OSMANLI KLASİK DÖNEM MALİYESİ VE MALİ ZİHNİYETİNİN 11. SINIF TARİH DERS KİTABINA YANSIMASI

Yıl 2016, Cilt: 2 Sayı: 3, 81 - 92, 01.11.2016

Mehmet Alper Cantimer

Öz

Araştırma konumuz 11. sınıf seçmeli, tarih ders kitabında Osmanlı tarihi konuları içinde Klasik dönemde mali konuların nasıl anlatıldığına dairdir. İnceleme, Osmanlı mali yapılanmasının ve zihniyetinin gerçek anlamda ders kitaplarına girmediğini, eksik anlatıldığını, bu eksiğinde dersin anlaşılmasını ve kalıcılığını olumsuz yönde etkilediğini ortaya koymaya çalışacaktır. Çalışmanın yöntemi, tarihsel içerikli betimsel analiz incelemesidir. Bu amaçla Türkiye’de 11. sınıf sözel ve eşit ağırlık bölümlerinde okutulan 11. sınıf seçmeli tarih ders kitabı doküman analizi tekniğiyle incelenmiştir. İnceleme sonunda, Osmanlı iktisadi hayatı ve zihniyetine dair verilerin azlığı, yetersizliği ve eksikliği göze çarpmıştır. Araştırmamız bağlamında, Osmanlı mali, iktisadi zihniyetinin anlaşılması için temel referanslara başvurulduğu görülecektir. Sorunlar, H. İnalcık, M. Genç, S. Ülgener ve A. Tabakoğlu’nun ifadeleri üzerinden anlatılmaya ve çözülmeye çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Mali Anlayış, Tarih, Osmanlı Tarihi, Klasik Çağ, Zihniyet, Ders Kitabı

The Reflection of the Ottoman Classical Period Finance and the Financial Mind to the 11th Grade History Course Book

Öz

Our research’s interest is about how the financial issues are narrated in the Classical age of Ottoman history, in the 11th grade elective history textbook. The review will try to show that the Ottoman financial structure and mind do not enter the textbooks in real sense, are underrepresented, and that the lack of understanding and permanence of the course is negatively affected. The method of study is a historical analysis of descriptive analysis. For this purpose, the 11th grade selective history course book taught in 11th grade verbal and equally- weighted sections in Turkey was examined by document analysis technique. At the end of the examination, the inadequacy and lack of data about the Ottoman financial life and mentality stand out. In the context of our research, it will be seen that basic references are used to understand the Ottoman financial, economic mind. The problems have been tried to be explained and solved through the expressions of H. İnalcık, M. Genç, S. Ülgener and A. Tabakoğlu

Anahtar Kelimeler

Financial Understanding, History, Ottoman History, Classical Age, Mentality, Course Book

Kaynakça

• Belge, Murat (2005), Osmanlı’da Kurumlar ve Kültür, Bilgi Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Bulunur, Kerim İlker (2015), Erken Osmanlı Döneminde Akkirman‟da Ticaret, Uluslararası Türkiye- Ukrayna İlişkileri Sempozyumu Kazak Dönemi 1500- 1800, Ed: Voldımir Melnik, Mehmed Alpargu, Yücel Öztürk, Ferhat Turanlı, M. Bilal Çelik, s. 345- 353.
• Cantimer, Mehmet Alper (2015), Klasik Dönem Osmanlı Ekonomisinin ve Zihniyetinin Cumhuriyet Dönemi Tarih Ders Kitaplarına Yansımaları, PESA ULUSLARARASI SOSYAL ARAŞTIRMALAR DERGİSİ, Cilt:1, Sayı: 2, s. 16- 36.
• Copeaux, Etienne (2006), Türk Tarih Tezinden Türk- İslam Sentezine, Çeviren: Ali Berktay, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Çağatay, Neşet (1947), “Osmanlı İmparatorluğunda Re‟ayadan Alınan Vergi ve Resimler”, AÜDTCFD, V (Ankara, 1947), s. 483-51.
• Dumrul, Cüneyt ve Dumrul Yasemin (2014), “Osmanlı İmparatorluğu‟nun Kapitalist Paternde Sanayileşememesinin Önündeki Engeller Üzerine Bir İnceleme”, Yönetim ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, Sayı 23, s. 146- 170.
• Genç, Mehmet (2007), Osmanlı İmparatorluğunda Devlet ve Ekonomi, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Glesne, Corrine (2013), Nitel araştırmaya Giriş, Çevirenler: Ali Ersoy ve Pelin Yalçınoğlu, Anı yayınları, Ankara
• İnalcık, Halil (2009), Klasik Çağ, YKY Yayıncılık, İstanbul.
• İnalcık, Halil (2004), Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi Cilt: 1, Eren Yayıncılık, İstanbul.
• İnalcık, Halil & Quataert, Donald (Ed.), (2004), Osmanlı İmparatorluğu'nun Ekonomik ve Sosyal Tarihi Cilt: 2, Eren Yayıncılık, İstanbul.
• Imber, Colin (2006), Osmanlı İmparatorluğu, 1300-1650: İktidarın Yapısı, İstanbul Bilgi Üniversitesi yayınları, İstanbul.
• Kal‟a, Ahmed (2003) , “Lonca”, Cilt: 27, İstanbul: TDV İslam Ansiklopedisi, s. 211- 212.
• Okur, Yasemin vd. (2016), Ortaöğretim Tarih 11, MEB Yayınları, Ankara. Ortaöğretim 11. Sınıf Tarih Dersi Öğretim Programı, çevrimiçi, http://ttkb.meb.gov.tr/program2.aspx, Erişim Tarihi: 05.10.2016.
• Özel, Oktay (2009) , Dün Sancısı Türkiye’de Geçmiş Algısı ve Akademik Tarihçilik, Kitap Yayınevi, İstanbul.
• Sertoğlu, Mithat (1992), Sofyalı Ali Çavuş Kanunnamesi, Marmara Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Taşkın, Ünal (2013), RÜSÛM-I ÖRFİYE, Tarih Okulu, İlkbahar-Yaz 2013, Sayı XIV, ss. 55- 73.
• Sayar, Ahmet Güner (2000), Osmanlı İktisat Düşüncesinin Çağdaşlaşması, Ötüken Neşriyat, İstanbul.
• Şimşek, Ahmet (2009), “Osmanlı İktisat Tarihi Konularının Öğretimine Zihniyet Temelli Bir Yaklaşım”, Akademik Bakış, 16, s. 11- 21.
• Tabakoğlu, Ahmet (1996), Türk İktisat Tarihi, Dergâh Yayınları, İstanbul.
• Ülgener, Sabri (2006), İktisadi Çözülmenin Ahlak ve Zihniyet dünyası, Derin Yayınları, İstanbul.
• Yıldırım, Âdem (2010), Eleştirel Pedagoji, Anı Yayınları, Ankara. https://tr.wikipedia.org/wiki/Maliye. Erişim tarihi: 05.10.2016