Türkçe Gotik, Evrensel Kaygı: Dracula(lar)da Varolmamanın İmkânsızlığı

Yıl 2023, Cilt: 29 Sayı: 116, 1151 - 1164, 02.11.2023

Hatice Karaman

https://doi.org/10.22559/folklor.2501

Öz

Korkunun kaynağı çoğunlukla insanın son buluşması olan ölümün dehşetiyle
bağdaştırılmıştır. Var olmayı bırakmanın, Varlıktan hiçe geçişin asıl biçimi olarak
düşünülen ölüm, tarihin başlangıcından beri insanlığa dair en kafa karıştırıcı
meselelerden biri olagelmiştir. Bu nedenle, ölüme ilişkin sorgulamalar doğrudan,
gelmiş geçmiş en meşhur gotik sorulardan “olmak ya da olmamak” ile hemen
ilişkilendirilir. Varlık ve hiç, çağlar boyunca insan düşüncesine adeta işkence eden
ölüm uçurumuyla birlikte, Gotik yazında en açık şekilde örneklendirilen ve temsil
edilen, ancak insanlık durumunun en belirsiz uğraklarından biri olmayı sürdürerek
önemli bir yer tutar. Ölmüşlerin hayaletleri, düzgün, tam tekmil bir ölümden yoksun
kalmışlar ve var olmaktan asla kurtulamayanlar (örneğin vampirler), küresel olarak
Gotik kurgunun temel yapı taşları olmuştur. Emmanuel Levinas, ölüm korkusu
ile sıkı sıkıya ilişkili olan Martin Heidegger’in ‘kaygı’sını dönüştürerek ve hatta
eleştirerek, korkunun aslında Varlıktan kaçınamama, kurtulamama korkusu
olduğunu öne sürer. Gotik tasarıma ve kurguya bu açılardan yaklaşan bu çalışma,
Ali Rıza Seyfioğlu’nun 2017 yılında Dracula in Istanbul: The Unauthorized
Version of the Gothic Classic başlığıyla İngilizce’ye çevrilen Kazıklı Voyvoda
adlı romanını incelemektedir. Çalışmanın ilk bölümünde, kötülüğün ve iyiliğin
felsefi temsilleri, Heidegger’in ‘tekinsizlik’ anlayışıyla ve varlık ve hiç ile ilişkili
bir bağlamda tartışılacaktır. Bunun için kuramsal çerçeve, Levinas’ın korku, ölüm
ve varoluş hakkındaki düşünceleri temelinde oluşturulmaktadır. İkinci bölümde
ise, Bram Stoker’ın Dracula romanındaki etik-ontolojik temsiller, Seyfioğlu’nun
uyarlaması ile karşılaştırmalı olarak ele alınmaktadır. Bu karşılaştırma, ölüm ve var
olmama ya da varlık ve hiç sorununa ilişkin küresel insan ikilemini, bu ikilemin
korku, terör ve endişenin en evrensel nedeni olarak süregelen varlığını tartışmayı
amaçlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kazıklı Voyvoda, ölüm, tekinsizlik, Levinas, gotik

Turkish Gothic, Universal Angst: The Impossibility of Non-Existence in Dracula(s)

Öz

The source of horror is mostly correlated with the horror of the final encounter,
death. As the form of ceasing to exist, death has troubled humankind since the very
beginning of history. Therefore, the question of death is immediately associated
with “to be or not to be”, the most gothic of all questions. Being and Non-being,
with the abyss of death tormenting human for ages, hold a prominent space as the
uncanniest aspect of human condition, best exemplified by Gothic writings. Those
who lack a proper death and who cannot cease to exist (i.e. the vampires) have
been the staple tropes of Gothic fiction, globally. By converting the Heideggerian
“angst”, Emmanuel Levinas suggests that horror is the fear of not being able to
escape from Being. The present study focuses on Ali Rıza Seyfioğlu’s Kazıklı
Voyvoda, which in 2017 saw its English translation as Dracula in Istanbul. The first
part discusses the representations of evil and good in relation with the Heideggerian
uncanny; instrumental for this is an overview of Levinas’s suggestions about horror,
death, and existence. The second part emphasizes the ethico-ontological reflections
in Bram Stoker’s Dracula in comparison with the adapted Turkish novel. This
comparison, thus, argues for the global human conundrum regarding the question
of death and non-being as the most universal cause of horror, terror, and anxiety.

Anahtar Kelimeler

Dracula in Istanbul, death, the uncanny, Levinas, gothic

Kaynakça

• Agamben, G. (2020). ‘Gaia and Ctonia.’ Feathery Quartet. https://featheryquartet.medium.com/ giorgio-agamben-gaia-and-ctonia-dee1c60a4d99
• Agamben, G. (2021). Where Are We Now. Eris.
• Bıçakçı Syed, T. (2015). The origins of Turkish Gothic: The adaptations of stoker’s Dracula in Turkish literature and film. Studies in Gothic Fiction, 4(1/2), 57–69.
• Bıçakçı Syed, T. (2020). Civilization versus “The barbarian Turk”: Imperial Gothic and Western SelfDefinition in Dracula Narratives from Fin-de-Siècle to the Post-9/11 World. In Newton, M. & van.
• Leeuwen, E. J. (Eds.), Haunted Europe: Continental Connections in English-Language Gothic Writing, Film and New Media. Routledge.
• Botting, F. (2007). Gothic culture. In Spooner, (Catherine & McAvoy, E. Eds.) The Routledge Companion to Gothic (pp. 199–213). Routledge.
• Brown, M. (1987). Philosophical view of the Gothic novel. Studies in Romanticism, 26(2), 275–301.
• Brundan, K. (2015). The polyglot vampire: The Politics of translation in B. Stoker’s Dracula. Forum for Modern Language Studies, 52(1), 1–21. https://doi.org/10.1093/fmls/cqv094 Byron, G. (2013). Globalgothic. Manchester University Press.
• Clasen, M. (2012). Attention, predation, counterintuition: Why Dracula won’t die. Style, 46(3/4), 378–398.
• Derrida, J. (1994). Specters of Marx: The State of the debt, the work of mourning and the New international.
• Drakakis, J. & Townshend, D. (2008). Gothic Shakespeares. Routledge.
• Gürpınar, H. R. (2019). Gulyabani. Can.
• Hand, S (Ed.). (1989). The Levinas reader. Blackwell.
• Heidegger, M. (1985). Being and time. Basil Blackwell.
• Heidegger, M. (2000). Introduction to metaphysics. Yale.
• Levinas, E. (1979). Totality and Infinity: An essay on exteriority. Martinus Nijhoff Publishers and Duquesne University Press.
• Lyotard, J-F. (1988). The differend: Phrases in dispute. Manchester University Press.
• Raducanu, A. (2014). Speaking the language of the night: Aspects of the Gothic in selected contemporary novels. PL Academic Research.
• Santili, P. (2007). ‘Culture, evil, and horror.’ The American Journal of Economics and Sociology, 66(1), 173–194.
• Sarpkaya, S. & Yaltırık, M. B. (2018). Türk kültüründe vampirler: Oburlar, yalmavuzlar ve diğerleri. Karakum.
• Smith, I. R. (2017). Afterword. In Stoker, B. & Seyfioğlu, A. R., Dracula in Istanbul: The Unauthorized version of the gothic classic. Neon Harbor Entertainment LLC.
• Stoker, B. (2012). Dracula. Penguin.
• Stoker, B. & Seyfioğlu, A. R. (2017). Dracula in Istanbul: The unauthorized version of the gothic classic. Neon Harbor Entertainment LLC.
• Tahir Gürçağlar, Ş. (2017). Introduction. In Dracula in Istanbul: The unauthorized version of the Gothic classic. Neon Harbor Entertainment LLC.
• Townshend, D. (2008). Gothic and the ghost of Hamlet. In (Townshend, D. & Drakakis, J. Eds.) Gothic Shakespeares. Routledge.
• Townshend, D. (2019). Gothic and the question of ethics: Otherness, alterity, violence. In (Hogle, J. E. & Miles, R. Eds.), The Gothic and theory: An Edinburgh Companion (pp. 279–297). Edinburgh University Press.
• van Elferen, I. (2013). Globalgoth? Unlocatedness in the musical home. In Globalgothic. Manchester University Press.
• Withy, K. (2015). Heidegger on being uncanny. Harvard University Press.