Nedim ’in “Köşk Kasidesi ”nin Tâhirü’l-Mevle vî Tarafından Şerhi

Yıl 2016, Cilt: 22 Sayı: 88, 247 - 271, 01.11.2016

Abdulmuttalip İpek

Öz

Klasik Türk Edebiyatı bünyesinde vücuda getirilen manzum ve mensur eserler kadar bu

eserler üzerine yapılan şerh çalışmaları da önem arz eder. Osmanlı medeniyet dairesi içerisinde

yer alan eserlerin kimi zaman okurlar için bazı belirsiz anlam alanları oluşturması, klasik

Türk şiirinin Arapça ve Farsça ağırlıklı bir dil kullanmasından ziyade bu şiirin kültürel arka

planına, hayal dünyasına, mazmunlarına özetle söz konusu medeniyet dairesine tam olarak

nüfuz edememekle alakalıdır. Bu manada şerh kitaplarının zikredilen medeniyet dairesine

nüfuz etmede ne denli önemli bir vazife yerine getirdikleri âşikârdır. Bu makalede; edebiyat

tarihçisi, şair, yazar, mesnevihân, mutasavvıf ve müderris olma gibi pek çok vasfı şahsında

birleştiren son dönem Mevlevîlerinden Tâhirü’l-Mevlevî (1877-1951)’nin, Nedim’in “köşk

kasidesi”ne yapmış olduğu eski harfli şerh, yeni yazıya çevrilerek araştırmacıların istifadesine

sunulmuştur. Çeviri yazısı yapılan metin Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi Fethi

Sezai Türkmen Koleksiyonu 91 numarada kayıtlı olup Tahirü’l-Mevlevî’nin kendi el yazısıyla

ve rika hattıyla yazılmıştır. Örnek olmak üzere makalenin sonuna eski harfli metinden

iki sayfa alınmıştır.

Anahtar Kelimeler

Nedim, Köşk Kasidesi, Tâhirü’l-Mevlevî (Olgun)

Kaynakça

• Ahterî Mustafa Efendi (2009). Ahterî-i Kebir. haz. H. Ahmet Kırkkılıç - Yusuf Sancak, Ankara: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Ali Sedad (1314). Arûz-ı Osmânî. İstanbul: Malumat Matbaası.
• Ceylan, Ö. (2007). Tasavvufi Şiir Şerhleri. İstanbul: Kapı Yayınları.
• Devellioğlu, F. (1998). Osmanlıca-Türkçe Ansiklopedik Lügat. Ankara: Aydın Kitabevi Yayınları.
• El-Fergânî (2012). Cevami İlm en-Nucûm ve Usûl el-Harekât es-Semâviyye. çev. Yavuz Unat, Ankara: Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
• Gölpınarlı, A. (2004). Nedim Divanı. İstanbul: İnkılâp Kitabevi.
• Güleç, İ. (2010). “Klasik Türk Edebiyatı Metinleri Nasıl Şerh Edilmeli?”. İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Türk Dili ve Edebiyatı Dergisi, C.42, S.42, s.83-111.
• Halil Nihad (1338-1340). Nedim Divanı. İstanbul: İkdam Matbaası.
• İpek, A. (2016). “Nedim’in Köşk Kasidesi’ne Namık Kemal ve Ziya Paşa’nın Nazirelerinin Tâhirü’l-Mevlevî Tarafından Şerhi”. A. Ü. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, [TAED], S.56, s.981-1030.
• İpekten H. (2011). Eski Türk Edebiyatı Nazım Şekilleri ve Aruz. İstanbul: Dergâh Yayınları.
• Kahraman, Â. (2010). “TâhirülMevlevî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi, C. XXXIX, s.407-409.
• Kam, Ö. F. (1998). Âsâr-ı Edebiyye Tetkîkâtı Dersleri (Edebî Eserlerin İncelenmesi). haz.Ali Yıldırım, Elazığ: Türkiye ve Türk Dünyası İktisadî ve Sosyal Araştırmalar Vakfı Elazığ Şubesi Yayınları.
• Kanar, M. (2003). Örnekli Etimolojik Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. İstanbul: Derin Yayınları.
• Macit, M. (1997). Nedim Divanı. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mengi, M. (2010). “Metin İncelemesi Aşamaları, Terimleri ve Bunlardan Biri: Metin Tahlili”. Divan Şiirinin Arka Bahçesi, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Mütercim Âsım Efendi (2009). Burhân-ı Katı. haz. Mürsel Öztürk - Derya Örs, İstanbul: Türk Dil Kurumu Yayınları.
• Mütercim Âsım Efendi (2013). el-Okyânûsu’l-Basît fî Tercemeti’l-Kâmûsi’l-Muhît (Kâmûsu’l-Muhît Tercümesi). haz. Mustafa Koç - Eyyüp Tanrıverdi, İstanbul: Türkiye Yazma Eserler Kurumu Başkanlığı Yayınları, 6 cilt.
• Onay A. T. (1996). Türk Şiirlerinin Vezni. haz. Cemal Kurnaz, Ankara: Akçağ Yayınları.
• Parlatır, İ. (2006). Osmanlı Türkçesi Sözlüğü. Ankara: Yargı Yayınevi.
• Redhouse, J. W.(2011). Turkish and English Lexion. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Şemseddin Sami (1999). Kâmûs-ı Türkî. İstanbul: Çağrı Yayınları.
• Şentürk, A. (1991). Tahir’ül Mevlevi Hayatı ve Eserleri. İstanbul: Nehir Yayınları.
• Tâhirü’l-Mevlevî (1329). Tedrîsât-ı Edebiyyeden Nazm ve Eşkâl-i Nazm. İstanbul: Mahmud Beg Matbaası, Marmara Üniversitesi Kütüphanesi Ziver Tezeren Kitapları, No: 130.
• Tahirü’l-Mevlevî (Tarihsiz). Nedim’in Köşk Kasidesi ve Namık Kemal ile Ziya Paşa’nın Naziresi. İstanbul: Süleymaniye Yazma Eser Kütüphanesi, Fethi Sezai Türkmen Koleksiyonu, No 91.
• Tansel, F. A. (1955). “Namık Kemal’in Midilli’de Yazdığı Manzum ve Mensur Eserler”. İstanbul Üniversitesi Türkiyat Mecmuası, XII, s.57-90.
• Tarlan, A. N. (1981). “Metinler Şerhine Dair”. Edebiyat Meseleleri, İstanbul: Ötüken Yayınları.
• Tarlan, A. N. (2004). Şeyhî Divanı’nı Tetkik. Ankara: Akçağ Yayınları.
• Tarlan, A. N. (2005). Fuzûlî Divanı Şerhi. Ankara: Akçağ Yayınları.