DIŞ POLİTİKA OLUŞUM SÜRECİNDE SİVİL TOPLUMUN ROLÜNE TEORİK BİR BAKIŞ

Yıl 2021, Cilt: 1 Sayı: 1, 82 - 96, 30.06.2021

Can Uyar

Öz

Bu çalışmada dış politika oluşum sürecinin nasıl ilerlediği ve hangi aktörlerin bu süreçte ne kadar etkin
olduğu uluslararası ilişkiler teorileri kapsamında değerlendirilmiştir. Dış politika oluşum sürecinde bir
aktör olduğu iddia edilen sivil toplum tanımı yapılmıştır. Ulus-devletin egemenliğinin dönüşümü, sivil
toplumla ilişkili olarak, uluslararası ilişkiler literatüründeki ortaya çıkan tartışmalar karşılaştırılarak
incelenmiştir. Uluslararası ilişkiler teorilerinin dış politika analizinde ve karar oluşum sürecinde aktör
kavramına bakışları ve inşacı (konstrüktivist) teorinin özne-yapı-kimlik konuları uluslararası ilişkilerde
sivil toplumla ilişkili olarak ele alınmıştır. Dış politikada yeni aktörlerin yer aldığı iddiasının sebepleri
değerlendirilmiş, özel olarak küreselleşme, neo-liberal politikalar, ulus-devletin egemenliği ve bunun güç
kaybetmesi ve kazanması, bir uluslararası aktör olarak Avrupa Birliği gibi bir kurumun etkisi örneği
üzerinden açıklığa kavuşturulmuştur. Çalışmada özellikle 1990’lı yıllardan sonra artan küreselleşmenin
de etkisiyle dış politika oluşum sürecinde devlet yerini ve önemini korusa da ulusal ve uluslararası sivil
toplum örgütleri etkisini arttırdığı/arttırmakta olduğu vurgusu yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dış Politika, Sivil Toplum, Küreselleşme, Ulus Devlet, Egemenlik

THE ROLE OF CIVIL SOCIETY IN FOREIGN POLICYMAKING PROCESS: A THEORETICAL FRAMEWORK

Öz

In this study, how the foreign policy formation process progresses, and which actors are effective in this
process are evaluated within the scope of international relations theories. Civil society, which is claimed
to be an actor in the foreign policy formation process, has been defined. The transformation of the
sovereignty of the nation-state, in relation to civil society, is examined by comparing the emerging
debates in the international relations literature. The perspectives of international relations theories on
the concept of actor in the foreign policy analysis and decision-making process and the subjectstructure-identity issues of the constructivist theory are discussed in relation to civil society in
international relations. The reasons for the claim that new actors are involved in foreign policy,
specifically globalization, neo-liberal policies, the sovereignty of the nation-state and its loss and gaining
power, are evaluated, and related issues are explained through the example of the impact of an
institution such as the European Union as an international actor. This article emphasizes that although
the state maintains its place and importance in the foreign policy formation process, especially with the effect of increasing globalization after the 1990s, national and international non-governmental
organizations have increased their influence.

Anahtar Kelimeler

Foreign Policy, civil society, globalization, nation state, sovereignty

Kaynakça

• Doğan, E. (2012). Türk Dış Politikası ve Sivil Toplum Kuruluşları. In F. Sönmezoğlu, N. Ö. Baklacıoğlu, & Ö. Terzi, XXI. Yüzyılda Türk Dış Politikasının Analizi (pp. 77-100). İstanbul: Der Yayınları.
• Doğan, E., & Mazlum, S. C. (2006). Türkiye’nin Dış Politikası: Yeni Sorunlar Ve Yeni Aktörler. In S. C. Mazlum, & E. Doğan. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Ergun, A. (2010, Eylül). Civil Society in Turkey and Local Dimensions of Europeanization. Journal of European Integration, 32(5), 507-522.
• Ersanlı, B. (2006). İçli‐Dışlı Siyasal Faaliyet: Aracı Kurumlar‐Toplumsal Hareketler. In S. C. Mazlum, & E. Doğan, Sivil Toplum ve Dış Politika‐ Yeni Sorunlar, Yeni Aktörler (pp. 25-35). İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Giddens, A. (2008). Modernliğin Küreselleşmesi. In D. Held, & A. Mcgrew, Küreselleşme DönüşümlerBüyük Küreselleşme Tartışmaları (pp. 81-88). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Gilpin, R. (2008). Küresel Ekonomide Ulus-Devlet’. In D. Held, & A. Mcgrew, Küreselleşme Dönüşümler-Büyük Küreselleşme Tartışmaları (pp. 412-424). Ankara: Phoenix Yayınevi,.
• Habermas, J. (2008). Küreselleşme ve Milli Devletlerin Hâkimiyeti,. İstanbul: Bakış Yayınları.
• Held, D., & Mcgrew, A. (2008). Küreselleşme Dönüşümler-Büyük Küreselleşme Tartışmaları. Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Heper, M., & Yıldırım, S. (2011, Mart). Revisiting Civil Society in Turkey. Southeast European and Black Sea Studies, 11(1).
• Heywood, A. (2011). Siyaset. İstanbul: Adres Yayınları.
• Kaarbo, J., Lantis, J. S., & Beasely, R. K. (2002). The Analysis of Foreign Policy in Comparative Perspective. In R. K. Beasely, S. J. Lantis, & M. T. Snarr, Foreign Policy in ComparetiveDomestic and International Influence on State Behavior. Washington: A Division of Congressional Quarterly Inc.
• Keohane, R. O., & Nye Jr., J. S. (2008). Küreselleşme: Yeni Olan Ne? Olmayan Ne? In D. Held, & A. Mcgrew, Küreselleşme Dönüşümler-Büyük Küreselleşme Tartışmaları (pp. 97-107). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Ketola, M. (2011, Ağustos). EU Democracy Promotion İn Turkey: Funding NGOs, Funding Conflict. The Interntional Journal of Human Rigths, 15(6), 787-800.
• Keyman, E. F. (2005). Değişen Dünya, Değişen Türkiye. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. 95
• Keyman, E. F., & Öniş, Z. (2007, Temmuz). Globalization and Social Democracy in the European Periphery: Paradoxes of the Turkish Experience. Globalizations, 4(2), 2007.
• Mayer, D. S., & Imig, D. R. (1993). Political Opportunity And The Rise And Decline of Group Sectors. The Social Science Journal, 30(3), 253-270.
• Mintz, A., & Derouen, K. (2010). Understanding Foreing Policy Decision Making. New York: Cambrige University Press.
• Modelski, G. (2008). Küreselleşme. In D. Held, & A. Mcgrew, Küreselleşme Dönüşümler-Büyük Küreselleşme Tartışmaları (pp. 75-81). Ankara: Phoenix Yayınevi.
• Öniş, Z., & Türem, U. (2009). Business, Globalization and Democracy: A Comparative Analysis of Turkish Business Assocations. Turkish Studies, 2(2), 94-120.
• Özcan, G. (2006). Sunuş. In S. Mazlum, & E. Doğan, Sivil Toplum ve Dış Politika‐ Yeni Aktörler. İstanbul: Bağlam Yayınları.
• Poggi, G. (2011). Devlet Doğası, Gelişimi ve Geleceği. İstanbul: İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları. Rosenau, J. (1989). Global Changes and Theoretical Challenges. In J. Rosenau, & E.-O. Czempiel, Global Changes and Theoretical Challenges. Lexington Books.
• Rubin, B., & Kirişçi, K. (2002). Türkiye’nin Yeni Dış Politikasını Anlamak. In B. Rubin , & K. Kirişçi, Günümüzde Türkiye'nin Dış Politakası (p. 378). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi Yayınları.