Sürdürülebilir Kalkınma Farkındalığı ve Çevresel Duyarlılık Üzerine Bir Durum Çalışması: Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 97, 146 - 165, 20.09.2019

Doğa Kavaz , Hüseyin Öztoprak

https://doi.org/10.22559/folklor.933

Öz

Yükseköğretim kurumları, üniversite kampüslerinde çevresel sürdürülebilirliğin sağlanmasında önemli
bir değişkendir. Kampüs sürdürülebilirliği üzerinde yapılan araştırmalar, niteliksel ve sonuç odaklı
üniversite mezunu olma hedefine katkıda bulunmayı amaçlamaktadır. Bu çalışma, sürdürülebilir bir
kampüsün ilkelerine ilişkin olarak, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi bilim ve teknoloji merkezinde ders
gören öğrencilerin farkındalık düzeyi incelemiştir. Literatürde daha önceden gerçekleştirilmiş çalışmalar
taranarak 24 soruluk bir ölçme aracı geliştirilmiştir. Yapılan bu araştırmada, 107 öğrencinin cinsiyet,
öğrenim gördükleri alan ve sınıf gibi bazı kişisel özelliklerinin, kampüste sürdürülebilirlik bileşenlerini
müfredat ve araştırma, kampüs operasyonları ve toplum katılımı gibi değerlendirmelere ilişkin
görüşlerinde fark yaratıp yaratmadığı incelenmiştir. Ölçme aracı, ilişkisel tarama modeline göre
tasarlanmıştır. Ölçme aracının geçerliliği için uzman görüşü alınmış ve güvenirlik çalışmaları yapılmış
olup, elde edilen veriler SPSS 20.0 programı aracılığı ile t - test kullanılarak analiz edilmiştir.
Uygulanan ölçme aracından elde edilen verilere göre, öğrencilerin kampüs sürdürülebilirliği ve buna
karşılık gelen çevresel faydalar konusunda endişeleri olsa da, kampüsteki ulaşım, enerji ve su tasarrufu
alanlarında daha az farkındalığa sahip oldukları görülmektedir. Öğrenciler, ayrıca müfredatlarında yer
alan derslerin ve öğrenci projelerinin de sürdürülebilirliğe çok az değindiğini de bildirilmişlerdir. Ancak,
kampüslerdeki sürdürülebilirliği teşvik etmek için, öğrenciler bu algı ve hedefe ulaşmada başlıca
paydaşlar olarak görülmektedir. Bu hedefe ulaşmak için, öğrencilerin sürdürülebilirlik konularındaki
farkındalıkları ve diğer sosyal olarak ilgili konuların rolünü dâhil etmeleri teşvik edilmelidir. Yapılan
çalışma, Uluslararası Kıbrıs Üniversitesi (UKÜ) kampüsü sürdürülebilirliğine yönelik kapsamlı hedef ve
stratejilerin üretilmesinde bir başlangıç noktası niteliği taşıması açısından öneme sahiptir.

Anahtar Kelimeler

Çevre, Çevre Duyarlılığı, Çevre Sorunları, Kalkınma, Sürdürülebilir kampüs

Kaynakça

• Abbas, M. Y., & Singh, R. (2014). A Survey of Environmental Awareness, Attitude, and Participation amongst University Students: A Case Study, International Journal of Science and Research, 3(5), 1755-1760.
• Bruntland, G. (1987), Our common future: The World Commission on Environment and Development, Oxford, Oxford University Press.
• Budak, S. (2000). Avrupa Birliği ve Türk Çevre Politikası, Büke Yayınları.
• Commission of the European Communities (COM 2001). A Sustainable Europe for a Better World: A European Union Strategy for Sustainable Development Communication From The Commission, Brussels.
• Çabuk, B. & Karacaoğlu, Ö. C. (2003). Üniversite öğrencilerinin çevre duyarlılıklarının incelenmesi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 36 (2), 189‐198.
• Çevik, S. (1999). Çevre Konularına Genel Bir Bakış. Tüketici Bülteni. TSE Yayınları. Ankara.
• Davis, L. L. (1992). Instrument Review: Getting the Most from a Panel of Experts. Applies Nursing Research, 5 (4): 194-197.
• DPT (Devlet Planlama Teşkilatı)/Çevre Bakanlığı (1999). Türkiye’nin Ulusal Çevre Eylem Planı, Ankara.
• DPT (2003). Sürdürülebilir Kalkınma Uygulama Planı Dünya Zirvesi: Değerlendirme Raporu, Ankara.
• Dündar, Y. (1997) Sürdürülebilir Yaşam Koşullu Sürdürülebilir Kalkınma, Sürdürülebilir Kalkınmanın Uygulanması, Türkiye Çevre Vakfı Yayını, Ankara, s.186.
• Eraydın, A. (1990). Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Kentsel Gelişmenin Çevresel Boyutları. 2000 li yıllara doğru Çevre ve Kalkınma Ankara. 28-31 Mayıs.
• Erdoğan, M., Kostova, Z. & Marcinkowski, T. (2009). Components of environmental literacy in elementary sciences education curriculum in Bulgaria and Turkey. Eurasia Journal of Mathematics, Sciences and Technology Education, 5 (1), 15‐26.
• Field, A. (2013). Discovering Statistics Using IBM SPSS Statistics (4. Baskı). SAGE Publishing, London.
• Gladwin, T.N., Kennelly, J.J. ve Krause, T-S., (1995), Shifting Paradigms for Sustainable Development: Implications for Management Theory and Research, Academy of management Review, Vol: 20, No: 4, pp: 874-907.
• Guagnano, G. A., & Markee, N. (1995). Regional differences in the sociodemographic determinants of environmental concern. Population and Environment, 17, 135-149.
• Gül, F. (2013). İnsan-Doğa İlişkisi Bağlamında Çevre Sorunları Ve Felsefe, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi 14, 17-21.
• Haartman, V. R., Sammalisto, K., Lozano, R., Blomqvist, P. (2017). A Longitudinal Comparison of Sustainability Learning between Men and Women in Engineering and Nursing Programmes. Sustainability, 2017, 9, 1464.
• Jones, R. E., & Dunlap, R. E. (1992). The social bases of environmental concern: Have they changed over time. Rural Sociology, 57, 28-47.
• Kavaz D., & Öztoprak H. (2017). Environmental Awareness of University Students on White Cheese Waste Water. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(12), 8003-8015.
• Kasapoğlu, A. (1997). Çevresel Davranış Modeli, TODAİE Dergisi, 30 (2), 19- 29. Kışlalıoğlu, M., & Fikret. (1993). Çevre ve Ekoloji. İstanbul.
• Kışoğlu, M. (2009). Öğrenci merkezli öğretimin öğretmen adaylarının çevre okuryazarlığı düzeyine etkisinin araştırılması. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Atatürk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• MacCallum, R.C., Widaman, K.F., Preacher, K.J. & Hong, S. (2001). Sample Size in Factor Analysis: The Role of Model Error. Multivariate Behavioral Research, 36 (4): 611-637.
• Milfont, T. L., Duckitt, J., & Cameron, L. D. (2006). A cross-cultural study of environmental motive concerns and their implications for proenvironmental behavior. Environment and Behavior, 38, 745-767.
• Oktay, M. (2000). İletişimciler için Davranış Bilimlerine Giriş. Der Yayınları, İstanbul. Price, C. & Dubé, P. (1997). Sustainable development and health: concepts, principles and framework for European cities and towns. EUR/ICP/POLC060305a‐European Sustainable Development and Health Series: 1.
• Sarıkaya, M. ve Kara, F. Z., (2007), Sürdürülebilir Kalkınmada İşletmenin Rolü: Kurumsal Vatandaşlık, Celal Bayar üniversitesi İİBF, Yönetim ve Ekonomi, Cilt: 14, Sayı: 2, ss: 221-233.
• Soran, H., Morgil, F. İ., Yücel, S. & Işık, S. (2000). Biyoloji öğrencilerinin çevre konularına olan ilgilerinin araştırılması ve kimya öğrencileri ile karşılaştırılması. Hacettepe Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 128‐139.
• Tavakol, M., & Dennick, R. (2011). Making Sense of Cronbach’s Alpha. International Journal of Medical Education, 2, 53-55.
• Tavşancıl, E. (2002). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi, Nobel Yayıncılık, Ankara.
• Tuna, M. (2000). İnsan Çevre İlişkilerinin Tarihsel Evrimi ve Modern Çevreciliğin Doğuşu. Sosyoloji Araştırmaları Dergisi, 3, 1- 2, 67.
• Tuncer, G. T., Ertepınar, H. & Şahin, E. (2008). Çevre okuryazarlığı: Geleceğin öğretmenleri sürdürülebilir bir gelecek için hazır mı? 8. Ulusal Fen Bilimleri ve Matematik Eğitimi Kongresi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi. 27‐29 Ağustos, Bolu.
• Uçar. H. (1991).Global yapılaşmada Çevre Faktörü Ekonomik Büyüme ve Çevre Korunması. Yabancı Sermaye ve Koordinasyon Derneği, Yayın No: 3 İstanbul.
• UNESCO (October 2005). Guidelines And Recommendations For Reorienting Teacher Education To Address Sustainability, UNITWIN/UNESCO Chair For Reorienting Teacher Education To Address Sustainability, York University, Toronto And The International Network Of teacher-Education Institutions.
• Yapıcı, M. (2003). Sürdürülebilir kalkınma ve eğitim. AKÜ Sosyal Bilimler Dergisi, 5 (1), 223‐ 230.
• Üstünay, Muradiye (2008). İşletmelerin Sosyal Sorumlulukları Çerçevesinde Yeşil Pazarlama Uygulamaları ve Kimya Sektörüne Yönelik Bir İnceleme. Yüksek Lisans Tezi, Trakya Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Trakya.
• Van Liere, K. D., & Dunlap, R. E. (1980). The social bases of environmental concern: A review of hypotheses, explanations and empirical evidence. Public Opinion Quarterly, 44, 181-197.
• Xiao, C., & Dunlap, R. E. (2007). Validating a comprehensive model of environmental concern cross-nationally: A U.S.-Canadian comparison. Social Science Quarterly, 88, 471-493.