Modern Bireye ve Okura Vurgusu Bağlamında Don Quijote

Yıl 2020, Cilt: 26 Sayı: 104, 919 - 933, 01.11.2020

Mehmet Anık

https://doi.org/10.22559/folklor.1349

Öz

Bu çalışmada İspanyol yazar M. Cervantes’in ünlü eseri Don Quijote edebiyat
sosyolojisi bağlamında ele alınmış, eserin analiz sürecinde ise nitel araştırma tekniklerinden
biri olan içerik analizinden yararlanılmıştır. Don Quijote günümüzde
genelde edebi açıdan mizah içeren yönüyle okurların ilgisini çekse de modern romanın
ilk örneği olması ve o dönemde toplumsal alandaki hadiseler ve çatışmalarla
ilgili modern bir anlatı olması açısından oldukça önemli ve öncü bir eserdir. Çalışmada
öncelikle Don Quijote’nin edebi bir eser olarak önemi üzerinden durulmuş,
akabinde modern romanın ilk örneği olması bağlamında Cervantes’in eserinde
modern okur ve bireyi hangi özellikleri ile ön plana çıkardığı çalışmanın ana odağını
oluşturmuştur. Cervantes bu eserde klasik anlatıları eleştirmiş ve klasik anlatılardaki
gibi yazar tarafından sınırlandırılmış ve edilgen görülen bir okur yerine,
yorumlama özgürlüğü öne çıkarılan aktif bir okur vurgusu yapmıştır. Eserde ayrıca
feodal dönemin yaşam alışkanlıkları ve hayalleri peşinde koşmanın yersizliği üzerinden,
yaşadığı dönemdeki hadiseleri doğru şekilde idrak etmesi gereken modern
bir birey vurgusu yapılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Cervantes, Don Quijote, edebiyat sosyolojisi, anlatı

Kaynakça

• Alver, K. (2012). Edebiyatın sosyolojik imkânı. K. Alver (Ed.). Edebiyat sosyolojisi içinde. Ankara: Hece.
• Baldwin, J. (2007). Stories of Don Quixote. North Carolina: Yesterday’s Classics.
• Borges, J. L. (1999). Collected fictions. A. Hurley (Trans.). London: Penguin Classics.
• Bronwen, T. (2012). Fictional dialogue: Speech and conversation in the modern and postmodern novel. Lincoln: University of Nebraska.
• Cervantes Saavedra, M. de (2019a). La Mancha’lı yaratıcı asilzade Don Quijote I. R. Hakmen (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Cervantes Saavedra, M. de (2019b). La Mancha’lı yaratıcı asilzade Don Quijote I. R. Hakmen (Çev.). İstanbul: Yapı Kredi.
• Chapman, R. (2005). Pasamonte’s life. Oxford: Aris&Phillips.
• Eagleton, T. (2014). Edebiyat kuramı. T. Birkan (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Echevarria, R. G. (2015). Cervantes’ Don Quixote. New Haven: Yale University.
• Flaubert, G. (2004). Madame Bovary. M. C. Uğur (Çev.). İstanbul: Cem.
• Foucault, M. (2014). Sonsuza giden dil. I. Ergüden (Çev.). İstanbul: Ayrıntı.
• Gogol, N. V. (2016). Ölü canlar. E. Altay (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Greene, G. (2008). Monsignor Quixote. London: Penguin Classics.
• Güllülü, S. (1988). Sanat ve edebiyat sosyolojisi. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Fen-Edebiyat Fakültesi.
• Heywood, A. (2011). Siyaset teorisine giriş. H. M. Köse (Çev.). İstanbul: Küre.
• Ilgaz, R. (2016). Don Kişot İstanbul’da. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Kästner, E. (1992). Don Quichotte. Hamburg: Dressler Kinder-Klassiker.
• Le Goff, J. (2017). Tarihi dönemlere ayırmak şart mı? A. Berktay (Çev.). İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür.
• Longo, M. (2015). Fiction and social reality: Literature and narrative as sociological resources. Surrey: Ashgate.
• Meriç, C. (2008). Kırk ambar I: Rümuz-ül edeb. İstanbul: İletişim.
• Moran, B. (1988). Edebiyat kuramları ve eleştiri. İstanbul: Cem.
• Nabokov, V. (2016). Don Quijote dersleri. E. Serdan (Çev.). İstanbul: İletişim.
• Önalp, E. (1992). Cervantes’in Türklere esir düşmesi ve esaretinin eserlerine yansıması. Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, S. 3, ss. 297-321.
• Parla, J. (2015). Don Kişot’tan bugüne roman. İstanbul: İletişim.
• Parla, J. (2017). Don Kişot: Yorum, bağlam, kuram. İstanbul: İletişim.
• Parla, J. (2019). Sunuş. La Mancha’lı yaratıcı asilzade Don Quijote I içinde. R. Hakmen (Çev.). ss. 9-29. İstanbul: Yapı Kredi.
• Pidal, R. M. (2005). The genesis of Don Qoixote. in Cervantes’ Don Quixote: A Casebook. R. G. Echevarria (Ed.). pp. 63-94. Oxford: Oxford University.
• Schutz, A. (1962). Collected papers I: The problem of social reality. The Hague: Martinus Nijhoff.
• Schutz, A. (1976). Collected papers II: Studies in social theory. The Hague: Martinus Nijhoff.
• Seed, P. (2002). Early modernity: The history of a word. CR: The New Centennial Review, S. 2(1), pp. 1-16.
• Simmel, G. (2009). Bireysellik ve kültür. T. Birkan (Çev.). İstanbul: Metis.
• Swingewood, A. (1972). Introduction: Sociology and literature, in The Sociology of Literature. D. T. Laurenson and A. Swingewood (Ed.). New York: Schocken Books.
• Şklovski, V. (2017). Modern kurgu tekniğinin icadı: Don Kişot nasıl yapıldı. A. Çeker (Çev.). İstanbul: Altıkırkbeş.
• Speight, A. (2001). Hegel, literature and the problem of agency. Cambridge: Cambridge University. Tekin, M. (2016). Roman sanatı 1: Romanın unsurları. İstanbul: Ötüken.
• Uludere, F. (2014). Seyyid Hamid Badincani’nin yeni bulunmuş el yazmalarından: Don Quijote’nin üçüncü cildi. İstanbul: Yitik Ülke.
• Watt, I. (2016). Modern bireyciliğin mitleri. M. Doğan (Çev.). İstanbul: Boğaziçi Üniversitesi.