Küresel Kriz ve Maliye Politikası: Batı Balkan Ülkeleri Üzerine Bir İnceleme

Yıl 2017, Sayı: 634, 61 - 80, 01.12.2017

Servet Akyol

Öz

2008 yılında patlak veren küresel finansal kriz, başta gelişmiş ülkeler olmak üzere birçok ülkeyi derinden etkilemiştir. Kriz, 2009 yılında Avrupa Birliği ülkelerinde büyüme oranlarında ciddi bir azalma ve işsizlik oranlarında hızlı bir artış olarak etkisini göstermiştir. Geçiş ekonomileri olarak da adlandırılan Batı Balkan ülkeleri de bu krizden etkilenmiştir. Bugüne kadar krizin etkilerini ortadan kaldırmak ya da hafifletmek için farklı politikalar gündeme gelmiştir. Bu bağlamda, ilk olarak kurtarma ve mali canlandırma paketleri uygulanmış, 2010 yılından sonra ise artan kamu borçları ve bütçe açıkları nedeniyle canlandırma paketlerinin yerini mali disiplin politikaları almıştır. Maliye politikası ekonomik faaliyetleri desteklemek yerine borçların azaltılmasına odaklanmış ve mali dengede iyileşmeyi hedefleyen daraltıcı politikalar ön plana çıkarılmıştır. Maliye politikalarındaki bu değişiklik hem GSYH, kamu borçları, kamu harcamaları gibi makroekonomik göstergeleri hem de işsizlik, gibi toplumsal konuları önemli ölçüde etkilemiştir. Bu çalışmanın amacı, Batı Balkan ülkeleri bağlamında kriz sonrası maliye politikalarının gelişimini ve bunların mali ve ekonomik sonuçlarını analiz etmektedir. İncelenen ülkeler, Arnavutluk, Bosna-Hersek, Makedonya, Kosova, Karadağ ve Sırbistan’dır.

Anahtar Kelimeler

Küresel Kriz, Maliye Politikası, Mali Disiplin, Batı Balkanlar

Global Financial Crisis and Fiscal Policy: A Study on the Western Balkan Countries

Öz

Global financial crisis that emerged in 2008 deeply affected many countries including the developed ones. The crisis led to an important decline in the economic growth rate and an increase in the unemployment rate in the EU countries in 2009. Called as transition economies Western Balkan countries were also influenced by global financial crisis. Up to now different policies have been put on the agenda in order to eliminate or alleviate the impacts of the crisis. In this context, bailout and stimulus packages were implemented first. Stimulus packages were replaced with austerity measures because of increasing public debt and budget deficit after 2010. Fiscal policy was focused on reducing the debts instead of supporting the economic activities. These changes in fiscal policies have had a significant effect on both macroeconomic indicators such as GDP, public debts and public expenditure, and social issues such as unemployment. Focusing on Western Balkan countries which are Albania, Bosnia and Herzegovina, Macedonia, Kosovo, Montenegro and Serbia, this paper aims to study the development of the post-crisis fiscal policies in the context of the Western Balkan countries and to analyse their economic and fiscal results.

Anahtar Kelimeler

Global Financial Crisis, Fiscal Policy, Fiscal Austerity, Western Balkans

Kaynakça

• ABGS (2010), AB’ye Aday Ve Potansiyel Aday Ülkelere İlişkin Son Ekonomik Gelişmeler, http://www.ab.gov.tr/files/_files/ EMPB/ab_ye_aday_ve_potansiyel_aday_ulkelere_iliskin_ son_ekonomik_gelismeler.pdf (10.06.2015)
• ALBO, Greg ve Bryan EVANS; (2012), “Kurtarma Stratejilerinden Çıkış Stratejilerine Geçiş: Kamuda Kemer Sıkma Kavgası”
• PANICTH, Leo; ALBO, Greg ve Vivek CHIBBER, (Ed.), Sosyalist Register 2011 Bu Defaki Kriz, İstanbul,Yordam Kitap, ss.310-335.
• ALESINA, A.F. and Silvia ARDAGNA; (2010), “Large Chanes in Fisacl Policy: Taxes Versus Spending” NBER Working Paper, No.15348.
• ARESTIS, Philip and Theodore, PELAGIDIS; (2010), “Absurd Austerity Policies in Europe” Challange, Vol. 53. No.6, pp.54- 61.
• BAKER, Dean; (2010), “The Myth of Expansionary Fiscal Austerity” Center for Economic and Policy Research. www.cepr. net (10.8.2013).
• BARTLETT, Will and Prica IVANA; (2013),“The Deepening Crisis in the European Super-periphery”, Journal of Balkan and Near Eastern Studies, 15(4), pp.367-382.
• BARTLETT, Will and Milica UVALIC; (2013), “Introduction” Will Bartlett and Milica Uvalıc (Ed.), The Social Consequences of the Global Economic Crisis in South East Europe, LSE Reprographics Department, London, pp.1-12.
• BATURAC, Goran and Ivan TEODOROVIC; (2012), “The Impacts of the Global Recession on Southeast European Countries” Eastern European Economics, Vol. 50, No. 1.pp.78-97.
• BOUGRINE, Hassan; (2012), “Fiscal Austerity, the Great Recession and the rise of new dictatorships” Review of Keynesian Economics, Autumn, pp.109-125.
• BOYER, Robert; (2012), “The Four fallacies of contemporary austerity policies: the lost Keynesian legacy” Cambridge Journal of Economics, 36, pp.283-312.
• CALCAGNO, Alfredo; (2012), “Can Austerity work?” Review of Keynesian Economics, 1, pp.24-36.
• EUROPAEN COMMISSION (2014), “Statistical Annex of Alert Mechanism Report” http://ec.europa.eu/economy_finance/economic_governance/documents/alert_mechanism_ report_2014statistical_annex_en.pdf (25.03.2014).
• CAUSEVIÇ, Fikret; (2012), “What type of fiscal policy for the Western Balkans during the crisis” Southeast Eurpean and Black Sea Studies, Vol. 12. No.2, pp.357-372.
• ÇAŞKURLU, Eren; (2011), “Bağımsız Maliye Politikası Uygulama Olanağının Kısıtlanması: Mali Alan Daralması Ve Etkileri” Ekonomik Yaklaşım, Cilt 22, Sayı 79, ss.21
• ÇEVİK, Savaş; (2010), “Geçiş Ekonomilerinde Kamu Maliyesi ve Mali Sistem Reformları” Avrasya Etüdleri, 37, ss.77-100.
• EUROPAEN COMMISSION (2017), Statistical Annex of European Economy https://ec.europa.eu/info/files/statistical-annexeuropean-economy-spring-2017_en (24.10.2017)
• GÖKER, Zeliha; (2014), “Küresel Kriz Sonrası Maliye Politikalarında Değişim Ve Mali Tuzak Riski”, Çalışma ve Toplum Dergisi, 1(40), ss.103-116.
• GÖKER, Zeliha ve Servet AKYOL; (2014), “Kemer Sıkma Politikalarından Mali Tuzağa: AB Çevre Ülkeleri Bağlamında Bir İnceleme”, Gazi Üniversitesi İİBF Dergisi, 16/1, ss.177-197.
• GRAVELLE, Jane.G. and Thomas L. HUNGERFORD; (2013),“Can Contradictionary Fiscal Policy Be Expansionary?” Congressional Reserach Service, 7-5700, www.crs.gov (5 Eylül 2013).
• GRIFFITH-JONES, Stephany and Richard JOLLY; (2013), “Be Outraged by Austerity” Challange, Vol. 56. No.1, pp.46-60.
• HANNSGEN, Greg and Dimitri B. PAPADIMITRIOU; (2012), “Fiscal Traps And Macro Policy After The Eurozone Crisis”, Levy Economics Institute of Bard College, Public Policy Brief, No 127, http://www.levyinstitute.org/pubs/ppb_127.pdf (02.09.2013).
• IMF (2010), Will It Hurt? Macroeconomic Effects of Fiscal Consolidation, Economic Outlook, http://www.imf.org/external/ pubs/ft/weo/2010/02/pdf/c3.pdf, (11.8.2013).
• JAYADEV, Arjun and Mike KONCZAL; (2010), “The Boom Not The Slump: The Right Time For Austerity”, Roosevelt Institute, www.rooseveltınstıtute.org (14.09.2013).
• LESSENSKI, Marin; (2010), “How Are The Balkans Weathering The Storm Of The Economic Crisis: Comparing The Implications Across Countries In The Regional And European Context” The Western Balkans: Between The Economic Crisis And The European Perspective, Sofia, pp. 6-29, http://www.iris-bg.org/ files/The%20Western%20Balkans.pdf (14.03.2014).