Lisansüstü Tezlerde Kuramların Kullanımının Bibliyometrik Analizi: Kadın Sağlığı- Hastalıkları ve Doğum Alanı Örneği

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 3, 281 - 289, 31.12.2021

Fatma Ay , Fatma Şule Bilgiç

Öz

Amaç: Kadın sağlığı-hastalıkları ve doğum alanında yapılan lisansüstü tezlerde kuramların kullanımının bibliyometrik analizi amacıyla yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Retrospektif modelde yapılan araştırma için Yükseköğretim Kurulu Ulusal Tez veri tabanında belirlenen anahtar kelimeler ile tek tek tarama yapıldı. Elde edilen tezler kullanılan kurama göre kategorize edildi. Frekans ve dağılımlar SPSS 24 ile analiz edildi.
Bulgular: Araştırma kapsamında seçim kriterlerine uyan 24 teze ulaşıldı. Kuram kullanılarak yayınlanan tezlerin %100’ünün doktora tezi olduğu,2010-2015 yılları arasında %45,83 (n=11) oranında yayınlandığı ve tezlerin danışman ünvanlarının %57,69’unun (n=15) Profesör Doktor olduğu bulundu. Tezlerde en çok kullanılan modelin %45,83’ünün Roy Adaptasyon Kuramı (n=11) olduğu ve %45,83’ünün deneysel (n=11) yöntemle yapıldığı saptandı. Tezlerde kullanılan anahtar kelimelerin %79,16’sında kuram ve kuramcının isminin yer aldığı belirlendi.
Sonuç: Kadın sağlığı-hastalıkları ve doğum alanında kuram kullanılarak yapılan tezlerde en çok kullanılan modelin Roy Adaptasyon Modeli olduğu, en fazla 2010-2015 yıllarında yapıldığı, danışmanların çoğunun unvanının Prof. Dr. olduğu ve büyük çoğunluğunun anahtar kelimelerinde kuram ve kuramcının ismine yer verdiği saptandı.

Anahtar Kelimeler

Kadın sağlığı ve hastalıkları, kadın doğum, kuram, model, tez, bibliyometrik analizi

Bibliometric Analysis of the Use of Theories in Postgraduate Theses: An Example of Women's Health-Diseases and Birth Area

Öz

Aim: This study was conducted for the purpose of bibliometric analysis of the use of theories in postgraduate theses in the field of women's health-diseases and obstetrics.
Materials and Methods: For the research conducted in the retrospective model, the keywords determined in the National Thesis database of the Council of Higher Education were searched one by one. The theses obtained were categorized according to the theory used. Frequency and distributions were analyzed with SPSS 24.
Results: Within the scope of the research, 24 theses that met the selection criteria were reached. It was found that 100% of the theses published using the theory were doctoral theses, 45.83% (n=11) were published between 2010 and 2015, and 57.69% (n=15) of the advisor titles of the theses were Professor Doctor. It was determined that 45.83% of the most used model in theses was Roy Adaptation Theory (n=11) and 45.83% of it was done by experimental (n=11) method. It was determined that 79.16% of the keywords used in the theses included the theory and the name of the theorist.
Conclusion: The most used model in the theses made using theory in the field of gynecology and obstetrics is the Roy Adaptation Model, it was made in 2010-2015 at the most, the title of most of the consultants was Professor Doctor. It was determined that the majority of them included the theory and the name of the theorist in their keywords.

Anahtar Kelimeler

Women, obstetrics, theory, model, thesis, bibliometric analysis

Kaynakça

• Alligood MR & Tomey AM. (2006). Nursing Theory: Utilization & Application. 3th Ed. Philadelphia: Mosby Inc,3-17.
• Ay F.(2021). Kuram Nedir? Mesleki Kuramlar ve Teorisyenler. Sağlık Uygulamalarında Temel Kavramlar ve Beceriler, Fatma Akça Ay (Ed), Nobel Tıp Kitapevleri; İstanbul.p.42-73. Aydin B.(2017). Yükseköğretim kurulu tez merkezinde (YÖKTEZ) yiyecek içecek işletmeciliği alanında kayıtlı bulunan tezlerin bibliyometrik analizi. Disiplinlerarası Akademik Turizm Dergisi,2(1):23-38.
• Çakmakkaya, ÖS. (2012). Bilimsel kanıta ulaşmak: Biyomedikal veri tabanları ile ilgili derleme. Yükseköğretim Dergisi,2(2),104-08.
• Çiçek Okuyan Y, Tuna Oran N, Öztürk Can H. (2019). Ebelik uygulama alanlarında yapılan teori ve modele dayalı tezler. Life Sciences,14(1),20-9.
• Evren S, Kozak N. (2014). Bibliometric analysis of tourism and hospitality related articles published in Turkey. Anatolia, 25(1),61-80.
• Fawcett J. (2013). Thoughts about conceptual models and measurement validity. Nursing Science Quarterly,26(2),189-91.
• Gigliotti E. (2008). The value of nursing models in practice. Dokuz Eylül Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Elektronik Dergisi,(1),42-50.
• Grant J, Cottrel R, Cluzeau F, Fawcett G. (2000). Evaluating “payback” on biomedical research from papers cited in clinical guidelines: applied bibliometric study. BMJ,320:1107.
• Karagöz B, Koç Ardıç İ.(2019). Ana Dili Eğitimi Dergisinde yayımlanan makalelerin bibliyometrik analizi. Ana Dili Eğitimi Dergisi,7(2),419-35.
• Karagözoğlu Ş. (2005). Bilimsel bir disiplin olarak hemşirelik. Cumhuriyet Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi,9(1),6-14.
• Mete S, İsbir Gökçe G. (2015). Using a nursing theory or a model in nursing phd dissertations: A qualitative study from Turkey. Int J Nurs Knowl,26(2),62-72.
• Özsoy SA, Çetinkaya A. (2019). Hemşirelikte kuram geliştirme. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi,35(2),77-83.
• Paşalak Ş, Eroğlu K, Akyüz A. (2018). Kadın sağlığı hemşireliği alanında yapılan araştırmalarda kuram/model kullanımı. Ege Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi,34(1),91-108.
• Şahin G, Buldak Cİ, Kaya V, Güvenç G, İyigün E. (2020). Türkiye’de hemşirelikte model kullanılarak yapılan lisansüstü tezlerin incelenmesi: sistematik derleme. Hemşirelik Eğitim ve Araştırma Dergisi,17(2),170-9.
• Şengün F, Üstün B, Bademli K. (2013). Türkiye’de kuram/modele dayalı hemşirelik araştırmalarının incelemesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi,16(2),132-9.
• Şişman H, Arslan S. (2020). Cerrahi hemşireliğinde hasta bakımında kullanılan kuram ve modeller. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi,29(2),150-61.
• Yalım, Y. (2017). Hemşirelik teorilerine giriş. Karadağ A, Çalışkan N, Göçmen Baykara Z. Hemşirelik teorileri ve modelleri. İstanbul: Vizyon Basımevi,p.20-7