Türkiye’de Gelir Dağılımına Etki Eden Faktörlerin En Küçük Kareler Yöntemi ile Analizi

Yıl 2017, Cilt: 3 Sayı: 1, 103 - 117, 01.03.2017

Abdullah Miraç Bükey Başak Işıl Çetin

Öz

Bu çalışmanın amacı, Türkiye’de gelir dağılımına etki eden iktisadi büyüme, küreselleşme, enflasyon, vergi politikası ve faiz faktörlerinin En Küçük Kareler Yöntemi ile 1980-2014 yılları arasında analiz edilmesidir. İktisadi zihniyet ve sistemlerin en önemli argümanlarından biri olan gelir dağılımı, iktisadi, sosyal ve siyasi boyutlarıyla güncelliğini yitirmeyen bir konudur. Gelir dağılımına etki eden faktörler arasında girift ve hassas bir ilişki mevcuttur. Gelir dağılımı üzerinde pek çok faktör etkili olmakla birlikte, faktörlerin kendi aralarındaki etkileşim süreci de gelir dağılımını etkilemektedir. Çalışma kapsamında gerçekleştirilen analiz sonuçlarına göre iktisadi büyüme ve vergi yükü değişkenleri anlamsız çıkmıştır. Küreselleşme, enflasyon ve faiz değişkenleri ise gelir dağılımını bozmaktadır. Elde edilen verilere göre, cari işlemler dengesindeki bir birim artış Gini katsayısını yaklaşık olarak 0.53 birim; enflasyondaki bir birim artış Gini katsayısını yaklaşık olarak 0.06 birim, faizdeki bir birim artış ise Gini katsayısını yaklaşık olarak 0.05 birim artırmaktadır.

Anahtar Kelimeler

Gelir Dağılımı, Gini Katsayısı, Regresyon Analizi, En Küçük Kareler Yöntemi, Türkiye

The Analysis of the Factors Influencing Income Distribution by the Least Squares Method in Turkey

Öz

The purpose of this paper is to analyze the economic growth, globalization, inflation, tax policy and interest factors affecting income distribution in Turkey; between 1980-2014 by the least squares method. One of the most important arguments of the economic mentality and systems which the issue of income distribution is a topic that doesn’t fell from favor by its economic, social and political dimensions. There are intricate and sensitive relationships between the factors influencing income distribution. Although there are many factors influencing income distribution, the process of interaction between the factors influences income distribution too. According to the results of the analysis, the variables of economic growth and tax burden are meaningless. Globalization, inflation and interest variables are effect income distribution adversely. According to the datum, a unit rise of current account balance increases Gini coefficient approximately 0.53 unit, a unit rise of inflation increases Gini coefficient approximately 0.06 unit, and a unit rise in interest increases Gini coefficient approximately 0.05 unit

Anahtar Kelimeler

Income Distribution, Gini Coefficient, Regression Analysis, Least Squares Method, Turkey

Kaynakça

• Acar, İlhan (2015), “Türkiye’de Gelir Dağılımı”, Hak-İş Uluslararası Emek ve Toplum Dergisi, 4, 8, s.42-59.
• Aktan, Coşkun Can ve İstiklal Yaşar Vural (2002), “Gelir Dağılımında Adalet(siz)lik ve Gelir Eşit(siz)liği: Terminoloji, Temel Kavramlar ve Ölçüm Yöntemleri”, Yoksullukla Mücadele Stratejileri, Editör: Coşkun Can Aktan, Ankara: Hak-İş Konfederasyonu Yayınları, s.1-21.
• Arslan, Gülen Elmas (2013), “Ekonomik Büyüme, Kalkınma ve Gelir Dağılımı”, Hitit Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6, 2, s.45-52.
• Artan, Seyfettin ve Cemalettin Kalaycı (2014), “Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ülkelerde Dışa Açıklık, Demokrasi ve Gelir Dağılımı İlişkisi”, Sosyal Güvenlik Dergisi, 4, 2, s.69-88.
• Ay, Hakkı Mümin (2005), Adil Gelir Dağılımının Sağlanmasında Özel Tüketim Vergisinin Yeri ve Bunun Türkiye’de Uygulanabilirliği. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Uludağ Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Baş, Kemal (2009), “Küreselleşme ve Gelir Dağılımı Eşitsizliği”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 1, s.49-70.
• Bayar, Fırat (2008), “Küreselleşme Kavramı ve Küreselleşme Sürecinde Türkiye”, Uluslararası Ekonomik Sorunlar Dergisi, Dışişleri Bakanlığı Yayınları, 32, s.25-34.
• Borluk, Sinan (2014), “Gelir Dağılımı Üzerine”, Anahtar Dergisi, T.C. Bilim Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı Genel Müdürlüğü, 311, s.22-27.
• Çelikkaya, Ali, Naci Tolga Saruç, Fatih Savaşan, Mehmet Cahit Güran ve İsa Sağbaş (2013), Vergi Teorisi, Editör: İsa Sağbaş, T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2960, Eskişehir.
• Çetin, Başak Işıl (2013), İktisadi Sistemler Bağlamında Gelir Dağılımı-Kredi Ekonomisi İlişkisi ve Türkiye, Çalışma ve Sosyal Güvenlik Eğitim ve Araştırma Merkezi Yayınları, Yayın No: 41, Ankara.
• Çubukçu, Fatmanur (2002). Gelir Dağılımının Belirleyicileri Ve Erzurum İli Gelir Dağılımı Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Erzurum.
• Dağdemir, Özcan (1998), “Ekonomik Kalkınma Sürecinde Gelir Eşitsizliği Sorunu ve Makroekonomik Göstergeler”, Ekonomik Yaklaşım, 9, 30, s.41-58.
• Değer, Mustafa Kemal (2006), “Ticari Liberalizasyon ve Gelir Dağılımı: Gelişmekte Olan Ülkeler Üzerine Bir Analiz” Ankara Üniversitesi SBF Dergisi, 61, 2, s.63-87.
• Dişbudak, Cem ve Bora Süslü (2007), “Türkiye’de Kişisel Gelir Dağılımını Belirleyen Makroekonomik Faktörler”, Ekonomik Yaklaşım, 18, 65, s.1-23.
• Dumlu, Ufuk ve Özlem Ayaydın (2008), “Ekonometrik Modellerle Türkiye İçin 2006 Yılı Gini Katsayısı Tahmini”, Ege Akademik Bakış, 8, 1, s.373-393.
• Enç, Ercan (1993), “Enflasyon: Tanımı, Ölçümü ve Sorumluları”, Ekonomik Yaklaşım, 4, 8, s.1-8.
• Erdoğdu, Sabri (1994), İslam Ekonomisinde Gelir Ve Sermaye, Sebil Yayınevi, İstanbul.
• Eskicioğlu, Osman (1979), İslam Ekonomisinde Gelir Dağılımı. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Atatürk Üniversitesi İslami İlimler Fakültesi, Erzurum.
• Gülmez, Ahmet ve Nurullah Altıntaş (2015), “Türkiye’de Ticari Açıklık ve Enflasyonun Gelir Dağılımına Etkisi: Ekonometrik Bir Analiz”, Kafkas Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 6, 9, s.31-44.
• Güriş, Selahattin ve Ebru Çağlayan (2013), Ekonometri: Temel Kavramlar, DER Yayınları, İstanbul.
• Jha, Sailesh K. (1996), “The Kuznets Curve: A Reassesment”, World Development, 24, 4, p.773- 780.
• Kanberoğlu, Zafer ve Arvas, Mehmet Akif (2014), “Finansal Kalkınma ve Gelir Eşitsizliği: Türkiye Örneği, 1980-2012”, Sosyoekonomi, 21, s.105-122.
• Karabulut, Tahsin (2006), “Türkiye’de Kişisel Gelir Dağılımı Araştırmalarının Analizi” Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksek Okulu Dergisi, 9, 1, s.21-36.
• Keynes, John Maynard (2010) Genel Teori. Çeviren: Uğur Selçuk Akalın, Kalkedon Yayınları, İstanbul.
• Mannan, Mohammed Abdul (1980), İslâm Ekonomisi, Çeviren/ler: Bahri Zengin ve Tevfik Ömeroğlu, Fikir Yayınları, İstanbul.
• Oğuz, Onur (2015), “Gelişmiş ve Gelişmekte Olan Ekonomilerde Dışa Açıklık ve Gelir Dağılımı İlişkisi”, Ekonomik Yaklaşım, EY International Congress on Economics II: “Growth, Inequalıty And Poverty”, Ankara, Kasım 5-6, s.1-10.
• Örnek, İbrahim ve Adem Y. Elveren (2010). “Trade Liberalization and Income Inequality in Turkey: An Empirical Analysis”, Ç.Ü. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19, 2, s.62-70.
• Özdemir, Dilek, Ömer Selçuk Emsen, Ayşen Hiç Gencer ve Cemil Hakan Kılıç (2011), “Ekonomik Büyüme ve Gelir Dağılımı İlişkileri: Geçiş Ekonomileri Deneyimi”, International Conference on Eurasian Economies 2011 Kyrgyzstan-Turkey Manas University Publication: 151, Conference Series: 55, Bişkek-Kırgızistan, 12-14 Ekim, s.440-447.
• Özdemir, Süleyman (2007), Küreselleşme Sürecinde Refah Devleti, İstanbul Ticaret Odası Yayınları, İstanbul.
• Pehlivan, Muhammed Seyid (2009), Gelir Dağılımı Eşitsizliğine Devletin Müdahale Araçları: Sosyal Yardımlaşma Ve Dayanışmayı Teşvik Fonu Örneği, Uzmanlık Tezi, T.C. Başbakanlık Yardımlaşma ve Dayanışma Genel Müdürlüğü, Ankara.
• Soydal, Haldun ve M. Levent Yılmaz (2009), “Türkiye’de Dolaylı ve Dolaysız Vergiler ve Ekonomiye Etkileri”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 12, 1-2, s.295-308.
• Şerbetçi, Gamze (2014), “Türkiye’de Uygulanan Finansal Politikaların Gelir Dağılımı Üzerindeki Etkisi”, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 4, 1, s.93-116.
• Tokatlıoğlu, İbrahim ve Murat Atan (2007), “Türkiye’de Bölgeler Arası Gelişmişlik Düzeyi ve Gelir Dağılımı Eşitsizliği: Kuznets Eğrisi Geçerli mi?”, Ekonomik Yaklaşım, 18, 65, s.25-58.
• Topuz, Seher Gülşah ve Özcan Dağdemir (2016), “Ekonomik Büyüme ve Gelir Eşitsizliği İlişkisi: Kuznets Ters-U Hipotezi’nin Geçerliliği”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 11, 13, s.115-130.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2004), Enflasyon.
• Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (2013), Enflasyon ve Fiyat İstikrarı.
• Verginin Tanımı, http://www.ekodialog.com/kamu_maliyesi/vergi_nedir.html, 21.06.2016.
• Yanar, Rüstem ve Ahmet Şahbaz (2013), “Gelişmekte Olan Ülkelerde Küreselleşmenin Yoksulluk ve Gelir Eşitsizliği Üzerindeki Etkileri”, Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 8, 3, s.55- 74.
• Yücel, Duygu (2011), Gelir Dağılımı Teorileri Ve Politikaları: Türkiye’de Gelir Dağılımı- Yoksulluk Sorunu, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.