4-6 Yaş Arasındaki Çocukların Ebeveynlerinin İstismara Yönelik Farkındalığı

Yıl 2019, Cilt: 25 Sayı: 97, 494 - 508, 20.09.2019

Elif Ünal Bozcan Bengü Berkmen Nihan Koran Eşmen Tatlıcalı

https://doi.org/10.22559/folklor.961

Öz

Bu araştırmanın amacı Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nde, okul öncesi eğitim kurumuna devam eden
4-6 yaş arasındaki çocukların ebeveynlerinin istismara yönelik farkındalığını tespit etmektir.
Araştırmanın yöntemi tarama araştırmalarından kesitsel taramadır. Araştırmada veri toplama aracı olarak
araştırmacılar tarafından geliştirilen Kişisel Bilgi Formu ve Pekdoğan (2017) tarafından geliştirilen
“Ebeveynlere Yönelik İstismar Farkındalık Ölçeği” kullanılmıştır. Araştırmanın evrenini Lefkoşa
bölgesinde okul öncesi eğitimi alan 4-6 yaş aralığındaki çocukların ebeveynleri oluşturmuştur.
Örneklemini ise evrenden tesadüfi örnekleme yöntemi ile belirlenen ve araştırmaya gönüllü olarak katılan
321 ebeveyn oluşturmuştur. Ebeveynlere Yönelik İstismar Farkındalık Ölçeği ortalamaları ile çalışma
grubunun sosyo-demografik özellikleri arasındaki ilişki bağımsız gruplar t Testi ve tek yönlü varyans
analizi ile test edilmiştir. Ölçeğin güvenirliğinin hesaplanabilmesi için Cronbach Alfa iç tutarlılık
katsayısına bakılmış ve .65 olarak belirlenmiştir. Araştırma verileri SPSS 21.0 programı ile analiz
edilmiştir. Araştırma sonucunda 4-6 yaş çocuğu olan ebeveynlerin istismar konusunda orta düzeyde
farkındalığa sahip oldukları belirlenmiştir. Elde edilen puanın orta düzeyde olması ebeveynlerin istismar
farkındalığının da orta düzeyde olduğunu göstermektedir. Ölçek maddeleri incelendiğinde ebeveynlerin,
cinsel istismar konusunda yeterli bilgiye sahip olmadıkları tespit edilmiştir. Çalışmada bazı sosyo
demografik değişkenlere göre anlamlı farklar çıkmaması da çocuk istismarının tüm dünyanın yaşadığı bir
sorun olduğu ifadesini desteklemektedir. Araştırma sonuçlarına göre, ebeveynler için istismar konusunda
farkındalıklarını artırmaya yönelik eğitimlerin düzenlenmesi önerilebilir. 

Anahtar Kelimeler

4-6 yaş, ebeveyn, farkındalık, çocuk istismarı

Kaynakça

• Ammerman, R. T. & Hersen, M. (1990). Children at risk. An evulation of factors contributing to child abuse and neglect. New York: Plenum Pres.
• Bahar, G., Savaş, A. H, Bahar, A. (2009). Çocuk istismarı ve ihmali: Bir gözden geçirme. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 12(4): 51-65.
• Bakır, E., Kapucu, S. (2017). Çocuk ihmali ve istismarının Türkiye’de yapılan araştırmalara yansıması: Bir literatür incelemesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi, 4(2), 13–24.
• Barnett, O., Miller-Perrin, C. L., & Perrin, R. D. (2005). Family violence across the lifespan: An introduction. Sage Publications, Inc.
• Bilir, Ş., Arı M., Dönmez, N., Güneysu, S. (1991). 4-12 yaşları arasında 16.100 çocukta örselenme durumları ile ilgili bir inceleme, (Editör: Konanç, E., Gürkaynak, İ., Egemen, A.). Çocuk İstismarı ve İhmali. Ankara: Gözde Repo Ofset Bulut, I. (1996). Genç anne ve çocuk istismarı. Ankara: Bizim Büro.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E. , Karadeniz, Ş., ve Demirel, F. (2012). Bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Pegem A.
• Cohen, L., Manion, L. ve Morrison, K. (2000). Research methods in education. London New York: Routledge Falmer.
• Coohey, C., & Braun, N. (1997). Toward an integrated framework for understanding child physical abuse. Child Abuse & Neglect, 21(11), 1081-1094.
• Çocuk Haklarının Desteklenmesi ve Korunmasına İlişkin AB Kılavuz İlkeleri (2017). 15.04.2018.https://www.avrupa.info.tr/sites/default/files/201704/EU%20Guidelines% 20Rights%20of%20Child_v5e.pdf.
• Çocuk Haklarına Dair Sözleşmenin Onaylanmasının Uygun Bulunmasına İlişkin Yasa. (1996). 12.12.2018 http://www.mahkemeler.net
• Eser, B. (2016). Kuzey Kıbrısta ailede çocuğun değerinin aile yapıları açısından incelenmesi. (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi). DAÜ Lisansüstü Eğitim Öğretim ve Araştırma Enstitüsü, Gazi Magosa.
• Finkelhor, D. (1994). The international epidemiology of child sexual abuse. Child abuse & neglect, 18(5), 409-417.
• Firmin, W. M. ve Castle, L. S. (2008). Early childhood dicipline: A review of the literature. Journal of Research on Christian Education.17, 107-129.
• Güler, N., Uzun, S., Boztaş, Z. ve Aydoğan, S. (2002). Anneleri tarafından çocuklara uygulanan duygusal ve fiziksel istismar/ihmal davranışı ve bunu etkileyen faktörler. Cumhuriyet Üniversitesi Tıp Fakültesi Dergisi. 24, (3), 128-134.
• Dallar Bilge.Y., Taşar, M. A., Kılınçoğlu, B., Özmen, S., & Tıraş, Ü. (2013). Alt sosyoekonomik düzeye sahip anne-babaların çocuk istismarı ve ihmali hakkındaki bilgi düzeyleri, deneyimleri ve kullandıkları disiplin yöntemleri. Anadolu Psikiyatri Dergisi; 14:27-35
• Dubowitz, H., Black, M., Starr Jr, R. H., & Zuravin, S. (1993). A conceptual definition of child neglect. Criminal Justice and Behavior, 20(1), 8-26.
• Dünya Sağlık Örgütü. (2013). European report on preventing child maltreatment, 20.04.2018. http://www.euro.who.int/__data/assets/pdf_file/0019/217018/European-Report-onPreventing-Child-Maltreatment.pdf Glaser, D. (2002). Emotional abuse and neglect (psychological maltreatment): A conceptual framework. Child Abuse & Neglect, 26(6-7), 697-714.
• Gil, D. G. (1970). Violence against children: Physical child abuse in the United States (Vol. 6). Cambridge, MA: Harvard University Press.
• Gil, D. G. (1975). Unraveling child abuse. American journal of Orthopsychiatry, 45(3), 346.
• Gorey, K. M., & Leslie, D. R. (1997). The prevalence of child sexual abuse: Integrative review adjustment for potential response and measurement biases. Child Abuse & Neglect, 21(4), 391-398.
• Hancı, H. (2008). İzmir'de eğitim hastanelerinde çocuk istismarı tanısı alan olgularla ilgili İzmir çocuk istismarı araştırma grubunun on sekiz aylık deneyimi. 20.04.2018. http://www.sosyalhizmetuzmani.org/cocukistismari.htm İnsan Hakları Derneği (2018). İHD: Türkiye cinsel istismarda 3. Sırada, 16 yılda 440 bin çocuk doğum yaptı. 12.12.2018. https://tr.sputniknews.com/turkiye/201806101033803155- ihd-turkiye-cinsel-istismar-cocuk-dogum/
• Kara, B., Biçer, Ü. & Sevim Gökalp, A. (2004). Çocuk istismarı. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi. 47: 140-15
• Kars, Ö. (2018). Çocuk istismarına karşı farkındalık. 20.04.2018. http://www.aydin24haber.com/cocuk-istismarina-karsi-farkindalik-363987h.htm Kempe C, H, Silverman F, N, Steele B, F, Droegemueller W, Silver H, K. (1962). The batteredchild syndrome. JAMA.1962;181(1):17–24. doi:10.1001/jama.1962.03050270019004
• Kellogg, N. D. (2007). Evaluation of suspected child physical abuse. Pediatrics, 119(6), 1232- 1241.
• Kocaer, Ü. (2006). Hekim ve hemşirelerin çocuk istismarı ve ihmaline yönelik farkındalık düzeyleri, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Maree, J. G., & Venter, C. J. (2018). Improving the career resilience of a survivor of sexual abuse. Early Child Development and Care, 188(2), 240-249.
• Mullen, P. E., Martin, J. L., Anderson, J. C., Romans, S. E., & Herbison, G. P. (1996). The long-term impact of the physical, emotional, and sexual abuse of children: A community study. Child abuse & neglect, 20 (1), 7-21.
• Özmen, K. S. (2004). Aile içinde öfke ve saldırganlığın yansımaları. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi.37: 27–39.
• Pekdoğan, S. (2017). İstismar farkındalık ölçeği ebeveyn formu: ölçek geliştirme çalışması. Akademik Bakış Dergisi. 62, 173-185.- https://www.researchgate.net/publication/319528926_Istismar_Farkindalik_Olcegi_Eb eveyn_Formu_Olcek_Gelistirme_Calismasi
• Polat, O. (2007). Çocuk istismarı tanımlar 1. İstanbul: Seçkin Yayıncılık. Singh, M. M., Parsekar, S. S., & Nair, S. N. (2014). An epidemiological overview of child sexual abuse. Journal of Family Medicine and Primary Care, 3(4), 430.
• Taner, Y., Bahar, G. (2004). Çocuk istismarı ve ihmali, psikiyatrik yönleri, Hacettepe Tıp Dergisi, 35: 82-85.
• Tan, M. (1991). Öğretmen Dayağı. (Editör: Konanç, E., Gürkaynak, İ., Egemen, A.). Çocuk istismarı ve ihmalinin önlenmesi. Ankara: Gözde Repo Ofset. Türkiye’de Çocuk İstismarı Raporu-2. ASUMA ve İMDAT (2018). 12.12.2018 http://imdat.org/wp-content/uploads/2018/05/RAPOR-%C3%87OCUK- %C4%B0ST%C4%B0SMARI-tam.pdf
• Oral K.Ü., Engin, P ve Büyükyazıcı, Z.(2010). Türkiye’ De Çocuk İstismarı Ve Aile İçi Şiddet Araştırması. 12.10.2018 tarihinde http://www.unicef.org.tr/files/bilgimerkezi/doc/cocuk-istismari-raporu-tr.pdf indirilmiştir
• UNICEF (2017). A familiar face. 16.04.2018. https://data.unicef.org/resources/a-familiar-face/ Vatansever, Ü. , Duran, R. ve Yolsal E. (2004). Pediatrik acilde çocuk istismarı ve ihmali olasılığını akılda tutalım. Türk Pediatri Dergisi, 39(120), 4.
• Yunusoğlu, E., A. (2007). “Mersin’in kanayan yarası: “Sokakta çalışan çocuklar”. 16.04.2018. tarihinde http://www.mersin.edu.tr/icerik_p.php?hid=585 indirilmiştir.