An Economic and Legal Analysis of Accommodation Tax in Turkey

Yıl 2024, Cilt: 10 Sayı: 1, 21 - 41, 02.08.2024

Erdem Ateşağaoğlu Sıla Adak

Öz

The purpose of this study is a legal and economic analysis of the accommodation tax, which came into force in our country and has not yet been analyzed in detail in the Turkish literature. The study primarily tried to investigate on what economic reason the accommodation tax was introduced, while consumption activities are already being taxed with value added tax. The primary economical reasons in world practices for the creation of accommodation taxes, which are examined under the category of tourism taxes; they are clustered under “market failure”, “internalization of negative externalities” and “tax exportation”. Additionally, in the economic literature, it has been researched whether tourism taxes have a positive or negative impact on the overall economy, and it has been said that it is difficult to make a definitive judgment on this issue. In the last title of the first part, it has been questioned whether the design of this tax is in align with the economic reason for the accommodation tax introduced. In the second part of the study, the legal problems that may be caused by the accommodation tax, which is included in the Turkish tax system with a very short legal regulation; is researched by comparting the constituent parts of the tax, that is mainly its subject, taxable evet and its exceptions, its taxpayer and its taxable base and tax rate.

Anahtar Kelimeler

accommodation tax, tourism tax, Turkish tax system, consumption taxes

TÜRKİYE’DEKİ KONAKLAMA VERGİSİNİN EKONOMİK VE HUKUKİ AÇIDAN BİR ANALİZİ

Öz

Ülkemizde yürürlüğe giren ve Türkçe yazında henüz detaylı bir irdelemesinin yapılmadığı konaklama vergisinin hukuki ve ekonomik açıdan bir analizi, bu çalışmanın amacını oluşturmaktadır. Çalışmada öncelikli olarak konaklama vergisinin, tüketim faaliyetleri halihazırda katma değer vergisi ile vergilendirilmekteyken, hangi ekonomik gerekçeye dayanılarak ihdas edildiği araştırılmaya çalışılmıştır. Turizm vergileri kategorisi altında incelene konaklama vergilerinin ihdas edilmesinde dünya uygulamalarında belli başlı gerekçeler; piyasa başarısızlığı, negatif dışsallıkların içselleştirilmesi ve vergi ihracı sağlaması altında kümelendirilmiştir. Ayrıca yine ekonomi literatürde turizm vergilerinin ekonomiye olumlu veya olumsuz etkide bulunup bulunmadığı araştırılmış ve bu konuda kesin bir yargıya varılmanın güç olduğu söylenmiştir. İlk bölümün son başlığında ise, ülkemizde yürürlüğe konulan konaklama vergisinin, hangi gerekçe ile getirildiği ve bu verginin tasarımının bu amacı gerçekleştirmeye uygunluğu sorgulanmıştır. Çalışmanın ikinci bölümünde ise oldukça kısa bir yasal düzenleme ile Türk vergi sitemine dahil olan konaklama vergisinin hukuki açıdan yaratabileceği sorunlar; verginin konusu ve istisnaları, vergiyi doğuran olayı ve mükellefi, matrah ve oranı başlıkları altında detaylandırılmış ve ortaya konulmuştur.

Anahtar Kelimeler

konaklama vergisi, turizm vergisi, Türk vergi sistemi, tüketim vergileri

Kaynakça

• Akçaoğlu, E. (2020). Konaklama Vergisi Hakkında Kısa Bir Değerlendirme. Hacettepe Hukuk Fakültesi Dergisi, 10(2), 388-405. https://dergipark.org.tr/tr/pub/hacettepehdf/issue/57712/736253
• Alfano, V., De Simone, E., D’Uva, M., Lucio Gaeta, G. (2022). Exploring Motivations Behind The Introduction Of Tourist Accommodation Taxes: The Case Of The Marche Region in Italy. Land Use Policy, 113(2022), 1-12. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0264837721006268
• Aşçı Akıncı, N. (2020). Konaklama Vergisi: Ölçülülük Meselesi. Türkiye Barolar Birliği Dergisi, (148), 77-100. https://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2020-148-1913
• Bozdoğanoğlu, B. (2013). Konaklama Vergisi Uygulaması ve Türkiye’de Uygulanabilirliği. Maliye Dergisi, 164(1), 131-149. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2019/09/164-08.pdf
• Cenikli, E. (2015). Avrupa Birliği Üyesi Ülke Örnekleriyle Turizm ve Konaklama Vergileri. Antalya Bilim Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 3(6), 85-103.
• Çetin, G. (2014). Sustaining Tourism Development Through City Tax: The Case of Istanbul. e-Review of Tourism Research, 11(1/2), 26-41.
• Delibaş, A. (2020). Konaklama Vergisinde Dünya Uygulamaları ve Türkiye. Vergi Sorunları Dergisi, (383), 106-114.
• Diken. (2019). Sektör Temsilcileri: Katkı Payı ve Konaklama Vergisi Turizmi Zora Sokabilir. https://www.diken.com.tr/sektor-temsilcileri-katki-payi-ve-konaklama-vergisi-turizmi-zora-sokabilir/.
• Doğan, M. (2017). Turizm ve Şehir Vergisi: Kuramsal Bir Analiz ve Türkiye Üzerine Öneriler. Anatolia: Turizm Araştırmaları Dergisi, 28(2), 269-280. https://dergipark.org.tr/en/pub/atad/article/362583
• European Commission. (1997). Communication from the Commission: Environmental Taxes and Charges in the Single Market.
• European Commission (2017). The Impact of Taxes on The Competitiveness of European Tourism: Final Report, Publications Office of the European Union, Belgium.
• Gago, A., Labandeira, X., Picos, F., Rodrıguez, M. (2009). Specific and General Taxation Of Tourism Activities: Evidence From Spain. Tourism Management, 30(2009), 381-392. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0261517708001258
• Gooroochurn, N., Sinclair, M. T. (2005). Economics Of Tourism Taxation: Evidence From Mauritius. Annals Of Tourism Research, 32(2), 478-498. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0160738305000241
• Heffer-Flaata, H., Voltes-Dorta, A., Suau-Sanchez, P. (2020). The İmpact of Accommodation Taxes On Outbound Travel Demand From The United Kingdom To European Destinations. Journal of Travel Research, 60(4), 749-760. https://journals.sagepub.com/doi/full/10.1177/0047287520908931
• Musgrave A., Musgrave, P. B. (1976). Public Finance in Theory and Practice, McGraw-Hill Kogakusha, Tokyo.
• Palmer, T., Riera, A. (2003). Tourism and Environmental Taxes: With Special Reference to The ‘Balearic Ecotax’. Tourism Management, 24(6), 665-674. https://www.sciencedirect.com/science/article/pii/S0261517703000463
• Paris Official Website of the Convention and Visitors Bureau. (2024). Tourist Tax in Paris. https://en.parisinfo.com/practical-paris/money/tourist-tax.
• Pekşen, F., Şener, T. (2021). Vergilerin Seçmen Davranışlarına Etkisi: Konaklama Vergisi Özelinde Antalya Ili Örneği. Maliye Dergisi, (180), 144-164. https://ms.hmb.gov.tr/uploads/2021/07/07-180-16-Vergilerin-Secmen-Davranislarina-Etkisi-Konaklama-Vergisi-Ozelinde-Antalya-Ili.pdf
• Saraçoğlu, F., Çarkuşlu, E. (2020). Konaklama Vergisi Uygulaması ve Başarı Koşulları. Vergi Dünyası Dergisi, 39(461), 6-15.
• Taşkıran, T. (2020). Konaklama Vergisi ve Turizm Vergilendirilmesi. Vergi Dünyası Dergisi, 39(462), 81-88.
• TBMM Başkanlığı. (2008). Plan ve Bütçe Komisyonu, 28.9.2006 Tarihli ve 1/1246 Esas Sayılı İl Özel İdaresi ve Belediye Gelirleri Kanunu Tasarısı ve Gerekçesi. https://www2.tbmm.gov.tr/d23/1/1-0505.pdf