1908 Meşrutiyeti ve Müzik

Yıl 2011, Cilt: 17 Sayı: 65, 81 - 96, 01.04.2011

Banu Öztürk

Öz

Osmanlı toplumunun Batı müziği ile tanışması bir hayli eskilere dayanmaktadır. Ancak
Osmanlı Batılılaşma serüveninde hemen her alanda olduğu gibi musikide de “yenileşme”
kararının ilanı Tanzimat’la olur. 1908 Meşrutiyeti ile ise millî bir musiki oluşturmanın yolları
aranmaya başlanır. Yapılan çalışmalarla bir yandan klasik Türk musikisinin kaynaklarına
inilir, öte yandan müzik araştırmacılığının, tarihinin ve müzik bilgisinin önemi vurgulanır.
1325-1330 (1909-1914) tarihleri arasında beş yıl süreyle yüz sayı çıkan Şehbal dergisi,
bu çalışmaların kamuoyu ile paylaşılması ve bir tartışma zemini oluşturması bakımından
önemli bir işleve sahip olur. Biz makalemizde ilk sayısından itibaren klasik Türk musikisi
eserlerini ve müzisyenlerini yeniden gündeme getiren, müzik araştırmacılığı ve müzik tarihi
konularında kamuoyunu bilgilendirmeyi hedefleyen Şehbal dergisinden yola çıkarak, millî
musikinin inşa sürecine ışık tutmaya çalıştık.

Anahtar Kelimeler

Şehbal Dergisi, Klasik Türk Musikisi, II. Meşrutiyet Dönemi Türk Musikisi

The Second Constitutional Period in 1908 and Music

Öz

Ottoman Society was acquainted with the West Music in days of old. But, it was taken
a decision for innovation in Tanzimat reform era as in other areas. An attempt began for
constitution of a national music in the Second Constitutional Period. With these works, the
sources of Classical Turkish Music was searched, on the other hand, researches in Music,
the history of Music and musical knowledge were emphasized. Şehbal Bulletin which was
published between 1325-1330 (1909-1914) had an important place in terms of creating a
basis for discussion. In this paper, we tried to set light to the process of constuction the national
music based on Şehbal Bulletin which reawaken works on Classical Music and musicians
and enlightened people on researches on Music and this history of Music.

Anahtar Kelimeler

Şehbal Bulletin, Classical Turkish Music, Turkish Music in Constitutional Period II

Kaynakça

• Ayvazoğlu, Beşir, (1998). “Müzik ve Cumhuriyet”, Türk Yurdu, C. 18, S. 134.
• And, Metin, (1973). “Cumhuriyetin 50. Yıldönümünde Atatürk, Tiyatro ve Müzik…”, Türki- yemiz 50. Yıl Özel Sayısı, Ekim 1973, S. 11.
• Bedi’ Mensi, (1325/1909)a. “Bir Mûsikî –nüvîs Muâsır Hakkında”, Şehbal, 1 Mart 1325, S. 1.
• --------------, (1325/1909)c. “Türk Operası”, Şehbal, 15 Mart 1325, S. 2.
• --------------, (1325/1909)b. “Tanınmamış Bir Üstad-ı Mûsikî”, Şehbal, 15 Mayıs 1325, S. 3.
• --------------, (1325/1909)d. “Türk Operası”, Şehbal, 1 Ağustos 1325, S. 9.
• --------------, (1326/1910)e. “Garb Musikisi”, Şehbal, 15 Şubat 1326, S. 35.
• --------------, (1326/1910)f. “İlm-i Ahenk için Mukaddime-i Tahsil”, Şehbal, S. 38–39.
• --------------, (1328/1912)g. “Kıymetdar ve Ender İki Eser-i Musiki Hakkında Bazı İzahât”, Şehbal, 1 Kanun-i evvel 1328, S. 66.
• -------------, (1328/1912)h. “Kantemiroğlu’nun İki Asırlık Nota Mecmuası”, Şehbal, 15 Kanun-i evvel 1328, S. 67.
• Gökalp, Ziya, (1970). “Millî Musiki”, Türkçülüğün Esasları, İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Şehbal, 1 Mart 1325, S. 1.
• “Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Musiki ve Batılılaşma”, Tanzimat’tan Cumhuriyet’e Türkiye Ansiklopedisi, İstanbul: İletişim Yayınları, C. 5, 1986.
• Tezbaşar, Ahmet, (1975). Mehter Tarihi Teşkilatı ve Marşları, İstanbul.
• Üngör, Etem, (1966). Türk Marşları, Ankara: Türk Kültürü Araştırmaları Enstitüsü Yayınları.
• Yekta, Rauf, (1327/1911)a. “Şark Mûsıkîsine Aid Mühim Bir Teşebbüs”, Şehbal, 15 Şubat 1327, S. 48.
• ---------------, (1328/1912)g. “Mehterhâne Konseri”, Şehbal, 1 Mart 1328, S. 49.
• ---------------, (1328/1912)h. “Mehterhâne Konseri 2”, Şehbal, 15 Mart 1328, S. 50.
• ---------------, (1328/1912)c. “Tanburî Osman Bey”, Şehbal, S. 51.
• ---------------, (1328/1912)e. “Kantemiroğlu”, Şehbal, 1 Mayıs 1328, S. 52.
• ---------------, (1328/1912)f. Jan Jacques Rousseau mûsiki-şinas”, Şehbal, 15 Temmuz 1328, S. 57.
• ---------------, (1328/1912)b. “Kafkasya’da Musiki”, Şehbal, 15 Ağustos 1328, S. 59.
• ---------------, (1328/1912)d. “Dellalzâde”, Şehbal, 1 Teşrin-i Sani 1328, S. 64.