Coğrafi İşaretlerin Kullanılmasında Üretici Algısı ve Beklentileri; Akşehir Kirazı Araştırması

Yıl 2015, Cilt: 1 Sayı: 3, 19 - 40, 01.06.2015

Mustafa Kan , Bülent Gülçubuk

Öz

Bir sınai mülkiyet hakkı olan coğrafi işaretler küreselleşmeye karşı yerelleşme hareketinin bir parçası olarak kabul edilebilir. Özellikle coğrafi işaretlerin kırsal alanda bir kırsal kalkınma aracı olarak kullanılabilme özelliği, onu yerel ve bölgesel kalkınma çalışmalarının odak noktalarından biri haline getirmektedir. Akşehir Kirazı 2004 yılında coğrafi işaretlerden menşei işaret olarak tescil edilmiştir. Bu çalışmanın ana materyalini kiraz üreticileri ile yapılan anket çalışması sonucu elde edilen birincil veriler oluşturmaktadır. Çalışmanın amacı coğrafi işaretin üretici tarafından algılanması ve beklentilerinin araştırılmasıdır. Yapılan değerlendirmeler sonucunda, bölge ekonomisi açısından önemli olan kirazın görüşülen işletmelerin birincil gelir kaynağını oluşturduğu belirlenmiştir. İşletmelerin %48,46’sı coğrafi işaret kavramından haberdar olduklarını belirtmişlerdir. Görüşülen üreticilerin coğrafi işaretten beklentilerinin başında, fiyatta artış ilk sırada gelirken bunu bölge, ürün tanıtımı ve ürünün korunması izlemektedir. Coğrafi işaretin kullanımının bölgeye etkisi incelendiğinde, üreticilerin beklentilerini tam olarak karşılamadığı sonucuna ulaşılmıştır. Bilgi, koordinasyon, tanıtım ve örgütlenme eksikliği coğrafi işaretin etkin kullanımını engelleyen faktörlerden en önemlileridir

Anahtar Kelimeler

Akşehir Kirazı, coğrafi işaret, menşei işareti, yerel kalkınma, üretici algısı

Producer Perception and Expectations in Using Geographical Indication; Aksehir Cherry Akşehir Kirazı Research

Öz

Geographical indications as an industrial property right can be considered as part of the localization movement against globalization. Especially the use of geographical indications as a means of rural development in rural areas makes it one of the focal points of local and regional development studies. Aksehir Cherry was registered in 2004 as a geographical indication. The main material of this study is the primary data obtained from the survey conducted with cherry producers. The aim of the study is to perceive the geographical indication by the producer and to investigate their expectations. As a result of the evaluations, it was determined that cherry, which is important for the regional economy, was the primary source of income for the interviewed enterprises. 48.46% of the enterprises stated that they are aware of the geographical indication concept. At the beginning of the expectations of the interviewed producers from the geographical indication, the increase in price comes first, followed by the region, product promotion and product protection. When the effect of the use of the geographical indication on the region is examined, it is concluded that the producers do not fully meet their expectations. Lack of information, coordination, promotion and organization are the most important factors preventing the effective use of geographical indication

Anahtar Kelimeler

Aksehir Cherry, geographical indication, PDO, local development, producer perception

Kaynakça

• Berenguer, A. 2004. Geographical indications in the world. Paper presented at the workshop: Promoting agricultural competitiveness through local know-how. Proceedings of the Montpellier workshop. World Bank Group, Washington, DC, MAAPAR, Paris; CIRAD, Montpellier.
• Bẻssiere, J. 1998. Local development and heritage: traditional food and cuisine as tourist attractions in rural areas. Sociologia Ruralis 38 (1), pp.21-39.
• Bowen, S.K. 2008. Geographical indications: promoting local products in a küresel. mark.http://www.worldcat.org/search?q=au%3A%22Bowen%2C+Sarah+Katherine% 22&qt=hot_author
• Casanova, F. 2004. Local Development, Productive Networks and Training: Alternative Approaches to Training and Work for Young People, ILO.
• Demircan, V., Hatırlı, S.A. ve Aktaş, A.R. 2004. Isparta ilinde kirazın üretim girdileri ve maliyetinin belirlenmesi üzerine bir araştırma. Ç.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi 19(2), s.55- 64,Adana.
• Düzgüneş, O,, Kesici, T. ve Gürbüz, F. 1983. İstatistik Metodları I, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Yayın No: 861, Ankara.
• Ergun, M.E. ve Burak, M. 2001. Dış satıma yönelik üretim yapan kiraz işletmelerinin sorunları ve çözüm yolları, I. Sert Çekirdekli Meyveler Sempozyumu, Yalova,s. 351- 359.
• Fasoyiro, S.B., Akande, S.R., Arowora, K.A., Sodeko, O.O., Sulaiman, P.O., Olapade, C.O. and Odiri, C.E. 2010. Physico-chemical and sensory properties of pigeon pea (Cajanus cajan) flours, Afri. J. Food. Sci.,vol. 4(3), pp. 120-126.
• Ilıcalı, G. 2005. Coğrafi İşaretler, Coğrafi İşaretlerde Denetim ve Denetimde Akreditasyonun Önemi, Ankara Üniversitesi, Avrupa Toplulukları Araştırma Uygulama Merkezi (ATAUM), 36. Dönem Avrupa Birliği Temel Eğitim Programı Semineri, Ankara.
• Ittersum K., Meulenberg M.T.G., Trijp H.C.M. and Candel J.J.M. 2007. Consumers’ Appreciation of Regional Certification Labels: A Pan-European Study. Journal of Agricultural Economics, Vol:58, No:1,2007, pp.1-23.
• Kan M. ve Gülçubuk B. 2008. Kırsal Ekonominin Canlanmasında ve Yerel Sahiplenmede Coğrafi İşaretler. VIII. Tarım Ekonomisi Kongresi, Uludağ Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Tarım Ekonomisi Bölümü,25-27 Haziran 2008 Bursa.
• Kesici, T. ve Kocabaş, Z. 2007. Biyoistatistik. Ankara Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Yayın No: 94, Ankara.
• Larson, J. 2007. Relevance of Geographical Indications and Designations of Origin For The Sustainable Use of Genetic Resources. Küresel Facilitation Unit for Underutilized Species Via dei Tre Denari, 472/a, 00057 Maccarese Rome, Italy
• Lopez, X.A.A. and Martin, B.G. 2005. Tourism and Quality Agro-Food Products: An Opportunity For The Spanish Countryside. Tijdschrift voor Economische en Sociale Geografie – 2006, Vol. 97, No. 2, pp. 166–177.
• Oli, K.P. 2009. Access and benefit sharing from biological resources and associated traditional knowledge in the HKH region – protecting community interests. Int. J. Biodiversity. Conserv., vol. 1(5), pp. 105-118.
• Oğuz, C., Ergun, H., Küçükçongar, M., Kan, M., Kan, A. ve Demiröz, E. 2010. Türkiye’de Kırsal Alanda Tarımda Yoksulluk, Yoksulluğun Nedenleri Ve Çözüm Önerileri: Konya Ili Örneği. Uluslararası Yoksullukla Mücadele Stratejileri Sempozyumu, 13-15 Ekim 2010, İstanbul.
• Pacciani, A., Belletti, G., Marescotti, A. and Scaramuzzi, S.,2001. The Role of Typical Products in Fostering Rural Development and The Effects of Regulation (EEC) 2081/92. 73rd Seminar of the European Association of Agricultural Economists ANCONA, 28-30 JUNE 2001 Polıcy Experıences with Rural Development in a Diversified Europe.
• Rangnekar, D. 2004. The Socio-Economics of Geographical Indications. A review of Empirical Evidennce from Europe. International Centre for Trade and Sustainable Development (ICTSD), United Nations Conference on Trade and Development (UNCTAD), Issue paper no:8, France.
• Requillart, V. 2007. On the Economics of Geographical Indications in the EU. Geographical Indications, Country of Origin and Collective Brands: Firm Strategies and Public Policies workshop, Toulouse School of Economics (GREMAQ-INRA & IDEI), Toulouse, June 14-15.
• Saturninus, K.M. 2002. Küreselisation Challanges on Local Economic Development, Uganda Management Publications/ALGAF%20IV%20Session%20XI.pdf Institute, Kam,
• http://www.mdpafrica.org.zw/
• Skuras, D. 2004; Economic Situation in Rural Europe in View of Rural Development Proposals; Department of Economics, University of Patras, Greece
• Supeková S., Suhaj J.M. and Pasiar V. 2009. Slovak Foodstuffs Designated By Protected Geographical _ndication By Slovak Consumers-Comparison Of Customer Types´ Attitude http://www.icabr.com/fullpapers/Supekova%20So%F2a,%20Milan%20Suhaj,%20Vla dim%EDr%20Pasiar. pdf,eri_im:28.12.2009. Multivariate Statistics,
• Şahin, K. ve Yılmaz, İ.H. 2008. Van ili Gürpınar ilçesinde yem bitkileri üretimi ve sorunları üzerine bir araştırma. Tarım Bilimleri Dergisi sayı: 14 (1), s. 16-21.
• Treager, A., Filippo, A., Giovanni, B. and Marescotti, A. 2007. Regional foods and rural development: The role of product qualification. Journal of Rural Studies, vol. 23(2007), pp.12-22. www.elseiver.com
• TÜİK, 2011. Tarımsal ve Demografik Veriler. www.tuik.gov.tr
• Vandecandelaere, E., Arfini, F., Belletti, G. and Marescotti, A. 2009. Linking People, Places and Products, A guide for promoting quality linked to geographical origin and sustainable Geographical Indications, FAO, Italy.
• Viljoen, C.D., Dajee, B.K. and Botha, G.M. 2006. Detection of GMO in food products in South Africa: Implications of GMO labelling. Afri. J. Biotechnol., vol. 5(2), pp.73-82.
• Williams, R. and Penker, M. 2009. Do geographical ındications promote sustainable rural development?,Erschienen 2009 im Jahrbuch der Österreichischen Gesellschaft für Agrarökonomie, http://oega.boku.ac.at/fileadmin/user_upload/Tagung/2008/Band_18/18_3_Williams_ Penker.pdf2009.. Band, vol. 18(3), pp. 147-156,
• Yamane, T. 2001. Temel Örnekleme Yöntemleri (Çevirenler M. Akif Bakır, Esen Gürbüzsel, Celal Aydın, Alptekin Esin), İstanbul.