Investigating the Relationship Between High School Students' Mathematical Literacy Self-Efficacy and Problem Solving Skill Perceptions

Yıl 2023, Cilt: 6 Sayı: 2, 133 - 144, 31.05.2023

Taliha Keleş

Öz

The aim of this study is to examine the relationship between high school students' mathematical literacy self-efficacy beliefs and problem-solving skill perceptions. In the fall semester of the 2022-2023 academic year, 431 students from 6 high schools, two Science High Schools, three Anatolian High Schools, and one Imam Hatip Anatolian High School in Bursa province participated in the study. The relational scanning model, one of the general scanning models, was used in the research. The Self-Efficacy Belief Scale for Mathematical Literacy was developed by Özgen and Bindak (2008), and The Problem-Solving Inventory developed by Serin et al. (2010) was applied. According to the results of the study, it was determined that the student's mathematical literacy self-efficacy beliefs and problem-solving skill perceptions were at a good level above the average. A moderate, positive and significant relationship was found between mathematical literacy self-efficacy belief and problem-solving skill perceptions. The rate of explaining each other between mathematical literacy self-efficacy belief and problem-solving skill perceptions is approximately 17%. It was determined that there was a moderate, positive and significant relationship between self-efficacy beliefs regarding mathematical literacy and the sub-dimension of confidence in problem-solving, and a low-level, positive and significant relationship between self-control and avoidance sub-dimensions.

Anahtar Kelimeler

Mathematical Literacy, Mathematical Literacy Self-Efficacy, Problem Solving Skill Perception, High School Students

Lise Öğrencilerinin Matematik Okuryazarlığı Öz Yeterlikleri ile Problem Çözme Beceri Algıları Arasındaki İlişkinin İncelenmesi

Öz

Bu çalışmanın amacı, lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığı öz yeterlikleri inançları ile problem çözme beceri algıları arasındaki ilişkiyi incelemektir. Çalışmaya 2022-2023 eğitim-öğretim yılı güz döneminde Bursa ilinde iki Fen Lisesi, üç Anadolu Lisesi ve bir İmam Hatip Anadolu Lisesi olmak üzere 6 liseden 431 öğrenci katılmıştır. Araştırmada genel tarama modellerinden ilişkisel tarama modeli kullanılmıştır. Öğrencilere Özgen ve Bindak (2008) tarafından geliştirilen Matematik Okuryazarlığına İlişkin Öz yeterlik İnanç Ölçeği ve Serin vd. (2010) tarafından geliştirilen Problemi Çözme Envanteri uygulanmıştır. Araştırmanın sonuçlarına göre, öğrencilerin matematik okuryazarlığı öz yeterlik inançları ve problem çözme beceri algılarının ortalamanın üzerinde iyi düzeyde olduğu belirlenmiştir. Matematik okuryazarlığı öz yeterlik inancı ile problem çözme beceri algısı arasında orta düzeyde, pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki bulunmuştur. Matematik okuryazarlığı öz yeterlik inancı ile problem çözme beceri algısının birbirini açıklama oranı yaklaşık %17’dir. Matematik okuryazarlığına ilişkin öz yeterlik inançları ile problem çözme güven alt boyutu arasında orta düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişki, öz denetim ve kaçınma alt boyutları arasında düşük düzeyde, pozitif ve anlamlı bir ilişkinin olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

Matematik Okuryazarlık, Matematik Okuryazarlığı Öz Yeterlikleri, Problem Çözme Beceri Algısı, Lise Öğrencileri

Kaynakça

• Akçay, A. O., & Semercioğlu M. S. (2021). Sınıf öğretmenlerinin matematik okuryazarlığı öz-yeterlikleri ve finansal okuryazarlık tutum ve davranış düzeyleri arasındaki ilişki. Gümüşhane Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Elektronik Dergisi, 12(3), 1223-1233.
• Akkaya, R., & Memnun, D. S. (2012). Öğretmen adaylarının matematiksel okuryazarlığa ilişkin öz-yeterlik inançlarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 96-111.
• Altıntaş, E., İlgün, Ş., & Karadağ, M. (2022). Ortaokul öğrencilerinin matematik okuryazarlık öz-yeterlik algılarının çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Iğdır Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, (31), 255-267. http://dx.doi.org/10.54600/igdirsosbilder.1128169
• Altun, M. (2014). Ortaokullarda (5, 6, 7 ve 8. sınıflarda) matematik öğretimi. (10. Baskı). Alfa Aktüel.
• Aydın, B., Çulha, Ş., & Yeşilgöz Şengün G. (2020). Matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlık öz-yeterliklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 9(3), 860-874. http://dx.doi.org/10.30703/cije.656316
• Aykaç, M., Köğce, D., & Aslandağ, B. (2021). Öğretmen adaylarının matematik okuryazarlıkları ile hayat boyu öğrenme yeterlilikleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Cumhuriyet International Journal of Education, 10(2), 510-532. http://dx.doi.org/10.30703/cije.736860
• Ayvaz Can, A. (2019). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik düzeylerinin incelenmesi. Bolu Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 753-766. https://dx.doi.org/10.17240/aibuefd.2019.19.49440-542414
• Baki, A. (2006). Kuramdan uygulamaya matematik eğitimi (3. Baskı), Derya kitabevi.
• Bandura, A. (1997). Self-efficacy: The exercise of control. Freeman.
• Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (17. bs.). Pegem A Yayıncılık.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2007). Research methods in education (6. bs.). New York: Routledge.
• Çepni, S. (2018). Araştırma ve proje çalışmalarına giriş (8. baskı). Celepler Matbaacılık Yayın ve Dağıtım.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G., & Büyüköztürk, Ş. (2016). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları. Pegem A.
• Demir, S. B. (2019). Yetişkinlerin matematik okuryazarlığı öz yeterlik düzeyleri ile problem çözme becerileri arasındaki ilişki [Yüksek Lisans Tezi], Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Dinçer, B., Akarsu, E., & Yılmaz, S. (2016). İlköğretim matematik öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz yeterlik algıları ile matematik öğretimi yeterlik inanç düzeylerinin incelenmesi. Turkish Journal of Computer and Mathematics Education (TURCOMAT), 7(1), 207-228.
• Doruk, M., Öztürk, M., & Kaplan, A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematiğe yönelik öz-yeterlik algılarının belirlenmesi: kaygı ve tutum faktörleri. Adıyaman Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 6(2), 283-302.
• Erden, B. (2020). Türkçe, matematik ve fen bilimleri dersi beceri temelli sorularına ilişkin öğretmen görüşleri. Academia Eğitim Araştırmaları Dergisi, 5(2), 81-103.
• Gömleksiz, M. N., & Bozpolat, E. (2012). İlköğretim 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin problem çözme becerilerine ilişkin görüşlerinin değerlendirilmesi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 12(2), 23-40.
• Gülten, D., & Soytürk, İ. (2013). İlköğretim 6. sınıf öğrencilerinin geometri öz-yeterliklerinin akademik başarı not ortalamaları ile ilişkisi. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 13(25), 55-70.
• Johnston-Wilder, S., & Lee, C. (2010). Mathematical resilience. Mathematics Teaching, 218, 38-41.
• Kaplan, A., Duran, M., & Baş, G. (2016). Ortaokul öğrencilerinin matematiksel üstbiliş farkındalıkları ile problem çözme beceri algıları arasındaki ilişkinin yapısal eşitlik modeliyle incelenmesi. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 17(1), 1-16.
• Karagöz, Y. (2021). SPSS-AMOS-META Uygulamalı Nicel-Nitel-Karma Bilimsel Araştırma Yöntemleri ve Yayın Etiği. Nobel.
• Karasar, N. (2016). Bilimsel irade algı çerçevesi ile bilimsel araştırma yöntemi kavramlar ilkeler teknikler (31. bs.). Nobel Yayınları.
• Kuzgun, Y. (2000). Meslek danışmanlığı kuramlar, uygulamalar. Nobel yayın dağıtım.
• McCrone, S. S., & Dossey, J. A. (2007). Mathematical literacy- it’s become fundamental. Principal Leadership, 7(5), 32-37.
• MEB, (2015). PISA 2012 araştırması ulusal nihai rapor. Ölçme Değerlendirme ve Sınav Hizmetleri Genel Müdürlüğü.
• MEB, (2018a). Ortaöğretim matematik dersi (9, 10, 11 ve 12. sınıflar) öğretim programı. Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=343
• MEB, (2018b). 2023 eğitim vizyonu. Milli Eğitim Bakanlığı. http://2023vizyonu.meb.gov.tr/doc/2023_EGITIM_VIZYONU.pdf
• MEB, (2018c). Matematik dersi öğretim programı (ilkokul ve ortaokul 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7 ve 8. sınıflar). Talim Terbiye Kurulu Başkanlığı. http://mufredat.meb.gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=329
• MEB, (2019). PISA 2018 ulusal ön raporu. Eğitim Analiz ve Değerlendirme Raporları Serisi,10. MEB Yayınları.
• MEB, (2021). 2021 Yılı merkezi sınav puanı ile öğrenci alan liselerin taban/tavan puanları ve yüzdelik dilimleri. http://www.meb.gov.tr/meb_iys_dosyalar/2021_07/26102304_2021LGSTabanTavan.pdf
• NCTM, (2000). Principles and standards for school mathematics. Reston, Va: National Council of Mathematics Teachers.
• OECD, (2003). The PISA 2003 assesment framework – mathematics, reading, science and problem solving knowledge and skills. Paris: OECD Publishing.
• OECD, (2013). PISA 2012 assessment and analytical framework. Mathematics, reading, science, problem solving and financial literacy. OECD Publishing.
• OECD, (2019). PISA 2021 creative thinking framework. OECD Publishing. https://www.oecd.org/pisa/publications/PISA-2021-creative-thinking-framework.pdf
• Özdemir, F., Duran, M., & Kaplan, A. (2016). Ortaokul öğrencilerinin görsel matematik okuryazarlığı öz yeterlik algıları ile problem çözme beceri algılarının incelenmesi. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 9(4), 532-554. http://dx.doi.org/10.5578/keg.27822
• Özer, F., & Doğan, N. (2022). 21. yüzyıl bağlamında kuramdan sınıf içi uygulamaya problem çözme ve yaratıcılık becerisi. Nobel Akademi.
• Özgen, K., & Bindak, R. (2008). Matematik okuryazarlığı öz-yeterlik ölçeğinin geliştirilmesi. Kastamonu Eğitim Dergisi, 16(2), 517-528.
• Özgen, K., & Bindak, R. (2011). Lise öğrencilerinin matematik okuryazarlığına yönelik öz-yeterlik inançlarının belirlenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 11(2), 1073-1089.
• Özsoy-Güneş, Z. , Çıngıl-barış, Ç., & Kırbaşlar, F. (2013). Fen bilgisi öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik düzeyleri ile eleştirel düşünme eğilimleri arasındaki ilişkilerin incelenmesi. HAYEF Journal of Education, 10(1) , 47-64.
• Pelitli, E. N., & Yetim, H. (2020). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik dersine yönelik matematik okuryazarlık öz yeterliliğinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 7(8), 163-180.
• Rock, D., & Brumbaugh, D. K. (2013). Teaching secondary mathematics (4. bs.). Routledge.
• Senemoğlu, N. (2010). Gelişim, öğrenme ve öğretim kuramdan uygulamaya. Pegem A yayıncılık.
• Serin, O., Bulut Serin, N., & Saygılı, G. (2010). İlköğretim düzeyindeki çocuklar için problem çözme envanteri’nin (ÇPÇE) geliştirilmesi. İlköğretim Online, 9(2), 446- 458.
• Soytürk, İ. (2011). Sınıf öğretmeni adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlikleri ve matematiksel problem çözmeye yönelik inançlarının araştırılması. [Yüksek lisans tezi], İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
• Sümen, Ö. Ö., & Çalışıcı, H. (2016). The relationships between preservice teachers’ mathematical literacy self efficacy beliefs, metacognitive awareness and problem solving skills. Participatory Educational Research (PER), Special Issue (II), 11-19. http://dx.doi.org/10.17275/per.16.spi.2.2
• Stacey, K., & Turner, R. (2015). Asssessing mathematical literacy: The PISA experience. Springer.
• Swars, S., Hart, L. C., Smith,S. Z., Smith, M. E., & Tolar, T.A. (2007). Longitudinal study of elementary pre-service teachers’mathematics beliefs and content knowledge. School Science and Mathematics,107(9),325-335.
• Tabachnick, B. G., & Fidell, L. S. (2013). Using multivariate statistics. Pearson.
• Tarım, K., Baypınar, K., & Keklik, G. (2015). İlköğretim öğretmenlerinin matematik okuryazarlığı öz-yeterlik düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (21), 846-870. https://doi.org/10.14520/adyusbd.27281
• Tekin, H. (2007). Eğitimde ölçme ve değerlendirme (18. bs). Yargı Yayınevi.
• Turner, J. C., & Meyer, D. K. (2009). Understanding motivation in mathematics: what is happening in classrooms? In K. R. Wigfield (Eds.),Handbook of motivation at school (s. 541-566). Routledge.
• Usher, E.L. (2009). Sources of middle school student’s self-efficacy in mathematics a qualitative investigation. American Educational Research Journal, 46(1), 275-314.
• Ünlü, M. (2021). Matematiğe yönelik öz yeterlik inancı. E. Ertekin, & B. Dilmaç içinde, Matematiğin duyuşsal özellikleri (s. 45-60). Pegem Akademi.
• WEF, (2020). Schools of the future. Retrieved from http://www3.weforum.org/docs/WEF_Schools_of_the_Future_Report_2019.pdf
• Van de Walle, J. A., Karp, K.S., & Bay-Williams, J.M. (2013). Elementary and middle school mathematics: Teaching developmentally (8. Bs.). Pearson.
• Yıldırım, N. (2016). İlköğretim matematik ve sınıf öğretmenlerinin matematik okuryazarlığı öz-yeterliği ile düşünme stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi. [Yüksek lisans tezi], Eskişehir Osmangazi Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
• Zehir, K., & Zehir, H. (2016). İlköğretim matematik öğretmen adaylarının matematik okuryazarlığı öz-yeterlik inanç düzeylerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi. Uluslararası Eğitim, Bilim ve Teknoloji Dergisi, 2(2), 104-117.
• Zimmerman, B. J. (2000). Self-efficacy: An essential motive to learn. Contemporary Educational Psychology, 25, 82-91.