Türk Basınında Büyük Buhran: Akşam Gazetesi (1929-1934)

Yıl 2021, Cilt: 7 Sayı: 1, 1 - 15, 01.07.2021

Şahin Yeşilyurt

Öz

Çalışma Türk basınında köklü bir geçmişe sahip olan Akşam Gazetesi perspektifinden 1929 buhranını ele almaktadır. Çalışma sırasıyla büyük buhranın Amerika Birleşik Devletleri, Avrupa ve Türkiye ekonomileri üzerindeki etkilerini, söz konusu gazetenin haberleri kapsamında değerlendirmektedir. Bu değerlendirmelerde Amerika’da yaşanan intiharlar ve gösteriler gibi toplumsal olaylar ile buhranın Hollywood üzerindeki etkisi ön plana çıkmakta iken, Avrupa’da yaşanan işsizlikler dikkat çekicidir. Diğer taraftan, buhranın Amerika toplumu üzerinde meydana getirdiği olumlu etkiler de haberlere konu olmuştur. Örneğin, iktisadi buhranın etkisiyle, insan vücuduna ciddi bir şekilde zararı olduğu iddia edilen fazla yemek yemenin ve sefahatin önemli bir düzeyde azalmasıyla ölüm oranlarında bir düşüşün meydana geldiği belirtilmiştir. Türkiye ilişkin haberleri dikkate aldığımızda, Türkiye açısından iktisadi durum, diğer ülkelerden farklı olmamıştır. Buhranın etkisinin azaltılması maksadıyla buhran vergisi ve ithalatın bazı şartlara bağlanması gibi birtakım kararlar alınmıştır. Sonuç itibariyle, Akşam Gazetesi büyük buhrana ilişkin sadece Türkiye ekonomisi hakkında değil, aynı zamanda dünya ekonomisinin geneli hakkında önemli haberler sunmuştur.

Anahtar Kelimeler

Büyük Buhran, Akşam Gazetesi, Türkiye Ekonomisi, İşsizlik, Vergileme

The Great Depression in Turkish Press: The Akşam Gazette (1929-1934)

Öz

This study deals with the 1929 depression from the Akşam Gazette's perspective, which has a long history in the Turkish press. The study assesses the effects of the Great Depression on the economies of the United States, Europe, and Turkey, respectively, based on the Akşam Gazette's news. While social problems like suicides and demonstrations as well as the negative effects of the Depression on Hollywood in America come to the fore in these assessments, the unemployment in Europe is remarkable. On the other hand, the positive effects of the Depression on American society are also featured in the news. For instance, thanks to the Depression, there is a significant decrease in the death rate owing to declining overeating and debauchery alleged to be seriously damaging to the human body. As for Turkey, Turkey's economic situation is not much different than in other countries. Thus, some economic decisions, such as levying of the depression tax and imposing restrictions on imports, were introduced to reduce the impacts of the Depression on the Turkish economy. All in all, the Akşam Gazette provided important news about the effects of the Great Depression not only on Turkish economy but also on other countries’ economies.

Anahtar Kelimeler

Great Depression, The Akşam Gazette, Turkish Economy, Unemployment, Taxation

Kaynakça

• Akşam Gazetesi: 1929 yılı, Kasım: 07 Kasım; 14 Kasım; 16 Kasım; 21 Kasım; 25 Kasım; 28 Kasım. Aralık: 15 Aralık; 26 Aralık.
• 1930 Yılı, Ocak: 09 Ocak; 16 Ocak. Şubat: 06 Şubat; 27 Şubat. Mart: 19 Mart; 19 Mart; 26 Mart. Nisan: 01 Nisan; 03 Nisan; 4 Nisan; 11 Nisan; 24 Nisan; 27 Nisan. Mayıs: 02 Mayıs; 04 Mayıs; 07 Mayıs; 08 Mayıs; 15 Mayıs; 20 Mayıs; 29 Mayıs. Haziran: 04 Haziran; 22 Haziran; 24 Haziran; 26 Haziran. Temmuz: 03 Temmuz; 08 Temmuz; 09 Temmuz; 17 Temmuz. Ağustos: 04 Ağustos; 09 Ağustos; 12 Ağustos; 19 Ağustos. Eylül: 16 Eylül; 25 Eylül.
• 1931 Yılı, Ocak: 14 Ocak; 21 Ocak; 28 Ocak. Şubat: 23 Şubat; 26 Şubat. Mart: 7 Mart. Nisan: 16 Nisan. Ekim: 3 Ekim. Kasım: 3 Kasım; 12 Kasım; 16 Kasım; 18 Kasım; 20 Kasım; 21 Kasım; 23 Kasım; 27 Kasım; 30 Kasım. Aralık: 6 Aralık; 8 Aralık; 9 Aralık; 10 Aralık; 19 Aralık; 20 Aralık; 28 Aralık.
• 1932 Yılı, Ocak: 10 Ocak; 11 Ocak; 23 Ocak. Şubat: 6 Şubat. Mart: 5 Mart; 9 Mart; 23 Mart; 30 Mart. Nisan: 3 Nisan; 27 Nisan; 28 Nisan. Mayıs: 26 Mayıs. Haziran: 5 Haziran.
• 1933 Yılı, Mart: 2 Mart; 8 Mart; 15 Mart. 1934 Yılı, Ocak: 9 Ocak; 27 Ocak.