An Examination of Post-Earthquake Anxiety Levels in Individuals Affected by the 6 February 2023, Kahramanmaraş-Centred Earthquake

Yıl 2024, Cilt: 30 Sayı: 120 Ek, 1389 - 1402, 15.12.2024

Tubanur Çelik İskifoğlu , Dönay Nisa Kara

https://doi.org/10.22559/folklor.3823

Öz

This study aims to examine the impact of the Kahramanmaraş-centred earthquake,
which occurred on 6 February 2023, on the anxiety levels of individuals living in
the affected regions. The research seeks to understand the psychological effects of
natural disasters on individuals, provide a scientific basis for planning post-disaster
support programs, and evaluate the demographic factors (age, gender, marital status,
socioeconomic status) influencing anxiety levels. Catastrophic events such as
earthquakes are crucial for understanding individuals’ challenges in the post-trauma
process and developing appropriate interventions during this period. The study group
consists of individuals aged 18 and above who resided in the earthquake-affected
regions during the 6 February 2023, earthquake. 260 participants were selected
using the snowball sampling method and included in the study voluntarily. These
participants experienced the earthquake firsthand and were exposed to varying levels
of psychological impact during this period. Data collection tools included the Beck
Anxiety Inventory and a Personal Information Form, and the data were gathered
through online platforms. The data were analysed using the SPSS-24 software. T-tests,
ANOVA, and post-hoc Scheffe tests were conducted to examine the relationships
between participants’ anxiety levels and demographic variables. The analysis
revealed no significant difference in anxiety levels based on gender. However,
analyses by age group indicated that individuals aged 18-24 had significantly higher
anxiety levels compared to other age groups. Additionally, university graduates were
found to have significantly higher anxiety levels compared to individuals with lower
educational attainment. These findings underscore the need for psychosocial support
programs tailored to young individuals and those with higher educational levels. This
study provides valuable insights into the psychological states of individuals after an
earthquake and offers critical data for planning support services following natural
disasters.

Anahtar Kelimeler

natural disasters, psychological effects, anxiety disorder, trauma

Etik Beyan

Research and publication ethics statement: This is a research article, containing original data, and it has not been previously published or submitted to any other outlet for publication. Authors followed ethical principles and rules during the research process. Authors’ contribution rate: First author %50, second author %50. Ethics committee approval: Permission for the study was obtained from Girme Amerikan University Ethics Committee, with the date and number 05/07/2024-9/24-17. Financial support: The study did not receive any financial support. Conflict of interest: There is no conflicts of interest of this article.

6 Şubat 2023 Kahramanmaraş Merkezli Depremi Yaşayan Bireylerin Deprem Sonrası Kaygı Düzeylerinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışma, 6 Şubat 2023 tarihinde meydana gelen Kahramanmaraş merkezli
depremin, deprem bölgelerinde yaşayan bireylerin kaygı düzeyleri üzerindeki
etkilerini incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışma, doğal afetlerin bireyler üzerindeki
psikolojik etkilerini anlamayı, afet sonrası destek programlarının planlanmasına
bilimsel bir temel oluşturmayı ve özellikle kaygı düzeylerini etkileyen demografik
faktörleri (yaş, cinsiyet, medeni durum, sosyo-ekonomik durum) değerlendirmeyi
hedeflemektedir. Deprem gibi yıkıcı olaylar, bireylerin travma sonrası süreçte
karşılaştıkları zorlukları anlamak ve bu süreçte uygun müdahaleler geliştirmek
açısından büyük önem taşımaktadır. Araştırmanın çalışma grubu, 6 Şubat 2023
tarihinde deprem bölgelerinde yaşayan ve 18 yaş üzerindeki bireylerden oluşmaktadır.
Toplamda 260 katılımcı, kartopu örnekleme yöntemi ile seçilmiş ve gönüllülük
esasına dayalı olarak çalışmaya dahil edilmiştir. Bu katılımcılar, deprem bölgelerinde
yaşamış ve bu süreçte çeşitli düzeylerde psikolojik etkilenimlere maruz kalmış bireylerdir.
Veri toplama araçları olarak Beck Anksiyete Envanteri ve Kişisel
Bilgi Formu kullanılmış, veriler çevrimiçi platformlar üzerinden toplanmıştır. Verilerin analizi
SPSS-24 programı ile gerçekleştirilmiştir. T-testi, ANOVA ve PostHoc Scheffe testleri
uygulanarak katılımcıların kaygı düzeyleri ile demografik değişkenler arasındaki ilişkiler
incelenmiştir. Analiz sonuçları, cinsiyet açısından kaygı düzeylerinde anlamlı bir fark
olmadığını göstermiştir. Ancak, yaş gruplarına göre yapılan analizlerde, 18-24 yaş
grubundaki bireylerin kaygı düzeylerinin diğer yaş gruplarına göre anlamlı derecede
daha yüksek olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca, üniversite mezunlarının kaygı düzeylerinin
daha düşük eğitim düzeyine sahip bireylere kıyasla anlamlı derecede yüksek olduğu
bulunmuştur. Sonuçlar, genç bireyler ve yüksek eğitim düzeyine sahip kişiler için
özel olarak tasarlanmış psiko-sosyal destek programlarının gerekliliğini vurgulamaktadır.
Bu araştırma, deprem sonrası bireylerin psikolojik durumlarını anlamaya yönelik önemli bir katkı
sunmakta ve doğal afetler sonrası destek hizmetlerinin planlanmasında dikkate
alınması gereken veriler sağlamaktadır.

Anahtar Kelimeler

kaygı bozukluğu, travma, doğal afetler, psikolojik etkiler

Kaynakça

• Akkaya, M. A., & Polat, Ö. (2024). Deprem bölgesinde görev yapan halk kütüphanesi çalışanlarının deprem kaygısı: Hatay örneği. Bilgi Yönetimi Dergisi, 7(1), 16-30. American Psychiatric Association, D.S.M.T.F. & American Psychiatric Association, D.S.
• (2013). Diagnostic and statistical manual of mental disorders: DSM-5 5(5) American Psychiatric Association.
• Birliği, A. P. (2013). DSM-5 tanı ölçütleri başvuru el kitabı. E Köroğlu (Çev.) Hekimler Yayın Birliği, 158.
• Büyüköztürk, Ş., Akgün, Ö. E., Demirel, F., Karadeniz, Ş. an&d Çakmak, E. K. (2015). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem Akademi.
• Büyüköztürk, Ş., Çokluk, Ö. and Köklü, N. (2015). Sosyal Bilimler İçin İstatistik. Pegem Akademi.
• Cerdá, M., Paczkowski, M., Galea, S., Nemethy, K., Péan, C.,& Desvarieux, M. (2013). Psychopathology in the aftermath of the Haiti earthquake: A population-based study of posttraumatic stress disorder and major depression. Depress Anxiety, 30(5), 413-424. 10.1002/da.22007.
• Corey, L. M., Dov, S., & Carol, D. R. (2002). Optimizing well-being: The empirical encounter of two traditions. Journal of Personality and Social Psychology, 82(6), 1007 - 1022. 10.1037/0022- 3514.82.6.1007.
• Çelik, A. K. (2023). Deprem sonrası travma belirtileri, umut ve iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. TRT Akademi, 8(18), 574-591. https://doi.org/10.37679/trta.1275268
• Demir, R., Tanhan, A., Çiçek, İ., Yerlikaya, İ., Kurt, S. Ç. & Ünverdi, B. (2021). Yaşam kalitesinin yordayıcıları olarak psikolojik iyi oluş ve yaşam doyumu. Yaşadıkça Eğitim, 35(1), 192 - 206. https://doi.org/10.33308/26674874.2021351256
• Dok, B., and Owen, F. K. (2021). Psikolojik danışman adaylarının ölüm kaygılarının psikolojik dayanıklılık ve çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Edu 7: Yeditepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 10(12), 23-45.
• Döner, N. H., and Yeşilbalkan, Ö. U. (2024). Geçmişten geleceğe: Sağlıkta sanal gerçeklik ve uygulama alanları. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 9(1), 143-149. https:// doi.org/10.61399/ikcusbfd.1188522
• Erkoç, T., Baran, B., & Hamzaçebi, G. (2000). Deprem nedir? T.C. Bayındırlık ve İskan Bakanlığı Afet İşleri Genel Müdürlüğü.
• Herrman, H., Stewart, D. E., Diaz-Granados, N., Berger, E. L., Jackson, B., & Yuen T. (2011). What is resilience? The Canadian Journal of Psychiatry, 56(5), 258-265. doi:10.1177/070674371105600504
• Kafes, A.Y., Çiller, A., & Şakiroğlu, M. (2024) Deprem yaşamış bireylerin travma belirtilerine yönelik sanal gerçeklik destekli müdahale programı: bir etkililik çalışması. Nöropsikiyari Arşivi, (61), 15- 23. https://doi.org/10.29399/npa.28568
• Karabacak Ç., A. (2023). Deprem sonrası travma belirtileri, umut ve iyi oluş arasındaki ilişkinin incelenmesi. TRT Akademi, 8(18), 574-591. https://doi.org/10.37679/trta.1275268
• Karabulut, D. & Bekler, T. (2019). Doğal afetlerin çocuklar ve ergenler üzerindeki etkileri. Doğal Afetler ve Çevre Dergisi, 5(2), 368-376. https://doi.org/10.21324/dacd.500356
• Kılıç, N. C. (2021). Erzurum ili doğa olayları profili ve deprem tehlikesi. Afet ve Risk Dergisi, 61-83.
• Van der Kolk, B. A. (2019). Beden kayıt tutar (Çev. N. C. Maral) Nobel.
• Kurt, E. & Gülbahçe, A. (2019). Van depremini yaşayan öğrencilerin travma sonrası stres bozukluğu düzeylerinin incelenmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 23(3), 957-972.
• Morrison, J. (2019). DSM 5’i kolaylaştıran klinisyenler için tanı rehberi. Nobel.
• Myers, D. G. & Diener, E. (1995). Who is happy?. Psychological Science, 6(1), 10-19.
• Nakajima, Ş. (2012). Deprem ve sonrası psikolojisi. Okmeydanı Tıp Dergisi, 28(2), 150-155.
• Noyes, R. Jr. (1980). Attitude change following near-death experiences. Psychiatry, 43(3), 234-423.
• Özçetin, A., Maraş, A., Ataoğlu, A. & İçmeli, C. (2008). Deprem sonucu gelişen travma sonrası stres bozukluğu ile kişilik bozuklukları arasında ilişki. Düzce Tıp Fakültesi Dergisi, 10(2), 8-18.
• Özgen, F. & Aydın, H. (1999). Travma sonrası stres bozukluğu. Klinik Psikiyatri, 1, (2) 34-41.
• Özmen, S. & Ocakdan, U. B. (2022). Covid-19 pandemisinde hemşirelerin ölüm kaygısı düzeyinin psikolojik sağlamlığa etkisinin incelenmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi, 13(36), 1224-1236. https://doi.org/10.21076/vizyoner.1101610
• Öztekin, G. G. & Örki, H. (2023). Effects of depression, anxiety, and stress on disaster preparedness: Evidence from the February 6 Türkiye earthquakes. Afet ve Risk Dergisi, 6(4), 1332-1347.
• Parmaksız, İ. (2020). İyimserlik, özgecilik ve medeni durumun psikolojik dayanıklılık üzerindeki etkileri. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 48(1), 285-302. https://doi.org/10.9779/ pauefd.576186
• Priebe, S., Grappasonni, I., Mari, M., Dewey, M., Petrelli, F. & Costa, A. (2009). Posttraumatic stress disorder six months after an earthquake: Findings from a community sample in a rural region in Italy. Soc Psychiatry Psychiatr Epidemiol, 44(5), 393-397.
• Ryff, C. D. (1989). Happiness is everything, or is it? Explorations on the meaning of psychological well-being. Journal of Personality and Social Psychology, 57(6), 1069-1081. https://doi. org/10.1037/0022-3514.57.6.1069
• Sarman, A. & Tuncay, S. (2024). Büyük depremden 6 ay sonra: 2023 Türkiye depremiyle ilgili haberlerin ve diğer durumların ergenlerde kaygı düzeyi ve travma sonrası stres bozukluğu belirtileriyle ilişkisi. Turkish Journal of Family Medicine and Primary Care (TJFMPC), 18(1), 81-92. https://doi. org/10.21763/tjfmpc.1340469
• Şahin, M. (2019). Korku, kaygı ve kaygı (Anksiyete) bozuklukları. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi (ASEAD), 6(10), 117-135.
• Şakir, Ş. (2019). Türkiye’de afet yönetimi ve 2023 hedefleri. Türk Deprem Araştırma Dergisi, 1(2), 180-196. https://doi.org/10.46464/tdad.600455
• Tanhan, F. & Kayri, M. (2013). Deprem sonrası travma düzeyini belirleme ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimler, 13(2),1013-1025.
• Taşpınar, M. (2017) Sosyal bilimlerde SPSS uygulamalı nicel veri analizi. Pegem Akademi.
• Uğurluoğlu, D. & Erdem, R. (2019). Travma geçiren bireylerin spiritüel iyi oluşlarının travma sonrası büyümeleri üzerine etkisi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 833- 858. https://doi.org/10.16953/deusosbil.507731
• Ulusoy, M., Şahin, N. & Erkmen, H. (1998). Turkish version of the Beck anxiety inventory: psychometric properties. Journal of Cognitive Psychotherapy: An International Quarterly, 12(2), 163-172.
• Yardibi, N., Kucuktamer, T., & Ozcinar, Z. (2016). The evaluation of the mobbing behaviors faced by teachers in secondary schools. International Journal of Educational Sciences, 15(1-2), 304-312.
• Yıldız, B. & Akkoyun, A.Z. (2023). Deprem sonrası psikiyatrik destek. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sağlık Bilimleri Fakültesi Dergisi, 8(2), 817-820.
• Zhang, Z., Shi, Z., Wang, L. & Liu, M. (2012). Posttraumatic stress disorder, anxiety and Depression among the elderly: A survey of the hard-hit areas a year after the Wenchuan earthquake. Stress and Health, 28(1), 61-68. 10.1002/smi.1403