Virginia Woolf’un “Orlando”sunda Cinsiyet Dönüşümü

Yıl 2015, Cilt: 21 Sayı: 84, 195 - 210, 15.11.2015

Fulya Çelik

Öz

Sanat tarihi boyunca cinsel kimlikler, Antik Yunan’dan günümüze kendilerine özgü 

şifreleriyle belli bir paradigma oluştururlar. Cinsel kimliklerle ilgili anlatılanlar zaman 

zaman sınırlanmış ve sansürlenmiş ya da gerilimler yaşatmıştır. Dinin sanat ve toplum 

üzerinde etkisini yitirmesiyle çok katmanlı ve karmaşık bir birikimin özgün yaratımları 

olan bu kimlikler yeniden hayat bulmuş ve birçok sanatçının esin kaynağı olmuştur. 

Sanatçı, bilinçaltı ve bilinçdışı tutumlarını bir araya getirerek cinsel kimlikler üzerinde 

yoğunlaşmıştır.

Dış tutuma kaynaklık eden kimlik ile iç tutumun özünü oluşturan “anima ve animus”, 

Virginia Woolf’un parçalı karakteri Orlando’da bir araya gelmiştir. Romanlarında 

cinselliği ve cinsellikten kaynaklanan duyguları ele almaktan özenle kaçınan yazar, bu 

kez bir değişiklik yaparak Orlando adlı eserinde aşk tutkusunu yoğun olarak işlemiştir. 

Orlando’nun, yazarın lezbiyen eğilimlerini yansıtan yarı erkek yarı kadın, androjen bir 

varlık olduğu söylenmektedir. 

Bu çalışmada, Woolf’un fantastik öğelerle bezenmiş eseri Orlando’nun 

başkahramanının cinsiyet dönüşümü toplumsal cinsiyet rolleri üzerinden aktarılmaya 

çalışılacaktır. Kadın-erkek dikotomisini ironik ve paradoksal bir yaklaşımla ele alan 

yazarın cinsiyet ve cinsel kimlik algısını ortaya koymak amacıyla, kimlik farklılıklarını 

ayrıntılarıyla tekrar tanımlayan ve bunların sosyolojik, entelektüel, tarihsel ve kültürel 

boyutlarını ele alan queer kuramı ile Jung öğretisinde bilinçaltının antropom

Anahtar Kelimeler

Virginia Woolf, Anima-Animus, Kadın-Erkek Dikotomisi, Cinsel Kimlik

Kaynakça

• Baird, V. (2004). Cinsel Çeşitlilik. Çev. Hayrullah Doğan, İstanbul: Metis Yayınları.
• Başer, N. (2012). “Psikanalizin Kendisi Queer Değil mi?” ve Direk, Z. (2012). “Queer Kuram ve Cinsiyet Farklılı- ğı”. Cinsellik Muamması, (Haz. Cüneyt Çakırlar ve Serkan Delice). İstanbul: Metis Yayınları.
• Beauvoir, S. (1993). İkinci Cins. Çev. Bertan Onaran, İstanbul: Payel Yayınevi.
• Bowlby, R. (1997). Feminist Destinations and Further Essays on Virginia Woolf. Edinburg: Edinburg University Press.
• Butler, J. (2008). Cinsiyet Belası. Çev. Başak Ertür, İstanbul: Metis Yayınları.
• Faderman, L. (1997). Erkek Aşkının Ötesinde. Çev. Zülal Kılıç, İstanbul: Göçebe Yayınları.
• Giddens, A. (2010). Mahremiyetin Dönüşümü. Çev. İdris Şahin, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Goldenberg, Naomi. (1979). Changing of The Gods: Feminism and the end of Traditional Religions, Boston: Be- acon.
• Jung, C. G. (2013). Dört Arketip. Çev. Zehra Aksu Yılmazer, İstanbul: Metis Yayınları.
• Millett, K. (1987). Cinsel Politika. Çev. Seçkin Selvi, İstanbul: Payel Yayınevi.
• Paglia, C. (2004). Cinsel Kimlikler. Çev. Anahid Hazaryan-Fikriye Demirci, Ankara: Epos Yayınları.
• Love, H. (2011). “Transgender Kurmaca ve Politika”. Gey ve Lezbiyen Yazını. (Haz. Hugh Stevens). Çev. Kıvanç Tanrıyar, İstanbul: Sel Yayıncılık.
• Segal, Lynne. (1992). Ağır Çekim. Çev. Volkan Gürsoy, İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Urgan, M. (1986). İngiliz Edebiyat Tarihi I. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Urgan, M. (1991). İngiliz Edebiyat Tarihi III. İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
• Urgan, M. (1997). Virginia Woolf. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Woolf, V. (2011). Orlando. Çev. Seniha Akar, İstanbul: İletişim Yayınları.