JOHN LOCKE’TA HOŞGÖRÜ ANLAYIŞI BAĞLAMINDA İNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜ PROBLEMİ VE DİN-DEVLET İLİŞKİSİ

Yıl 2019, Sayı: 27, 131 - 151, 23.05.2019

Ferhat Akdemir

Öz

Bu
makalede, din devlet ilişkisi ve inanç özgürlüğü sorunu liberal siyaset
felsefesinin öncü isimlerinden Locke’un görüş ve düşünceleri üzerinden
tartışılmaktadır. Din ve devlet arasındaki ilişkilerin ne ve nasıl olması
gerektiği ve inanç özgürlüğünün nasıl güvence altına alınabileceği sorunu bugün
de siyaset felsefesinin ve biliminin en can alıcı sorunları arasındadır.
Locke’un konuya ilişkin çözümlemeleri her ne kadar tarihsel bir bağlama
yerleştirilerek, yaşadığı coğrafyanın ve tarihsel kesitin sorunlarına bir çözüm
bulma denemesi olarak anlaşılabilse de, bu çözümlemeler tarihsel bağlamından
bağımsız olarak da okunabilir ve günümüzün sorunları için de onlardan bir takım
çözüm önerileri çıkarılabilir. Bu makalede, söz konusu edilen sorunlar onun
hoşgörüyü temel alan değerlendirmeleri üzerinden ele alınacak ve bu
değerlendirmelerin felsefî bir çözümlemesi yapılmaya çalışılacaktır.

Anahtar Kelimeler

John Locke, hoşgörü, din devlet ilişkisi, inanç ögürlüğü

Kaynakça

• Akçiçek, Arda, “Hoşgörü Üzerine Bir Kıyaslama: John Locke ve Jean Jacques Rousseau”, Liberal Düşünce, 16 (63), 2011.
• Arslan, Ömer “Hoşgörü ve Tolerans Kavramlarına Epistemolojik Açıdan Analitik Bir Yaklaşım”, Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 5 (2), 2001.
• Barbier, Maurice, Modern Batı Düşüncesinde Din ve Siyaset, Çev. Özkan Gözel, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 1999.
• Bor, İbrahim, “John locke’un Epistemolojisinde Bilgi ve İman”, Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, C. XII, Sayı:24, (2011/2).
• Gough, J. W., “The Development of Locke’s Belief in Toleration”,John Locke, A letter Concerning Toleration, in Focus, ed. John Horton, Susan Menudus, Routledge, New York, 1951.
• Hobbes, Thomas, Leviathan, çev. Semih Lim, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 2008.
• Leiter, Brian, “Why Tolerate Religion?”, Constitutinal Commentary, Vol. 25:1, 2008.
• Locke, John, Hoşgörü Üstüne Bir Mektup, Çev. Melih Yürüşen, Liberte Yayınları, Ankara, 1998.
• Locke, John, İnsan Anlığı Üzerine Bir Deneme, çev. Vehbi Hacıkadiroğlu, Kabalcı Yayınları, İstanbul, 1996.
• Locke, John, Tabiat Kanunu Üzerine Denemeler, Çev. İsmail Çetin, Paradigma Yayınları, İstanbul, 2009.
• Locke, John, Uygar Yönetim Üzerine İki İnceleme: Sivil Toplumda Devlet, çev. Serdar Taşçı, Hale Akman, Metropol Yayınları, Ankara, 2002.
• Mendus, Susan, Toleration and The Limits of Liberalism, Humanities Press International, Atlantic Highlands, 1989.
• Nussbaum, Martha C., “Radical Evil in the Lockean State: The Neglect of Political Emotions”, An Andreas Papandreou Memorial Lecture, Athens, 2005.
• Ölmez Atalay, Yasemin, Felsefî Açıdan Tolerans ve Hoşgörü, Süleyman Demirel Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Felsefe ve Din Bilimleri Anabilim Dalı, Isparta, 2008, (Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi).
• Romanell, Patrick, “Editor’s Introduction”, A Letter Concerning Toleration, The Boss-Morril Company, New York, 1955.
• Rousseau, Jean Jacques, Toplum Sözleşmesi, çev. İsmail yerguz, Say Yayınları, İstanbul, 2012
• Spinoza, Benedictus, Teolojik-Politik İnceleme, çev. Musa Kazım Arıcan, Diyanet Vakfı Yayınları, Ankara, 2011
• Toku, Neşet, Siyaset Felsefesine Giriş, Kaknüs Yayınları, İstanbul, 2005.
• Walzer, Michael, Hoşgörü Üzerine, çev. Abdullah Yılmaz, Ayrıntı Yayınları, İstanbul, 1998.
• Yılmaz, Fikret, “John Locke’un Tolerans Anlayışına Bir Eleştiri”, Kesit Akademi Dergisi, Yıl 3, Sayı 8, 2017.
• Yürüşen, Melih, Liberal Bir Değer Olarak Ahlaki ve Siyasi Hoşgörü, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul, 1996.
• Yürüşen, Melih, “John Locke ve Hoşgörü Üstüne Bir Mektup Hakında…”, Locke, John, Hoşgörü Üstüne Bir Mektup (içinde), Çev. Melih Yürüşen, Liberte Yayınları, Ankara, 1998.