AN ASSESSMENT ON FINAL ACCOUNT LAW AND SUPPLEMENTARY ALLOWANCE

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 1 - 20, 02.08.2024

Seda Karan Furkan Beşel

Öz

Supplementary appropriation is a type of over-appropriation spending practice that has been used every year for a long time. It emerged as a result of regulation and implementation within our financial system. Within the scope of the effective changes brought to our public financial management, the General Accounting Law No. 1050, which came into force in 1927, was completely abolished and prepared by taking the developments in the world as an example, aiming at public financial management in accordance with international standards. With the entry into force of the Public Financial Management Control Law No. 5018, accountability, financial transparency, and effective and efficient use of the obtained resources are aimed. In light of all these positive developments, in the first version of the 1982 Constitution, the budget issue was a constitutional boundary between the legislative and executive branches. However, with the 2017 Constitutional amendment, this limit was largely removed from the hands of the legislative body and ended in favor of the executive body. In the study, after evaluating the relationship between the concepts of final accounting law and complementary appropriations with the Constitution and what kind of transformations they have undergone in the historical process and reached today, the aim of the study is to evaluate the complementary appropriation from a constitutional perspective by looking for the answer to the question of whether there is a complementary appropriation in the Public Financial Management and Control Law No. 5018, which is the main element of the study.

Anahtar Kelimeler

Final Account Law, Supplementary Allowance, Right to Budget

Kesin Hesap Kanunu ve Tamamlayıcı Ödenek Üzerine Bir Değerlendirme

Öz

Tamamlayıcı ödenek, uzun bir süredir her yıl başvurulan bir tür ödenek üstü harcama uygulamasıdır. Mali sistemimiz içerisinde düzenlenerek uygulama sonucunda ortaya çıkmıştır. Kamu mali yönetimimize getirilen etkili değişiklikler kapsamında 1927 yılında yürürlüğe giren 1050 sayılı Muhasebe-i Umumiye Kanunu tamamen kaldırılıp dünyadaki gelişmelerin örnek alınarak hazırlanması, uluslararası standartlara uygun bir şekilde kamu mali yönetimini hedeflemiştir. 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun yürürlüğe girmesiyle birlikte hesap verilebilirlik, mali saydamlık, elde edilen kaynakların etkili ve verimli bir şekilde kullanılması hedeflenmiştir. Tüm bu olumlu gelişmelerin ışığında 1982 Anayasasının ilk halinde bütçe konusu yasama ve yürütme organı arasında anayasal açıdan bir sınır niteliği taşımaktaydı. Fakat 2017 Anayasa değişikliğiyle beraber bu sınır büyük oranda yasama organının elinden alınarak yürütme organının lehine sonuçlanmıştır. Çalışmada kesin hesap kanunu ve tamamlayıcı ödenek kavramlarının Anayasayla olan ilişkisine ve tarihsel süreçte ne gibi dönüşümlere uğrayarak günümüze ulaştığı konuları değerlendirildikten sonra çalışmanın ana unsuru olan 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunun içinde tamamlayıcı ödenek var mı sorusunun cevabını arayarak, anayasal açıdan tamamlayıcı ödeneğin değerlendirmesini yapmaktır.

Anahtar Kelimeler

Kesin Hesap Kanunu, Tamamlayıcı Ödenek, Bütçe Hakkı

Kaynakça

• Akbey, F. (2020). Cumhurbaşkanlığı Hükûmet Sisteminde Bütçe Hakkı ve Kanunu. International Journal of Public Finance, 5(1), 1-26.
• Akbey, F., & Gök, M. (2020). Kesin Hesap Kanunu ve Bütçe Hakkı: Tbmm Görüşmeleri Üzerinden Bir Analiz. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (56), 279-306.
• Anayasa Mahkemesi, 14.02.2018 tarih ve E: 2016/47, K: 2018/10 sayılı karar, (RG. 06.04.2018).
• Anayasa Mahkemesi, 14.02.2018 tarih ve E: 2017/61, K: 2018/12 sayılı karar, (RG. 06.04.2018).
• Anayasa Mahkemesi, 25.11.2015 tarih ve E: 2015/63, K: 2015/106 sayılı karar, (RG. 04.12.2015-29552).
• Anayasa Mahkemesi, 27.03.1986 tarih ve E: 1985/31, K: 1986/11 sayılı karar, (RG. 09.05.1986-19102).
• Anayasa Mahkemesi, E: 2015/63, K: 2015/106.
• Avcı, M. A. (2015). Yasamanın Birincil Güçlü Silahı Bütçe Hakkı: Teorik Bir Yaklaşım. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 19(1), 69-80.
• Bağlı, M. (2012). Teorik ve Tarihsel Açıdan Bütçe Hakkı. Yasama Dergisi, 39-77.
• Bağlı, M. (2014). 5018 Sayılı Kanun Sonrası Bütçe Hakkı Kullanımında Etkinlik Düzeyinin Ölçümü. Yayımlanmamış Doktora Tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bozkurt, C. (2009). 5018 Sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununun İç Kontrol Bağlamında Değerlendirilmesi. Denetişim (3), 29-40.
• Çağan, N. (1980). Demokratik Sosyal Hukuk Devletinde Vergilendirme. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 129-151.
• Çağan, N. (2008). Modern Bütçe Sürecinde Parlamento’nun Rolü. Uluslararası Sempozyum Afyonkarahisar, TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu.
• Çakır, F. (2023). Sosyal Bilimlerde Toplumsal Sorunlara Bakış: Teorik Çalışmalar içinde: Bütçe Hakkının Tarihsel Gelişimi. (Bora Öçal.) İstanbul: Efeakademi Yayınları.
• Çam, M. U. (2017). Kamu Harcamalarında Etkinlik ve Parlamenter Denetim. D.E.Ü. Hukuk Fakültesi Dergisi, 19(Özel Sayı), 2841-2870.
• Çataloluk, C. (2008). Batı Toplumlarında Toplumsal Yapı Değişimleri ve Bütçe Hakkının Gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 10(2), 72-94.
• Çetinkaya, Ö. (2003). Konsolide Bütçenin Başlangıç Değerlerinin Uygulama Sonuçları ile Birlikte Değerlendirilmesi. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 5, 48-65.
• Çiçek, H., & Dikmen, S. (2015). Osmanlı Devleti'nde Bütçenin ve Bütçe Hakkının Tarihsel Gelişimi. Ekonomik ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 83-98.
• Çifci, H. B. (2020). Bütçe Kanununda Yer Almayan Vergi Kanunlarının Hukuki Güvenlik İlkesi Bağlamında Uygulanabilirliği. T.C Maltepe Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi (1), 105-127.
• Dumlupınar, S. (2019). Maliye Araştırmaları 3 içinde: Bütçe Hakkının Tesis Edilmesinde Kesin Hesap Bütçesi, Değerlendirmeler ve Öneriler: Türkiye Örneği, (Salim Ateş Oktar, & Yasemin Taşkın,), İstanbul: On İki Levha Yayıncılık A.Ş. 153-174.
• Durdu, M. (2020). Bütçe Hakkının Cumhurbaşkanlığı Sistemindeki Görünümü ve Latin Amerika Ülkeleri ile Mukayesesi. Liberal Düşünce Dergisi (99), 49-78.
• Feyzioğlu, N. (1976). Nazari, Tatbiki, Mukayeseli Bütçe (5 b.). İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Güneş, G. (2000). Hukuksal Teknik Açısından Bütçede ‘Önceden İzin İlkesi’nin Vergi Gelirleri Yönüyle İşlevini Kısmen Yitirmesinin Bütçe Hakkı Açısından İrdelenmesi. XIII. Türkiye Maliye Sempozyumu, Marmara Üniversitesi Maliye Araştırma ve Uygulama Merkezi, (s. 173-197). Muğla.
• Güneş, V. (2022). Türkiye’de Bütçe Hakkının Doğruluk İlkesi Çerçevesinde Değerlendirilmesi. İşletme ve İktisat Çalışmaları Dergisi, 10(2), 95-109.
• Güveyi, Ü. (2019). Bütçe Hakkının Anayasacılık Bakımından Önemi ve Türk Anayasal Düzenindeki Durum. Terazi Hukuk Dergisi, 14(155), 1360-1370.
• Kanca, O. C. (2017). 5018 Sayılı Kanun Üzerine Bir Değerlendirme. Muş Alparslan Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 5(2), 493-505.
• Kaneti, S., Ekmekci, E., Güneş, G., & Kaşıkçı, M. (2019). Vergi Hukuku. İstanbul: Filiz Kitabevi.
• Kara, B. (2021). Türk Mali Sisteminde Tamamlayıcı Ödenek Uygulaması: 1985-2019 Verileri Örnekleminde Bir Değerlendirme. Erciyes Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi (60), 59-78.
• Kara, S. (2007). Türk Anayasası'nda Bütçe ve Kesin Hesap Kanunları. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Karakoç, Y. (2014). Anayasal Vergilendirme İlkeleri Üzerine Bir Değerlendirme. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 15(Özel Sayı), 1259-1308.
• Kıral, H., & Akdemir, T. (2019). Bütçe Hakkı Kapsamında Türkiye'de Ödenek Aktarmalarının Değerlendirilmesi. Sayıştay Dergisi (112), 107-135.
• Konukman, A. (2000). Kesin Hesap Kanun Tasarıları Üzerine Bir Değerlendirme. İstanbul: Tesev Yayınları.
• Kumrulu, A. (1979). Vergi Hukukunun Bir Kısım Anayasal Temelleri. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 36(1), 147-162.
• Mutluer, M. K. (2015). Anayasa'nın Mali ve Ekonomik Hükümleri. Sayıştay Dergisi (96), 137-144.
• Narter, R. (2012). Anayasal Açıdan Bütçe Hakkı. Erzincan Binali Yıldırım Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, XVI (1-2), 35-52.
• Öncel, M., Kumrulu, A., Çağan, N., & Göker, C. (2021). Vergi Hukuku. Ankara: Turhan Kitabevi.
• Parlak, M. (2005). Bütçede Gider Tahminlerinin Aşılması ve Ekonomik Etkileri.” Sayıştay Dergisi (59), 73-87.
• Pehlivan, O. (2011). Kamu Maliyesi. Trabzon: Celepler Matbaacılık.
• Tekbaş, A. (2010). Vergi Kanunlarının Tabi Olduğu Anayasal İlkeler. Dokuz Eylül Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 12(Özel Sayı), 123-191.
• Tüğen, K. (1999). Devlet Bütçesi. İzmir.
• Yılmaz, H., & Biçer, M. (2010). Parlamentonun Bütçe Hakkını Etkin Kullanımının Yeni Bütçe Sistemi Çerçevesinde Değerlendirilmesi. Maliye Dergisi (158), 201-225.