Donuk Bir Yaşamın Bütün Günleri: Lütfi Filminin Sisifos Söyleni ve Üç Aşamalı İntihar Kuramı Bağlamında İncelenmesi

Yıl 2023, Sayı: 2, 161 - 190, 31.12.2023

Duygu Sevim

https://doi.org/10.26650/Filmvisio.2023.0017

Öz

Ölüm düşüncesi bireye her zaman olumsuz, nahoş duyguları ve düşünceleri çağrıştırır. Doğada kendinden başka canlıların ölüp yeniden dirildiğini gören ancak kendinin yok olacağının farkında olması bireye korku verir. Böylesine acıklı ve korku dolu üstelikte kaçınılmaz bir sona bireyin kendi isteği ile ilerleyişi her zaman anlaşılması güç olmuştur. Bu nedenledir ki tarih boyunca intihar kavramı üzerine çalışılmıştır. Bireyi intihara yönlendiren motivasyon kaynakları, intiharın nasıl önlenebileceği gibi kavramlar üzerine araştırmalar gerçekleştirilmiştir. Söz konusu çalışmada intihar kavramına felsefe ve psikoloji kavramlarından destekle gerçekleştirilmiştir. Çalışmanın felsefi dayanağı yaşam, yaşamın anlamı, ölüm ve intihar kavramı üzerine düşünceler üreten Albert Camus’nün Sisifos Söyleni’nde ortaya koymuş olduğu ‘uyumsuz insan’ olgusu oluştururken psikolojik sınırları ise 2015 yılında David Klonsky ve Alexis May’in üretmiş olduğu Üç Aşamalı Kuramı ile çizilmiştir. Daha önce üzerine çalışmanın yapılmadığı gözlemlenen Cahit Kaya Demir’in Lütfi isimli filmi, nitel araştırma yöntemlerinden fenomonolojik yöntemin hermenötik ilkesi ile Sisifos Söyleni ve Üç Aşamalı İntihar Kuramının öncülüğünde incelemeye tabi tutulmuştur. Bu inceleme sırasında ‘Ölüm ile yaşam arasındaki birey Camus’nün uyumsuzuna dönüşebilir mi?’, ‘Yaşamın anlamsız olduğu kabul edilebilir mi?’, ‘Yaşamın anlamsızlığının kabulü bireye nasıl etki eder?’ sorularına cevap aranmaya ve Üç Aşamalı İntihar Kuramı’nın öne sürdüğü gerekliliklerinin sınanmaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

İntihar, Sisifos Söyleni, Üç Aşamalı İntihar Kuramı, Albert Camus, David Klonsky, Alexis May

All the Days of a Dull Life: The Film Lütfi in the Context of The Myth of Sisyphus and the Three-Step Theory of Suicide

Öz

The thought of death always evokes negative and unpleasant feelings and thoughts in individuals. Witnessing the cycle of life and death in nature, where other living beings die and are reborn, while being aware of one’s own impending death, instills an individual with fear. The progression towards such a tragic, fearfilled, and inevitable end, especially when it occurs voluntarily, has always been difficult to understand. This pursuit of understanding is why the concept of suicide has been studied extensively. Research has been conducted on the motivating factors that lead individuals to suicide and on concepts such as how suicide can be prevented. This study uses philosophical and psychological concepts to support the concept of suicide. The philosophical foundation of the study is based on Albert Camus’ (1942) concept of the absurd man as presented in The Myth of Sisyphus, in which he explores ideas about life, its meaning, death, and the concept of suicide. The psychological boundaries are drawn by the Three-Step Theory (3ST) of suicide proposed by David Klonsky and Alexis May (2015). The film Lütfi (2016), directed by Cahit Kaya Demir and not previously studied, has been subjected to examination using the phenomenological method guided by the hermeneutical principle of The Myth of Sisyphus and the three-step suicide theory. During this examination, the study explores answers to such questions as “Can the individual become the absurd man between life and death according to Camus?”, “Can the meaninglessness of life be accepted?”, and “How does the acceptance of the meaninglessness of life affect the individual?” and attempts to test the requirements proposed by the three-step suicide theory.

Anahtar Kelimeler

Suicide, the myth of Sisyphus, the Three-Step Theory of suicide, Albert Camus, David Klonsky, Alexis May

Kaynakça

• Acar, E. (2007). Ölümlülük, ölümsüzlük ve yapay zekâ. Altkitap. google scholar
• Akdaş, C. (2022). Türk sinemasında intihar. Urzeni Yayınevi. google scholar
• Alptekin, K., & Duyan, V. (2014). İntihar ve intihar girişimi kavramlar, yaygınlık, müdahale, önleme ve öyküler. Yeni İnsan Yayınevi. google scholar
• Baudrillard, J. (2016). Simgesel değiş tokuş ve ölüm (O. Adanır, Çev.). Doğu Batı Yayınları. google scholar
• Bergman, I. (1999). İmgeler (G. Taşkın, Çev.). Nisan Yayınları. google scholar
• Bulut, B. P., & Demirbaş, H. (2021). Kırılma noktası: İkinci nesil intihar kuramları. Nesne Dergisi, 9(20), 418-431.1599570249.pdf google scholar
• Camus, A. (2021). Sisifos söyleni (T. Yücel, Çev.). Can Yayınları. google scholar
• Cevizci, A. (1999). Felsefe sözlüğü. Paradigma Yayıncılık. google scholar
• Ceylan, N. B. (Yönetmen). (2011). Bir Zamanlar Anadolu’da [Film]. Zeynep Özbatur Atakan, vd. google scholar
• Durkheim, E. (2013). İntihar (Z. İlkgelen, Çev.). Pozitif Yayıncılık. google scholar
• Freud, S. (1993). Yas ve melankoli (O. E. Berksun, & R. Uslu, Çev.). Kriz Dergisi, 1(2). https://dergipark.org.tr/tr/pub/ kriz/issue/41114/496941 google scholar
• Gülsün, F. (2019). Albert Camus felsefesinde uyumsuzluk ve intihar (Tez No. 569406) [Yüksek Lisans Tezi, Kırıkkale Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. google scholar
• Günday, H. (2021). Kinyas ve Kayra. Doğan Kitap. google scholar
• Hökelekli, H. (1991). Ölüm ve ölüm ötesi psikolojisi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 3(1), 151-165. https://dergipark.org.tr/tr/pub/uluifd/issue/13505/163354 google scholar
• Joiner, T. (2005). Why people die by suicide. Harvard University Press. google scholar
• Keleş, M. (2022). İntihar düşüncesi ile intihar girişimini ayırt edici etmenler olarak psikolojik belirleyici öğeler (Tez No. 735015) [Yüksek Lisans Tezi, Marmara Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. google scholar
• Kıssadanfilm. (2018, 6 Mayıs). LÜTFİ KISA FİLM (Kısa Film Short Movie) [Video]. YouTube. https://www.youtube. com/watch?v=p4aC84P_GGQ google scholar
• Kiyarüstemi, A. (Yönetmen). (1997). Ta’m e guilass [Film]. Abbas Kiyarüstemi, Alain Depardieu. google scholar
• Klonsky, E. D., & May, A. (2015). The Three-Step Theory (3ST): A new theory of suicide rooted in the “Ideation-to-Action” framework. International Journal of Cognitive Therapy, 8(2), 114-129. https://www2.psych.ubc. ca/~klonsky/publications/3ST.pdf google scholar
• Maris, R. W. (2019). Suicidology: A comprehensive biopsychosocial perspective. Guilford Publications. google scholar
• Parameshwaran, M. (2007). Understanding, interpretation and language: A reading into Heidegger’s hermeneutics. In R. Ghosh & M. Ghosh (Eds.), Language and interpretation: Hermeneutics from East-West perspective (pp. 194-207). Northern Book Center. google scholar
• Sartre, J. P. (1985). Varoluşçuluk (A. Bezirci, Çev.). Say Yayınları. google scholar
• Savaş, H. (2001). Sinema ve varoluşçuluk (Tez No. 101687) [Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. google scholar
• Schopenhauer, A. (2021). Mutlu olma sanatı (Ş. Sunar, Çev.). Can Yayınları. google scholar
• Sevinç, Z. (2014). 2000 sonrası yeni Türk sineması üzerine yapısal bir inceleme. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 40, 97-118. https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4782/65930 google scholar
• Tarkovski, A. (Yönetmen). (1986). Offret [Film]. Svenska Filminstitutet. google scholar
• Topakkaya, A., & Duykop, Z. S. (2018). Albert Camus’de felsefi intihar ve başkaldırı. Atlas I. Uluslararası Sosyal Bilimler Kongresi, Nevşehir, Türkiye. https://avesis.erciyes.edu.tr/yayin/2dab2c79-6fba-43d8-b6bc-7409887b3f1c/albert-camusde-felsefi-intihar-ve-baskaldiri/document.pdf google scholar
• Yavuz, Ö. Y. (2013). Benlik kurguları intihar ve intihara yönelik tutumlar (Tez No. 376845) [Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi]. Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı Tez Merkezi. google scholar
• Zizek, S. (2010). Sunuş: Toplumsalın kalbindeki film (S. Ertekin, Çev.). B. Diken, & C. B. Laustsen (Ed.), Filmlerle sosyoloji (s. 11-15). Metis Yayınları. google scholar