, M., Jeganathan, K., & Kundi, G.S. (2021). Information technology and Gen Z: The role of teachers, the internet, and technology in the education of young people. Technology in Society, 65, 101565. https://doi.org/10.1016/j.techsoc.2021.101565
• Ünal, F.P. (2022). Erken çocukluk döneminde dijital bağımlılığın alanyazın değerlendirilmesi. Uygulamada Eğitim ve Yönetim Bilimleri Dergisi, 2(1), 62–77.
• Wang, J., Hao, Q. H., Peng, W., Tu, Y., Zhang, L., & Zhu, T. M. (2023). Relationship between smartphone addiction and eating disorders and lifestyle among Chinese college students. Frontiers in public health, 11, 1111477. https://doi.org/10.3389/fpubh.2023.1111477
• Wardle, J., Guthrie, C. A., Sanderson, S., & Rapoport, L. (2001). Development of the Children's Eating Behaviour Questionnaire. Journal of Child Psychology and Psychiatry, 42(7), 963–970. https://doi.org/10.1111/1469-7610.00792
• Yengil, E., Güner, P.D., & Topakkaya, Ö. (2019). Okul öncesi çocuklarda ve ebeveynlerinde teknolojik cihaz kullanımı. Mustafa Kemal Üniversitesi Tıp Dergisi, 10(36), 14–19. https://doi.org/10.17944/mkutfd.496531
• Yıldız, H., Öztora, S., & Dağdeviren, H.N. (2022). Anaokulu çocuklarının teknolojik alet kullanımı, ebeveynlerinin tutum ve davranışları. Türkiye Aile Hekimliği Dergisi, 26(3), 108–115. https://doi.org/10.54308/tahd.2022.32448
• Yılmaz, D., & Güney, R. (2021). Medyanın çocuklar üzerindeki etkileri ve kullanımına ilişkin öneriler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Elektronik Dergisi, 14(4), 486–494. https://doi.org/10.46483/deuhfed.829839 Yılmaz, R., Esmeray, H., & Erkorkmaz, Ü. (2011). Çocuklarda Yeme Davranışı Anketinin Türkçe uyarlama çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 12, 287-294.