The Reflection of the Mirror Stage in the Art of Poetry within the Context of Lacanian Theory

Yıl 2024, Cilt: 4 Sayı: 2, 158 - 168, 30.12.2024

Bahar Akoğlu

https://doi.org/10.58620/fbujoss.1571707

Öz

This research aims to analyse and interpret the works of artists within the psychoanalytic framework of the lack of the object of desire and the trace of the mirror phase. As the poems of Necip Fazıl Kısakürek, Şükrü Erbaş, Ahmet Hamdi Tanpınar, Behçet Aysan, Cahit Sıtkı Tarancı, and Ümit Yaşar Oğuzcan were analyzed in the study, a qualitative method was preferred. The works of these poets were collected as documents for the study, and the selected poems were evaluated within the framework of Lacanian Theory. As a result of the study, the expressions of the psychic structures of the poets, the lack of objects, and their anxieties within the symbolic order were analyzed. It was revealed that the inner world of the artist is inevitably reflected in their work, and that the tragic destiny of the relationship established with the Other is expressed through art. The poets’ understanding of both self and reality has always manifested itself in a search for a mirror in their verses, and the longing for the first Other, the mother, is reflected in their works. The incomplete object tried to complete himself, and in most poets the law of the father was characterised by the feeling of death and grief.

Anahtar Kelimeler

Lacan, Mirror Phase, Art, Poetry

Lacancı Teori Bağlamında Ayna Evresinin Şiir Sanatına Yansıması

Öz

Bu araştırma sanatçıların eserlerinde arzu nesnesinin eksikliğini ve ayna evresinin izini psikanalitik çerçevede irdelemeyi ve yorumlamayı amaçlamıştır. Çalışmada Necip Fazıl Kısakürek, Şükrü Erbaş, Ahmet Hamdi Tanpınar, Behçet Aysan, Cahit Sıtkı Tarancı, Ümit Yaşar Oğuzcan’ın şiirleri değerlendirildiği için nitel yöntem tercih edilmiştir. Şairlerin eserleri çalışma için doküman olarak toplanmış ve seçilen şiirler Lacancı Teori çerçevesinde değerlendirilmiştir. Çalışmada sonucunda şairlerin psişik yapılarındaki imgelerin dışavurumları, nesne eksikliği, sembolik düzendeki kaygıları analiz edilmiştir. Sanatçının iç dünyasının kendisi tarafından esere yansıtıldığı, Öteki ile kurulan ilişkinin trajik yazgısının sanatla dışavurumunun kaçınılmaz olduğu ortaya koyulmuştur. Şairlerin hem benlik hem de gerçeklik anlayışları her zaman dizelerinde bir ayna arayışında kendini göstermiş, İlk Öteki olan anneye duyulan özlem eserlere yansımıştır. Eksik nesne kendini tamamlamaya çalışmış ve çoğu şairde baba yasası, ölüm ve keder duygusuyla karakterize edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Lacan, Ayna Evresi, Sanat, Şiir

Kaynakça

• Abella, A. (2011). Çağdaş Sanat ve Hanna Segal’ in Estetik Üzerine Düşünceleri. Uluslararası Psikanaliz Yıllığı. İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Altınköprü, T. (2017). Psikolojik Testler ile Karakter Analizi. İstanbul: Hayat Yayınları.
• Aysan B. (2004). Düello. İstanbul: Can Yayınları.
• Birksted-Breen, D. (1996). Phallus, Penis and Mental Space. International Journal of Psychoanalysis, 77, 649-657.
• Bulduklu, Y. (2019). Eleştirel Çalışmalarda Nitel Araştırma Yöntemi Olarak Gömülü Teori. Kritik İletişim Çalışmaları Dergisi, 1(1), 1-14.
• Castanet, H. (2017). Lacan’ı Anlamak. İstanbul: Encore Yayınları
• Cebeci, O. (2004). Psikanalitik Edebiyat Kuramı. İstanbul: Ithaki Publishing.
• Corman, L. (1996). Psikanaliz Açısından Çocuk Eğitimi. İstanbul: Cem Yayınevi.
• Eracar, N. (2013). Sözden Öte, Sanatla Terapi ve Yaratıcılık. İstanbul: 3P Yayıncılık.
• Erbaş, Ş. (2003). Yalnızlık Heceleri. Ankara: Ümit Yayıncılık.
• Fink, B. (1995). The Lacanian Subject: Between Language and Jouissance. New Jersey: Princeton University Press.
• Fink, B. (2016). Lacancı Psikanalize Bir Giriş: Klinik ve Kuram. İstanbul: Encore Yayınları.
• Freud, S.(1999). Sanat ve Edebiyat. İstanbul: Payel Yayınevi.
• Freud, S. (2020). Haz İlkesinin Ötesinde Ben ve İd. İstanbul: Metis Yayınları
• Glaser, B. & Strauss, A. (1967). The Discovery of Grounded Theory. İtalya: Aldine Press.
• Habip, B. (2007). Psikanalizin İçinden. İstanbul: YKY.
• Homer, S. (2013). Jacques Lacan. Ankara: Phoneix Yayınevi.
• Kaçmaz, Z. (2021). Lacan ve Resimde Arzunun Kayıp Nesnesi (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Işık Üniversitesi, İstanbul.
• Karabulut, M. (2011). Cahit Sıtkı Tarancı‟nın Şiirlerine Psikanalitik Bir Yaklaşım. Turkish Studies 6 (3), 973-988. http://dx.doi.org/10.7827/TurkishStudies.2257
• Karabulut, M. (2015, Nisan 1-2). İmgenin Psikanalitik Boyutu. [Sözlü sunum]. ADYÜ-Sempozyum, Adıyaman.
• Kısakürek N.F. (2010). Aynadaki Yalan. İstanbul: Büyük Doğu Yayınları.
• Klein, M. (2023). Sevgi, Suçluluk ve Onarım. İstanbul: Alfa Yayınları.
• Korkmaz, R. (2002). İkaros’un Yeni Yüzü Cahit Sıtkı Tarancı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Lacan, J. (2017). Benim Öğrettiklerim. İstanbul: MonoKL Yayınları
• Lacan, J. (2013). Psikanalizin Dört Temel Kavramı. İstanbul: Metis Yayınları.
• Lacan, J. (2013). Fallusun Anlamı. İstanbul: Altıkırkbeş Yayınları.
• Lacan, J. (2014). Anxiety. New York City: Polity.
• Leader, D. (2004). Mona Lisa Kaçırıldı. İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Metin, H. (2023). İnsan Olmayı Reddetmek: Haydar Ergülen’in “Anne” Şiiri Üzerine Bir İnceleme. Yeni Türk Edebiyatı Araştırmaları, 15(29), 40-54. DOI: 10.26517/ytea.537
• Molacı, M. (2019). Saf Arzunun Eleştirisi: Lacan’ın Antigone’si. Felsefe ve Toplumsal Bilimlerde Diyaloglar,12(2), 96-125.
• Nobus, D. (1998). Life and Death in the Glass: A New look at the Mirror Stage içinde, Key concepts of Lacanian psychoanalysis, (s. 101-138) Canada: Rebus Press.
• Oğuzcan, Ü.M. (2007). Şiir Denizi 1. İstanbul: Everest Yayınları.
• Özen, Ö.(2020). Psikanaliz ve Edebiyat: İki Terapötik Yoldaş. International Journal of Cultural and Social Studies (IntJCSS), 6(1): 9-16.
• Özdemir, G. (2019). İşe Yarar Bir Şey Filminin Kadın Karakterlerine ve Ölüm Olgusuna Feminist Film Kuramı Çerçevesinde Anamorfotik Bakış. SineFilozofi, 4(Sp. Iss), 493-517.
• Roudinesco, E. (2017). Her şeye ve Herkese Karşı Lacan. İstanbul: Metis Yayınları.
• Şahin, G.E. (2015). Tüketim Kültürü, reklam ve Lacancı psı̇kanalı̇z: Moda Dergı̇lerı̇ndekı̇ Reklamların Analı̇zı̇ . (Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Tanpınar, A.H. (1998). Bütün Şiirleri. İstanbul: Dergah Yayınları.
• Tarancı, C. S. (1989). Evime ve Nihale mektuplar. Ankara: TDK Yayınları.
• Tarancı C.S. (2013). Otuz Beş Yaş-Bütün Şiirleri. İstanbul: Can Yayınları.
• Tura, S.M. (2021). Freud’dan Lacan’a Psikanaliz. İstanbul: Metis Yayınları.
• Tuzcuoğlu, N. (1995). Psikanaliz Kuramı ve Özellikleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 7(7), 275-285.
• Tuzgöl, K. (2018). Lacanyen Psikanalitik Kuram ve Öznenin Konumu. Türkiye Bütüncül Psikoterapi Dergisi, 1(1), 41-53.