Çavdar (Secale cereale L.)’ da Bazı Bayrak Yaprak ve Başak Özellikleri Üzerine Farklı Sıra Aralıkları ve Farklı Tohum Miktarlarının Etkilerinin Belirlenmesi

Yıl 2022, Cilt: 9 Sayı: 18, 59 - 65, 31.12.2022

Mustafa Aksoy , Mehmet Yağmur

Öz

Yüksek tane verimi elde etmek için çavdar üretim yapılan ekolojik bölgelere göre en uygun sıra aralığı ve tohum miktarının belirlenmesi oldukça önemlidir. Bu nedenle araştırmada beş farklı sıra aralığı (15, 17.5, 20, 22.5 ve 25 cm) ve dört farklı tohum miktarının (300,400, 500 ve 600 tohum/m2) çavdarın (Secale cereale L. var. Aslım-95) yaprak ve bazı başak özellikleri üzerindeki etkileri araştırılmıştır. Araştırma 3 tekrarlamalı olarak Tesadüf Bloklarında Bölünmüş Parseller Deneme Desenine göre ana parsellere sıra aralıkları ve alt parsellere tohum miktarları olacak şekilde belirlenmiştir. Araştırmada incelenen özellikler bayrak yaprak ayası uzunluğu (cm), bayrak yaprağı kın uzunluğu (cm), başakta toplam başakçık sayısı (adet), başakta steril başakçık sayısı (adet), biyolojik verim (kg/da) ve hasat indeksi (%) olmak üzere 6 karakterdir. En yüksek biyolojik verimi 1137.2 kg/da ile 15 cm sıra aralığında belirlenmiş, en düşük biyolojik verim ise 962.8 kg/ da ile 25 cm sıra aralığında belirlenmiştir. Sıra aralıklarının biyolojik verim açısından önemli olduğu ve sıra aralığı genişledikçe biyolojik verimin azaldığı görülmektedir. Tohumluk miktarı bakımından en yüksek biyolojik verimin 1175.4 kg/da ile 600 tohum/m2 tohumluk miktarında belirlenmiştir. Oysa en düşük biyolojik verim ise 873.2 kg/da ile 300 tohum/m2 tohumluk miktarında saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çavdar, Sıra aralıklar, Tohum miktarları, Bayrak yaprağı, Başak özellikleri

Determination of the Effects of Different Row Spacing and Different Seeding Rates on Flag Leaf and Spike Characters in Rye (Secale cereale L.)

Öz

In order to obtain high grain yield, it is very important to determine the most appropriate row spacing and seedind rates according to the ecological regions where rye is produced. For this reason, five different row spacings (15, 17.5, 20, 22.5 and 25 cm) and four different seeding rates (300,400, 500 and 600 seeds m-2) were used in the study on the leaves and some spikes charactersof rye (Secale cereale L. var. Aslım-95). The research was determined with 3 replications according to the Experimental design as a split-plot design in Random Blocks was used, with row spacing as main plots and seeding rates randomized as subplots. The characteristics examined in the study were flag leaf blade length (cm), flag leaf sheath length (cm), total number of spikelets per spike (pieces), sterile spikelets per spike (pieces), biological yield (kg/da) and harvest index (%). The highest biological yield was determined with 1137.2 kg da-1 in 15 cm row spacing, and the lowest biological yield was determined with 962.8 kg da-1 in 25 cm row spacing. It is seen that row spacing is important for biological yield and as row spacing widens, biological yield decreases. In terms of seeding amount, the highest biological yield was determined with 1175.4 kg da-1 at 600 seeds m-2 seeding rates. However, the lowest biological yield was determined at 873.2 kg da-1 with 300 seeds m-2 seeding rates.

Anahtar Kelimeler

Çavdar, Sıra aralıklar, Tohum miktarları, Bayrak yaprağı, Başak özellikleri

Kaynakça

• Anonim, (2018a). Food and Agriculture Organization of the United Nations (FAO), http//faostat3.fao.org/download/Q/QC/ E., erişim: 24.10.2019
• Anonim, (2018b). Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK), https:// biruni.tuik.gov.tr /medas/?kn=92&locale=tr , erişim: 29.06.2019
• Akkaya, A. (1994). Erzurum Koşullarında Farklı Ekim Sıklıklarının 2 Kışlık Buğday Çeşidinde Verim ve Bazı Verim Unsurlarına Etkisi, Turkish J. of Agri. and Forestry, 18(2), 161-168.
• Atak, M. Çiftçi, C. Y. (2005). Tritikale (XTiticosecale wittmack)’De Farklı Ekim Sıklıklarının Verim ve Bazı Verim Öğelerine Etkileri, Tarım Bilimleri Dergisi, 11(1), 98-103.
• Baker, R.J. (1982). Effect of seeding rate on grain yield straw yield and hervest indeks of eight spring wheat cultivars, Canadian Journal of Plant Science. 62 (2), 285-291.
• Chen, S., Zhang, X., Sun, H., Ren, T., Wang, Y. (2010). Effects of Winter Wheat Row Spacing on Evapotranpsiration, Grain Yield and Water Use Efficiency, Agricultural Water Management, 97, 1126-1132.
• Dinç, S. (2010). Bazı Ekmeklik Buğdaylarda Ekim Sıklığının Verim ve Verim Öğelerine Etkisi, Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Aydın.
• Gençtan, T., Balkan, A. (2008). Bazı ekmeklik buğday (Triticum aestivum L.) çeşitlerinde farklı sıra arası ve tohumluk miktarının tane verimi üzeri ve verim unsurlarına etkileri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (1), 29-37.
• Kaydan, D., Tepe, I., Yağmur, M., Yergin, R. (2011). Ekim Yöntemi ve Sıklığının Buğdayda Tane Verimi, Bazı Verim Öğeleri ve Yabancı Otlar Üzerine Etkileri, Tarım Bilimleri Dergisi, 17, 310‐323.
• Kaydan, D.; Yağmur, M. (2008). Bazı Tritikale (Triticosecale wittmack) Çeşitlerinde Farklı Ekim Sıklıklarının Tane Verimi ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri, Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, 14 (2), 175-182.
• Kir, H. 2021. Forage yield and quality of Hungarian vetch mixture with oat varieties under rainfed conditions. Turkish Journal of Veterinary & Animal Sciences, 45:3, 419-426.
• Kır, H. 2022. Effects of Different Forage Pea and Rye Mixtures on Forage Yield and Quality. Turkish Journal of Range and Forage Science, 3:1, 11-17
• Öztürkci, Y. (2009). Çavdar (Secale cereale L.)’ da Farklı Sıra Aralıkları ve Tohum Miktarlarının Verim ve Bazı Verim Öğelerine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Van.
• Sencer, H.A., Hawkes, J.G. (1980). On The Origin of Cultivated Rye, Biological Journal of The Linnean Society, 13(4), 299-313.
• Stell, R. G., Torrie, J. H. (1960). Princple and Procedures of Statistics with Special Reference to The Biological Sciences, McGraw-Hill Book Company, New York.
• Üstünalp, G. (2010). Değişik Ekim Sıklıkları ve Azot Dozlarının Tritikalede (X Triticosecale Wittmack) Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Etkileri, Yüksek Lisans Tezi, Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, TEKİRDAĞ.
• Yanbeyi, S., Sezer, İ. (2006). Samsun Koşullarında Bazı Tritikale Hatlarının Verim ve Verim Öğeleri Üzerine Bir Araştırma, Ondokuz Mayıs Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 21(1), 33-39
• Yağmur M, Kaydan D. (2008). Kışlık Buğdayda Tane Verimi, Verim Öğeleri ve Fenolojik Dönemler Arasındaki İlişkiler. Harran Üniversitesi Ziraat Fakültesi 12 (4); 9-18.
• Yagmur, M., Sozen, O. (2021). Grain yield and yield components at different sowing times and sowing depths in barley (Hordeum vulgare L. conv. distichon) under rainfed conditions. Journal of Global Innovations in Agricultural Sciences. 9:57-63.