SİMGESEL SERMAYENİN YENİDEN ÜRETİMİ: ÖZEL MÜZELERİN KURUMSAL KİMLİK SUNUMUNDA KATALİZÖR OLARAK KULLANILMASI

Yıl 2018, Cilt: 24 Sayı: 93, 105 - 122, 01.02.2018

Merih Taşkara , Zeynep Nihan Bakır

https://doi.org/10.22559/folkloredebiyat.2017.72

Öz

Özel müzelerin görülmeye başladığı 1800lerden itibaren, özel müzeler özel sektörde

faaliyet gösteren kuruluşların tarihinin de bir parçası olmaya başladı. O tarihlerden bu yana, ait

oldukları kuruluşların tarihlerinin ve dolayısıyla kurumsal kimlik sunumlarının destekleyicisi

olmaya devam ediyor. Bu bağlamda özel müzeler, sadece tarihsel mirasın korunduğu, kolektif

kimliğin aktarıldığı, kültürel zenginliğin sunulduğu yapılar olmanın ötesinde, ait oldukları

şirketlerin toplumsal duyarlılık, sanatseverlik, hayırseverlik gibi saygın özelliklerle anılması

için de fonksiyonel bir alan sunuyor. Kurumsal kimliğin bir parçası olarak şirket web sitelerinde

yer verilen özel müzelerin tanıtımında kullanılan söylemler, bu anlamda dikkat çekicidir. Gerek

müzelerin konu edildiği söylemler, gerekse bu söylemleri besleyen sosyal sorumluluk vurguları

bir taraftan söz konusu şirketlerin varlıklarını ve eylemlerini gerçekleştirdikleri ekonomik

yapılanmanın mantığını meşrulaştırırken diğer taraftan söz konusu yapılanmanın üzerine inşa

edildiği ideolojik zemini yeniden üreten kurgusal özelliklere sahip. Bu çalışmada belirlenen

örneklem çerçevesinde, Türkiye’de özel müze sahibi şirketlerin, sahibi oldukları müzelerin,

holding kurumsal kimlik sunumlarına konu edilişi, özel girişim, hayırseverlik, kolektif miras

koruyuculuğu ve tescillenmiş iyilik temaları çerçevesinde ele alınmıştır. Şirket ve müzelerin web

sitelerinde yer alan metinlerde, belirlenen tematik bağlamlarda kullanılan söylemlerin ideolojik

konumları, ideolojik söylem analizi ile değerlendirilmiştir.

Anahtar Kelimeler

ideoloji, söylem, kurumsal kimlik, müze

Kaynakça

• Altunbaş, A., Özdemir, Ç. (2012). Çağdaş Müzecilik Anlayışı ve Ülkemizdeki Müzeler. Ankara, http:// teftis.kulturturizm.gov.tr/Eklenti/4655,makale.pdf?0 (Erişim Tarihi: 17.02.2017).
• Bauman, Z. (2013). Modernite, Kapitalizm, Sosyalizm, İstanbul: Say.
• Bıçakcı, İ. C. (2012). Sanat Sponsorluğu, H.Uralman ve N.Ertürk (Ed.), Müzebilimin Abc’si, içinde, (s: 229-240), İstanbul: Ege.
• Bourdieu, P. (2006). Karşı Ateşler. Halime Yücel (Çev.), İstanbul: YKY.
• Bourdieu, P. , Darbel, A. (2011). Sanat Sevdası Avrupa Sanat Müzeleri ve Ziyaretçi Kitlesi. Sertaç Canbolat (Çev). İstanbul: Metis.
• Bourdieu, P. (2014). “Simgesel Sermaye ve Toplumsal Sınıflar” Nazlı Ökten (Çev), Cogito, 76, 192- 204, ISSN 1300-2880.
• Boratav, O., Gürdal, N. (2016). 1980 Sonrası Sergileme. Art Sanat Dergisi, 0 (6), 169-183. http://edergi- marmara.dergipark.gov.tr/iuarts/issue/24947/263344.(Erişim Tarihi: 14.02. 2017)
• Budak, Ö. (2014). Esnek İstihdam Toplumunda Kültürel Sermaye. Cogito, 76, 152-163. . ISSN 1300- 2880
• Çakırkaya, S. (2010). Çağdaş Sanatta Kurumsal Eleştiri ve Türkiye’deki Tartışmaları. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İstanbul Bilgi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Dönmezoğlu, D. (2013). Günümüz Müzeciliğinde Sergileme Tekniklerinin Sanal Teknolojiler ile Desteklenmesi ve Uygulama Örnekleri (Yayımlanmamış uzmanlık tezi). T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı/Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Durmaz, N. (2014). Türkiye’de Sanatın Özelleştirilmesi ya da Sermayenin Meşruiyet Alanı. Perspectives, 8, 48-52. https://www.boell.de/sites/default/files/perspectives_turkey_8_eng.pdf (Erişim Tarihi: 20.04.2016)
• Etil, H., - Demir, M. (2014). Pierre Bourdieu’nün Bilim Sosyolojisine Katkısı: “Alan Teorisi”, “Habitus” Cini ve “Refleksivite Talebi” Cogito, 76, 312-349. ISSN 1300-2880
• Güngör, N. (2013). İletişim Kuramlar ve Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal.
• Gordon T., S. ( 2008). Heritage, Commerce, and Museal Display: Toward a New Typology of Historical Exhibitionin the United States, The Public Historian, 30(3), 27-50.
• Kardeş, E. (2015). Türkiye’de Özel Sektörün Kültür Yatırımları ve Sosyal Sermaye: Yapı Kredi Örneği. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi ). İstanbul Bilgi Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Kösemen, İ. B. (2012). Türkiye’de Özel Sektörün Kültür ve Sanat Alanındaki Artan Görünürlüğü. Marmara Üniversitesi İ.İ.B.M Dergisi, 33(2), 145-172.
• Odabaş, O. (2012). Türkiye’de Çağdaş Sanatta Kurumsal Eleştirinin Sorunları. Süleyman Demirel Üniversitesi Güzel Sanatlar Fakültesi Hakemli Dergisi-ART-E, 10, 22-4, ISSN 1308-2698.
• Ninetto, A. (1998). Cézanne and Corporate Identity, Cultural Anthropology, 13, (2), 256-282
• Sallan Gül, S. (2004). Sosyal Devlet Biti, Yaşasın Piyasa, İstanbul: Etik.
• Stallabrass, J. (2013). Sanat A.Ş. Çağdaş Sanat ve Bienaller. Esin Soğancılar ( Çev) İstanbul: İletişim.
• Swartz, D. (2011). Kültür ve İktidar- Pierre Bourdieu’nün Sosyolojisi, Elçin Gen (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Taşkaya, M. (2014). Somut Olmayan Kültürel Mirasın Aktarımında Ekonomik ve Politik Arka-plan: Toplumsal Hafıza, Aidiyet, Kimlik, İdeoloji, Medya ve Turizm Endüstrisi. Habib Akdoğan (Ed.), Hititlerin Başkentinde Kentsel Bellek ve Turizm içinde (s.76-90). Çorum: T.C. Çorum Valiliği İl Kültür ve Turizm Müdürlüğü Yayınları. ISBN: 978-605-149-710-5
• Yılmaz, A. N. (2014). 1980’li Yıllarda Türkiye’de Sanat ve Siyaset İlişkisi. (Yayımlanmış doktora tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• van Dijk, T. (2015). Söylem ve İdeoloji Çokalanlı Bir Yaklaşım. Barış Çoban, Zeynep Özarslan (Ed.), Söylem ve İdeoloji içinde (s.15-97). İstanbul: Su
• van Dijk, T. (2006). Ideology and Discourse Analysis, Journal of Political Ideologies, (June 2006), 11(2), 115-140.
• Wu, C. T. (2014). Kültürün Özelleştirilmesi: 1980’ler Sonrasında Şirketlerin Sanata Müdahalesi. Esin Soğancılar (Çev.). İstanbul: İletişim
• Wu, C. T. (2005). Kültürün Özelleştirilmesi: 1980’ler Sonrasında Şirketlerin Sanata Müdahalesi. Esin Soğancılar (Çev.), İstanbul: İletişim
• http://teftis.kulturturizm.gov.tr/TR,14444/ozel-muzeler-ve-denetimleri-hakkinda-yonetmelik.html Erişim Tarihi: 12.03.2017
• http://www.vergidegundem.com/documents/10156/598069/nisan2012_makale1.pdf Erişim Tarihi: 12.03.2017
• http://www.kulturvarliklari.gov.tr/TR,43980/ozel-muzeler.html Erişim Tarihi: 12.03.2017
• http://www.koc.com.tr/tr-tr Erişim Tarihi: 17.03.2017
• https://www.sabanci.com/tr Erişim Tarihi: 17.03.2017
• http://www.sadberkhanimmuzesi.org.tr/ Erişim Tarihi: 17.03.2017
• http://www.rmk-museum.org.tr/ Erişim Tarihi: 17.03.2017
• http://www.sakipsabancimuzesi.org/tr Erişim Tarihi: 17.03.2017