Kredi Derecelendirme ve Ortaya Çıkan Sorunlar

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 1, 61 - 81, 01.03.2016

Harun Kılıçaslan Mücahit Sefer Giter

Öz

Kredi derecelendirme 19. yüzyıldan bu yana gelişen bir sistemdir. Temel amacı asimetrik bilgi sorununu çözerek piyasaların işleyişini iyileştirmektir. Sermayenin küreselleşmesi kredi derecelendirmesinin gelişmesinde önemli bir rol oynamıştır. Günümüzde faaliyette olan birçok kredi derecelendirme kuruluşu bulunmaktadır. Ancak S&P, Moody’s ve Fitch küresel piyasanın hâkim şirketleri konumundadır. Bu kuruluşlar ülkelerin risk derecesini ölçerek yatırımcılara bilgi sağlamaktadır. Şirketlerin ve ülkelerin aldıkları nota göre borçlanma maliyetleri etkilenmektedir. Bu çalışmanın amacı söz konusu kuruluşların derecelendirme faaliyetlerindeki sorunlara ışık tutmaktır. Çalışmada ele alınan spesifik olayların, piyasada egemen olan üç büyük kuruluşun derecelendirme faaliyetlerinin güvenilirliklerinin sorgulanmasına neden olduğu sonucuna ulaşılmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Kredi Derecelendirme Kuruluşları, Kredi Notu, Basel Kriterleri

Credit Rating and Emerging Issues

Öz

Credit rating is a system which is developing since the 19th century. The main objective is to improve the functioning of markets by solving the problem of asymmetric information. The globalization of capital has played an important role in the development of the credit rating. There are many credit rating agencies, which operate today. However, the S & P, Moody's and Fitch companies are predominant in the global market. These organizations provide information to investors by measuring the degree of country risk. The aim of this study is to shed light on problems in the rating process of the mentioned rating agencies. Achieved result is that specific events discussed in this study are cause to question the reliability of rating activities of the three major organization which dominate the market.

Anahtar Kelimeler

Credit Rating Agencies, Credit Note, Basel Criteria

Kaynakça

• Akçayır, Ömer (2013), Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşları Ve Güvenirliklerinin Sorgulanması: Türkiye‟nin Kredi Derecelendirme Geçmişi Ve Bugünü (1992-2012), Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, T.C. Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Isparta.
• Akkaya, Göktuğ Cenk ve Erhan Demireli (2010), “Analitik Hiyerarşi Süreci İle Kredi Derecelendirme Analizi Üzerine Bir Model Önerisi”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 19, Sayı: 1, ss.319-335. Alsan, Murat (2012), “Basel II Dönemi Başladı” https://www.kpmg.com/TR/tr/Issues-And-Insights/Haberler-ve- Etkinlikler/Documents/Basel-II-Donemi-Basladi.pdf, 13.05.2015. Ankara Ticaret Borsası, “Kredi Notu”, http://eski.ankaratb.tobb.org.tr/pages.aspx 4244-8fe2-2ab1c339bf9e, 16.05.2015.
• ?pageId=07a81eeb-c843
• Arslan, İbrahim (2007), “Basel Kriterleri ve Türk Bankacılık Sektörüne Etkisi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Sayı: 18, ss.49-66.
• Aydeniz, Emine Şule (2007), “Basel II Kriterlerinin Kobi‟lere Etkileri ve Bu Süreçte Kobi‟lere Sunulabilecek Çözüm Önerileri”, Muhasebe ve Finansman Dergisi, Sayı: 36, ss.179-187.
• Çalışkan, Ömer Veysel (2002), “Kredi Derecelendirme Kuruluşları ve Risk Değerlendirme Kriterleri”, G.Ü. İ.İ.B.F. Dergisi, Cilt: 4, Sayı: 1, ss.53-66.
• Çelik, Pelin (2004), “Bankaların Risk Derecelendirmesi”, Uzmanlık Yeterlilik Tezi, Türkiye Cumhuriyeti Merkez Bankası Bankacılık ve Finansal Kuruluşlar Genel Müdürlüğü, Ankara. Eğilmez, Mahfi (2012), http://www.mahfiegilmez.com/2012/03/ yarar.html, 02.05.2015. “Reyting Nedir? Ne İşe Yarar?”, reyting -nedir-ne-ise
• Erdoğan, Engin ve Meliha Ener (2000), “Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Küresel Boyutlu Finansal Yönelimlerdeki Rolü ve Türkiye Değerlendirmesi”, İktisat İşletme Finans, Cilt: 15, Sayı: 168, ss.29-39.
• Fitch, kritik Türkiye kararını açıkladı, NTV (2016 Şubat 26), http://www.ntv.com.tr/ekonomi/fitch-kritik-turkiye-kararini- acikladi,Nb2c77wCEkuLm7HTsixjfQ, 27.02.2016.
• Friedman, Thomas (1995, Şubat 22), “Foregian Affairs; Don‟t Mess With Moody‟s”, http://www.nytimes.com/1995/02/22/opinion/foreign- affairs-don-t-mess-with-moody-s.html, 16.05.2015.
• Geyikçi, Umut Burak (2013), Basel Kriterleri Çerçevesinde Kredi Derecelendirme Model Önerisi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Manisa.
• Gülmez, Ahmet (2015), “Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Türkiye Uygulaması: Derecelendirme kuruluşları ne kadar objektif?”, PESA Rapor, Politik Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Merkezi Yayınları, Sakarya.
• Gülmez, Ahmet ve Hilal Gündoğan (2014), “Uluslararası Politik İktisat Çerçevesinde Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Türkiye Uygulaması”, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, Yıl:2, Cilt:2, Sayı:4, ss.65-90.
• Gür, Timur Han ve Hüseyin Öztürk (2011), “Ülke Riski, Derecelendirme Kuruluşları, Aksaklıklar ve Yeni Düzenlemeler, Sosyo Ekonomi, Cilt: 16, Sayı: 16, ss.69-92.
• Hasbi, Derya Tütüncü (2012), Kredi Derecelendirme Kuruluşları Tarafından Yapılan Not Değerlendirmelerinin Ülke Ekonomileri Üzerine Etkileri: Türkiye Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
• Karaca, Nil (2005), Kredi Derecelendirme Kuruluşları, Maliye Bakanlığı Araştırma, Planlama Ve Koordinasyon Kurulu Başkanlığı, Rapor No:2.
• Karagöl, Erdal Tanas ve Ülkü İstiklal Mıhçıokur (2012), Kredi derecelendirme Kuruluşları: Alternatif Arayışlar, SETA Rapor No: 7, http://file.setav.org/Files/Pdf/20121126124257_seta-kredi_ derecelendirme_kuruluslari-_alternatif_arayislar.pdf, 10.01.2016.
• Karagül, İbrahim (2008, Ekim 15), “Bankayı Batırıp 400 Milyar Doları İsrail‟e Kaçırmışlar” http://www.yenisafak.com.tr/yazarlar/Ibrahim Karagul/bankayi-batirip-400-milyar-dolari-israile-kacirmislar/13303, 16.05.2015.
• Külahi, Ezgi Aslan, Göksel Tiryaki, ve Ahmet Yılmaz (2013), “Türkiye‟de Basel I, II ve III Kurallarına Uyum Süreci”, Öneri Dergisi, Cilt: 10, Sayı: 40, ss.185-200.
• Lehman battı bedelini dünya ödedi, Sabah (2009, Eylül 15), http://www.sabah.com.tr/ekonomi/2009/09/15/lehman_batti_bedeli_d unya_odedi, 16.05.2015.
• Melek, Sinem (2011), Kredi Derecelendirmesi ve Kredi Derecelendirme Sisteminin Standart And Poor‟s Sistemiyle Karşılaştırılması, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Meydan, Cebrail (2010), “Bağımsız Derecelendirme Şirketlerinin Kurumsal (Şirket) Derecelendirme Uygulaması” Maliye Finans Yazıları, Yıl: 24, Sayı: 86, ss.69-100. Yaklaşımları Çerçevesinde Bir
• Moody's Türkiye'nin notunu güncellemedi, (2015, 10 Nisan), http://www.bloomberght.com/h turkiyenin-notunu-guncellemedi, 07.11.2015.
• aberler/haber/1762429-moodys
• Seval, Belkıs (2014), Kredi Derecelendirme, Sermaye Piyasası Lisanslama ve http://www.spl.com.tr/Upload/files/1017.pdf, 02.05.2015. Eğitim Kuruluşu (e-kitap)
• Suadiye, Gülhan (2006), “Kredi Derecelendirme ve Finansal Piyasalar Üzerindeki Etkileri” Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 6, ss. 97-114. S&P Türkiyenin Notunu http://www.bloomberght.com/haberler/hab negatif-olarak-kaldi, 07.11.2015. Etti, (2015, 6 Kasım), er/1833886-gorunum
• Şen, Selçuk (2014), Kredi Derecelendirme Kuruluşları ve Risk Analizi: Moody‟s Örneği, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Ticaret Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İstanbul.
• Tutar, Erdinç, Filiz Tutar ve Mehmet Vahit Eren (2011), “Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Rolü, Güvenirlilik Açısından Sorgulanması ve Türkiye” Akademik Bakış Dergisi, Sayı 25, ss.1-24.
• Türk Dil Kurumu, http://www.tdk.gov.tr, 02.05.2015.
• Yardımcıoğlu, Mahmut ve Kenan Bora (2013), “Uluslararası Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının çalışma Prensipleri, İşleyişleri, Küresel Dünyadaki Rol ve İşlevleri” Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İ.İ.B.F Dergisi, Cilt: 3, Sayı: 1, ss.111-118.
• Yazıcı, Mehmet (2009), “Kredi Derecelendirme Kuruluşlarının Önemi ve Denetimi” Maliye ve Finans Yazıları, Sayı: 82, ss.1-17.
• https://www.fitchratings.com
• https://www.moodys.com
• https://www.spratings.com