Farklı Ekim Normlarının Yağ Keteninde (Linum Usitatissimum L.) Bitki Gelişimi ve Sıklığına Etkisi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 17, 1 - 9, 30.06.2022

Sümeyye Eseroğlu İsmail Demir

Öz

Bu çalışma, 2021 yılında Kırşehir ekolojik koşullarında bazı yağlık keten çeşitleri (Beyazgelin, Sarıgelin ve Karakız) ile bu çeşitlerin farklı ekim normunun (200, 400, 600, 800, 1000 ve 1200 adet/m2) bitki gelişimindeki etkisinin belirlenmesi amacıyla yürütülmüştür. Deneme, tesadüf bloklarında bölünmüş parseller deneme desenine göre üç tekerrürlü olarak kurulmuştur. Araştırmada yağ keteni bitkisinin çıkış süresi (gün), çiçeklenme süresi (gün), olgunlaşma süresi (gün), teknik sap uzunluğu (cm), yan dal sayısı (adet) ve bitki sayısı (adet/m2) incelenmiştir. Denemeden elde edilen sonuçlara göre çeşitlerin ve ekim normunun çıkış, çiçeklenme ve olgunlaşma gün sayısına etkisi önemli bulunurken en erken gelişim Sarıgelin çeşidinden gözlenmiş ve ekim normu artıkça erkencilikte artış tespit edilmiştir. Karakız çeşidi teknik sap uzunluğu (26.57 cm) yönünden en iyi sonuçları vermiştir. Yan dal sayısı hem çeşit hem de ekim normuna göre farklılık göstermiş ve ekim normu artışı ile yan dal sayısında azalma tespit edilmiştir. Çeşitler bakımından Karakız çeşidi daha fazla bitki sayısına sahip iken ekim normu artışında tohum sayısına bağlı olarak bitki sayısı da artmıştır.

Anahtar Kelimeler

Yağ keteni, ekim normu, teknik sap uzunluğu, olgunlaşma

The Effect of Different Sowing Rates on Plant Growth and Density of Linseed (Linum Usitatissimum L.) Cultivars

Öz

This study was conducted to determine the effects of some linseed varieties (Karakız, Beyazgelin and Sarıgelin) and sowing rates (200, 400, 600, 800, 1000 and 1200 piece/m²) on plant growth under the ecological conditions of Kırşehir in 2021. The experiment was conducted in a randomized split-block design with three replicates. In the research, the number of emergence, flowering and maturity period (days), the technical stem length (cm), the number of lateral branches and number of plants (pieces/m2) were analysed.
According to the results obtained from the experiment, the effect of cultivars and sowing norm on the number of emergence, flowering and maturation days were found to be significant, while the earliest development was observed in Sarıgelin variety, while an increase in earliness was detected as sowing norm increased. Karakız variety gave the best results in terms of technical stem length (26.57 cm). The number of lateral branches significantly different according to both the variety and the sowing norm, and a decrease in the number of lateral branches were determined with the increase in sowing norm. It is determined that Karakız variety was higher number of plants in unit area and the number of plants were increased with increase in sowing norm.

Anahtar Kelimeler

Linseed, sowing rates, technical stem length, maturity

Kaynakça

• Akçalı Can, R., 1999, Bazı keten genotiplerinin agronomik ve kalite özellikleri üzerine araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi. Ege Üniversitesi F.B.E. Tarla Bitkileri A.B.D., İzmir.
• Bassi, K., and Badiyala, D., 1992, Effect of seed rate and nitrogen on fibre and seed yields of linseed (Linum usitatissimum L.) in Himachol Pradesh. İndian Journal of Agricultural Science. 62 (5): 341-342.
• Baytop, T.,1984 , Türkiye’de Bitkilerle Tedavi: Geçmişte ve Bugün , İstanbul Üniversitesi yayınları:3
• Casa, R., Russel, G., Gascio, B., Rossini, F., and Cascio, B., 1999, Enviromental effects on linseed (L. usitatissimum L.) yield and growth of flax at different stand densities. European Journal of Agonomy. 11 (3-4): 267-278.
• Chow, P.N.P., and Dorell, D.G., 1979, Response of Wild Oat (Avena fatua), Flax (Linum usitatissimum), and Rapeseed (Brassica campestris and B. napus) to Diclofop-Methyl. Weed Science Society of America. 27 (2): 212.
• Cross, R.H., Mckay, S.A.B., McHughen, A.G., and Bonham-Smith, P.C., 2003, Heat-stress effects on reproduction and seed set in Linum usitatissimum L. (flax). Plant, cell and environment ISSN 0140-7791 CODEN PLCEDV. 26 (7): 1013-1020.
• D’Antuono, F., and Rossini, F., 2006, Yield potential and ecophysiological traits of the Altamunano linseed (L. usitatissimum L.) , a landrace of southern Italy. Genetic Resources and Crop Evolution 53:65-75.
• Delate, K., McKern, A., Burcham, B., and Kennicker, J., 2004, Evaluation of flax varieties for certified organic production-Nely-Kinyon Trial.Lowa State University Research and Demonstration Farms Progress Reports 2004(1).
• Demir, İ., 2021, The effect of different nitrogen doses on yield and yield components of Linseed (Linum usitatissimum L.) cultivars in Kırşehir ecological conditions., 1. International Hasankeyf Scientific Research and Innovation Congress, Batman, Iksad Publications ISBN: 978-625-8007-59-6, 339-347.
• Diepenbrock, W., and Iwerson, D., 1989, Yield development in linseed (Linum usitatissimum L.) Plant Research Development. 30: 104-125.
• Diri, U.Ö., 1996, Tohumluk miktarı ve azotlu gübre dozlarının ketenin (Linum usitatissimum L.) verim ve verim öğelerine etkisi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara Ün. Ziraat Fakültesi Tarla Bitkileri Bölümü, 168s.
• Diri, U.Ö. ve Arslan, N.,1997, Tohumluk miktarı ve azotlu gübre dozlarının ketenin verim ve verim öğelerine etkisi. Türkiye’de Tarım Dergisi, 1(1) ,6-12.
• Düzgüneş, O., Kesici, O., Kavuncu, F., Gürbüz, İ., 1987, Araştırma ve deneme metodları (İstatistik metodları-2), Ankara Üniv. Ziraat Fak., Yayın No:1021, Ders Kitabı, Ankara. 295s.
• Endes, Z., 2010, Konya şartlarında bazı yağlık keten (Linum usitatissimum L.) çeşit ve popülasyonlarında farklı ekim zamanlarının verim ve kalite üzerine etkisinin belirlenmesi, Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Konya.
• Ertuğ, F., 1998, Anadolu’nun önemli yağ bitkilerinden Keten/Linum ve Izgın/Eruca Orta Anadolu’da beziryağı üretimi ve bezirhaneler, Tüba-Ar I, (1): 113-127.
• Gallardo, M. A., Milisich, H. J., Drago, S. R., ve González, R. J., 2014, Effect of cultivars and planting date on yield, oil content, and fatty acid profile of flax varieties (Linum usitatissimum L.) International Journal of Agronomy.DOI:10.1155/2014/150570 7pages.
• Gu, Z.F., 1994, Study on the selection of new flax cultivar Heiya 8 and its cultivation. China’s Fiber Crops.1: 6-7.
• Gubbels, G.H., 1978, Interaction of cultivar and seeding rate on various agronomic characteristics of flax. Canadian Journal of Plant Science. 58: 303-309.
• Kacar, B., 1994, Bitki ve toprağın kimyasal analizleri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Eğitim, Araştırma ve Geliştirme Vakfı, ISBN: 9757717045.
• Kurt, O., 1996a. Ketenin (Linum usitatissimum L.) Üretimi ve kullanım alanları. OMÜ Zir. Fak. Dergisi, 11(1): 189-194.
• Lisson, S.N., and Mendham, N. J., 1998, Effect of plant density, sowing date andirrigation on the yield of fibre hemp (Cannabis sativa) and flax (Linum usitatissimum). Department of Agricultural Science, University of Tasmania, Hobart, Tasmania 7001, Australia. 40 (7): 975-986
• Qiang, He.S., Qiang, H.S., and Mi, J., 1996, A new flax cultivar. Ba Ya 5. Crop Genetic Resoures. 1:5.
• Russell, D., 1986, MSTAT-C package programme, Crop and Soil Science Department, Michigan State University, USA, pp :59-60.
• Siddique, A.B.,Wright D., and Mahbub Ali, S.M., 2002, Effects of time of sowing on the quality of flax. Journal of Biological Sciences.2(8): 538-541.
• Singh, B., Katiyar, R.R., Malik, Y.P., and Pandey, N.D., 1991, Influence of sowing dates and fertilizer levels on the infestation of linseed budfly (Dasyneura lini Barnes). Indian Journal of Entomology. 53 (2): 291-297.
• Tarıman, M.C., 1944, Türkiye’de ketenlerin morfolojik ve teknolojik vasıfları ve bunların faydalanma imkanları. Ankara Yüksek Ziraat Enstitüsü Rektörlüğü Yayınları, Sayı: 145.
• Tunçtürk, M., 2007, Van koşullarında bazı keten (Linum usitatissimum L.) çeşitlerinin verim ve bazı verim ögelerinin belirlenmesi. Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 13 (4):365-371.
• Uzun, Z., 1992, Ketende ekim zamanı ve ekim sıklığının verim ve verim öğelerine etkisi.Yüksek Lisans Tezi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Tarla Bitkileri Bölümü, Ankara.
• Yıldırım, U., 1998, Yabancı kökenli keten (Linum usitatissimum L.) çeşit ve populasyonlarının bazı bitkisel özellikleri. Yüksek Lisans Tezi, A.Ü.Z.F. Tarla Bitkileri Bölümü, Ankara.
• Yıldırım, U., 2005, Seçilmiş alternatif keten (Linum usitatissimum L.) hatlarının verim ve verim öğeleri bakımından karşılaştırılması. Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi Ziraat Fak. Tarla Bitkileri A.B.D.