Evaluating the Impact of 2001 and 2008 Crisis in Turkey from a Monetary Policy Perspective

Yıl 2017, Sayı: 626, 9 - 32, 01.04.2017

Özgür Balmumcu Bora Süslü

Öz

Two different monetary policy strategies implemented in Turkey during the 2000s were exchange rate managing and inflation targeting. While the feasibility and effectiveness of these policies were controversial and debated among the economists and policymakers, two major economic crises took place during this period in 2001 and 2008. Monetary policy underwent radical transformations by the 2001 financial crisis mainly due to internal shocks and the 2008 financial crisis related to external shocks in Turkey. However, CBRT seems to be ineffective in managing the fluctuations and the crises in the Turkish economy. The increasing frequency of shocks in relatively small open economies like Turkey renders monetary economies inefficient due to external dependency and capital inflows. Therefore, monetary policy in Turkey is not an instrument of prevention against economic shocks; instead, it is more of a response to shocks.

Anahtar Kelimeler

Economic Crisis, Global Crisis, Monetary Policy, Central Bank.

Para Politikası Açısından Türkiye’de 2001 ve 2008 Kriz Deneyimleri

Öz

Türkiye’de 2000’li yıllarda döviz kuru ve enflasyon hedeflemesi gibi birbirinden farklı iki para politikası stratejisi uygulanmıştır. Bu politikaların uygulanabilirliği ve etkinliği tartışılırken 2001 ve 2008 yıllarında farklı nedenlerle iki önemli ekonomik kriz yaşanmıştır. Türkiye’de iç şoklardan kaynaklanan 2001 krizi ve dış şoklardan kaynaklanan 2008 krizi nedeniyle para politikası önemli değişiklikler geçirmiştir. Ancak, TCMB bu şoklar nedeniyle Türkiye ekonomisinde ortaya çıkan dalgalanmaları ve krizleri yönlendirmek konusunda etkinlikten uzak kalmıştır. Türkiye gibi dışa açık küçük ülkelerde giderek sıklaşan şoklar, bu tür ekonomilerin karakteristik özelliği olan dışa bağımlılık ve yabancı sermaye girişleri, uygulanan para politikalarını etkinlikten uzaklaştırmaktadır. Dolayısıyla Türkiye’de para politikası ihtiyaç duyulduğunda çeşitli ekonomik şokların önleyicisi ya da bertaraf edicisi değil, takipçisi rolünü üstlenmektedir

Anahtar Kelimeler

Ekonomik Kriz, Küresel Kriz, Para Politikası, Merkez Bankası.

Kaynakça

• AKÇAY, Ümit; (2009), Para, Banka, Devlet, Sosyal Araştırmalar Vakfı, İstanbul.
• BUITER, Willem H.; (2009), “Negative Nominal Interest Rates: Three Ways to Overcome the Zero Lower Bound”, North American Journal of Economics and Finance, 20 (3), pp. 213-238.
• CARNEY, Mark; (2009), “Some Considerations on Using Monetary Policy to Stabilize Economic Activity”, Remarks at the Federal Reserve Bank of Kansas City, http://www.bis.org/review/r090826a.pdf., 15.08.2015.
• CELASUN, Merih; (2002), “2001 Krizi, Öncesi ve Sonrası: Makroekonomik ve Mali Bir Değerlendirme”, http://content. csbs.utah.edu/~ehrbar/erc2002/pdf/i053.pdf., 11.06.2015.
• CHRISTENSEN, Anders M. and Niels L. HANSEN; (2007), “The Monetary Policy Regime and the Development in Central Macroeconomic Variables in the OECD Countries 1970- 2005”, Danmarks Nationalbank Working Papers, 31, https:// www.econstor.eu/bitstream/10419/82363/1/502499869.pdf., 02.02.2017.
• ÇİFTÇİ, Hakkı ve M. Sedat UĞUR; (2010), “Küresel Finans Krizi ve Türkiye Ekonomisi Üzerine Etkileri”, iç. İrfan Kalaycı (Ed.), Halil Seyidoğlu’na Armağan: Finansal Kriz Yazıları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, ss. 117-148.
• DE GRAUWE, Paul and Daniel GROS; (2009), “A New TwoPillar Strategy for the ECB”, Economic Policy CEPS Policy Briefs, 191, http://www.ceps.eu/book/new-two-pillar-strategyecb, 01.08.2015.
• DİBOOĞLU, Sel and Aykut KİBRİTÇİOĞLU; (2004), “Inflation, Output Growth and Stabilization in Turkey, 1980-2002”, Journal of Economics and Business, 56 (1), ss. 43-61.
• DOMAÇ, İlker and Alfonso MENDOZA; (2004), “Is There Room for Foreing Exchange Interventions under an Inflation Targeting Framework Evidence from Mexico and Turkey”, World Bank Policy Research Working Paper, 3288, http://elibrary.worldbank.org/content/workingpaper/10.1596/1813-9450-3288, 03.07.2015.
• DORNBUSCH, Rudi; (2001), “A Primer on Emerging Market Crises”, NBER Working Paper Series, 8326, http://www.nber. org/papers/w8326.pdf., 11.08.2015.
• EROĞLU, Nadir ve İlhan EROĞLU; (2010), “2008 Finans Krizi Çerçevesinde Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın Kriz Yönetimi ve Çıkış Stratejisi”, iç. İrfan Kalaycı (Ed.), Halil Seyidoğlu’na Armağan: Finansal Kriz Yazıları, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara, ss. 233-253.
• FISCHER, Stanley; (2001), “Exchange Rate Regimes: Is the Bipolar View Correct?”, IMF: Finance and Development, 38 (2), http://www.imf.org/external/pubs/ft/fandd/2001/06/fischer. htm., 02.02.2017.
• FOSTER, John B. ve Fred MAGDOFF; (2009), “Finansal Sıkışma ve Durgunluk: Reel Ekonomiye Dönüş”, Monthly Review, 20, ss. 17-48.
• FRIEDMAN, Benjamin M. and Kenneth N. KUTTNER; (2009), “Implementation of Monetary Policy: How Do Central Banks Set Interest Rates”, Handbook of Monetary Economics, http:// www.ecb.int/events/pdf/conferences/monetaryeconomics/ item4_paper.pdf., 22.07.2015.
• GOODHART, Charles, SUNIRAND, Pojanart and Dimitrios P. TSOMOCOS; (2009), “The Optimal Monetary Instrument for Prudential Purposes”, Journal of Financial Stability, 7 (2), pp. 70-77.
• KARA, A. Hakan; (2012), “Küresel Kriz Sonrası Para Politikası”, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası Çalışma Tebliği, 12/17, http://www.tcmb.gov.tr/research/discus/2012/WP1217.pdf., 12.08.2015.
• KAZGAN, Gülten; (2012), Türkiye Ekonomisinde Krizler (1929- 2009) “Ekonomi Politik” Açısından Bir İrdeleme, 3. Baskı, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• KÖSE, Nezir ve Selahattin TOGAY; (2010), Küresel Ekonomik Krizin Türkiye’de Reel Sektöre Yansımaları, Milli Prodüktivite Merkezi Verimlilik Raporu, Ankara.
• KRUGMAN, Paul; (2010), Bunalım Ekonomisinin Geri Dönüşü ve Küresel Kriz, 6. Baskı, Çev.: N. Domaniç, Literatür Yayınları, İstanbul.
• MISHKIN, Frederic S.; (2004), “Can Inflation Targeting Work in Emerging Market Countries?”, International Monetary Fund Conference, http://www.imf.org/external/np/res/seminars/2004/ calvo/pdf/mishki.pdf, 05.08.2015.
• OKTAR, Suat, TOKUCU, Erkan ve Zekayi KAYA; (2012), Finansal Küreselleşme Sürecinde Merkez Bankacılığı ve Para Politikaları, Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
• ONUR, Sara; (2008), “Türkiye Ekonomisi’nde Faiz OranlarıEnflasyon İlişkisi Üzerine Bir Model Denemesi (1980-2005)”, Journal of Qafgaz University, 24, ss. 123-145.
• ÖZATAY, Fatih; (2009), “Türkiye’de 2000-2008 Döneminde Para Politikası”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 24 (275), ss. 37-65.
• ÖZATAY, Fatih; (2011), Finansal Krizler ve Türkiye, 3. Baskı, Doğan Kitap, İstanbul.
• ÖZATAY, Fatih; (2012), “Para Politikasında Yeni Arayışlar”, İktisat İşletme ve Finans Dergisi, 27 (315), ss. 51-75.
• ÖZTÜRK, Serdar ve Bekir GÖVDERE; (2010), “Küresel Finansal Kriz ve Türkiye Ekonomisine Etkileri”, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 15 (1), ss. 377-397.
• SAĞLAM, Erdal; (2009), “Türkiye’nin Kriz Deneyimi”, iç. E. Kumcu (Ed.), Krizler, Para ve İktisatçılar, 2. Baskı, Remzi Kitabevi, İstanbul, ss. 171-198.
• SCHWARTZ, Anna J.; (2009), “Origins of the Financial Market Crisis of 2008”, Cato Journal, http://object.cato.org/sites/ cato.org/files/serials/files/cato-journal/2009/1/cj29n1-2.pdf., 12.08.2015.
• SOMÇAĞ, Selim; (2006), Türkiye’nin Ekonomik Krizi Oluşumu ve Çıkış Yolları, 2006 Yayınevi, İstanbul.
• SÜSLÜ, Bora; (2013), “Türkiye Ekonomisi İçin Büyüme Beklentisi Kendi Kendini Besleyen Bir Süreç mi? Neo-Wicksellyen Bir Bakış Açısı”, TİSK AKADEMİ, 8 (16), ss. 188-203.
• SÜSLÜ, Bora ve Cem DİŞBUDAK; (2012), “TCMB’nin Para Politikası Duruşunun Alternatif Açıklaması: Parasal Durum Endeksi (MCI)”, Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 19 (2), ss. 67-85.
• SVENSSON, Lars E. O.; (2010), “How Has Our View of Central Banking Changed with the Recent Financial Crisis?”, Speech at the CEPR/ESI 14th Annual Conference of Central Bank of Turkey, http://www.cepr.org/meets/wken/1/1745, 15.07.2015.
• SVENSSON, Lars E. O.; (2011), “Monetary Policy After The Financial Crisis”, Speech at the Asia’s Role in the Post-Crisis Global Economy Concerence, San Francisco, USA, http:// www.bis.org/review/r111201a.pdf., 23.08.2015.
• TCMB; (2001), Para Politikası Raporu, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
• TCMB; (2002), 2001 Yıllık Rapor, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
• TCMB; (2008-IV), Enflasyon Raporu, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
• TCMB; (2009), Yıllık Rapor 2008, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
• TCMB; (2009-IV), Enflasyon Raporu, Ankara: Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası.
• TCMB; (2015), Elektronik Veri Dağıtım Sistemi, http://evds. tcmb.gov.tr/
• TELATAR, Erdinç; (2002), Fiyat İstikrarı: Ne? Nasıl? Kimin İçin?, İmaj Yayınevi, Ankara.
• TÜREL, Oktar; (2010), “Türkiye’de 1994, 2001 ve 2008-9 Ekonomik Krizlerinin Karşılaştırmalı Analizi”, Ekonomik Yaklaşım, 21 (75), ss. 27-75.
• WHITE, William R.; (2006), “Is Price Stability Enough?”, BIS Working Papers, 205, http://www.bis.org/publ/work205.pdf., 20.07.2015
• YAY, Gülsün G.; (2009), “Küreselleşme ve Para Politikası”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, 1 (1), ss. 29-38.
• YILDIRIM, Zekeriya; (2011), “Türkiye’de Toplam Talep ve Arz Şoklarının Çıktı ve Enflasyon Üzerindeki Etkileri”, Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 11 (2), ss. 81-96