Özelleştirmelerin Devlet Mülkiyetindeki Havayollarına Etkisi

Yıl 2014, Sayı: 595, 95 - 104, 01.09.2014

Haşmet Gökırmak

Öz

Giderek artan özelleştirmeler ve yoğun rekabet ortamında, devlet kontrolündeki havayolları şirketlerinin birçoğu kar etmemektedir. Şirketler üzerindeki devlet mülkiyeti ciddi bir ikilem yaratmaktadır. Bir yandan, devlet mali desteği ile bu havayollarının birçoğunun ayakta kalmasını sağlarken öte yandan, hükümetin yönetim kararlarına katılımı ve müdahalesi şirketlerin kârlı olarak işletilmesini engellemektedir. Mevcut ekonomik şartlar, havayolu şirket hisselerinin satışından gelecek hasılatın aciliyeti, şirketin finansal durumu ve hükümetin havayolu üzerinde ne oranda kontrol sahibi olmak istediği özelleştirme yöntemi seçimini etkileyen faktörlerdir. British Airways, Iberia Airlines ve Lufthansa tamamen özelleştirilen ve özelleştirmenin başarı ile sonuçlandığı havayolları örnekleridir. Malaysia Airlines ve Air New Zealand ise kısmi olarak özelleştirilmeye tabi olan havayollarına örneklerdir. Malaysia Airlines, inişli ve çıkışlı bir süreçten geçtikten sonra Aralık 2000 tarihinde tekrar devletleştirilmiştir. Air New Zealand da benzer bir süreçten geçmiş ve Ekim 2001 tarihinde yeniden devletleştirilmiştir. British Airways ve Lufthansa örneklerinde olduğu gibi kültürel değişim, mali ve yönetimsel yeniden yapılandırma özelleştirmenin başarılı olması için zorunludur.

Anahtar Kelimeler

Havayolları özelleştirme, Havayolları, Kamu kurumları özelleştirmeleri

The Effects of Privatization on the State-Owned Airlines

Öz

Many of the state-controlled airlines can not profit in an increasingly competitive environment. State ownership creates a serious dilemma. On the one hand, the government provides financial support for the survival of many of these airlines. On the other hand, government intervention in management decisions impedes the operation of companies as profitable. British Airways, Iberia Airlines and Lufthansa are three examples of fully privatized airlines. Malaysia Airlines and Air New Zealand experienced many difficulties in their privatization processes. In December 2000, the Malaysian Government bought back the shares of Malaysia Airlines from a private company after the second failed privatization attempt. Air New Zealand experienced a similar faith and it was re-nationalized in October 2001. In addition to autonomy, a significant cultural change and explicit financial and operational restructuring are necessary for privatization to be successful.

Anahtar Kelimeler

Privatization of State-owned enterprises, privatization of airlines, privatization

Kaynakça

• BAŞER, Onur; (1987), “Privatization of British Airways: Before and After”. http://www.baserler.com/onur/isletme/Privatiza- tion%20of%20British%20Airways-Before%20and%20After. htm, 09.02.2014.
• DOGANIS, Rigas; (2006), The Airline Business, Second Edi- tion. New York, NY, USA. Routledge.
• European Foundation for the Improvement of Living and Work- ing Conditions; (2002), “Pacts for employment and competi- tiveness: case studies Lufthansa AG”. http://www.eurofound. europa.eu/areas/industrialrelations/pecs/pdf/french/pecs_luf- thansa.pdf, 16.02.2014.
• ICOA Secrettariat; (2007), “Privatization and Re-Nationaliza- tion of Malaysia Airlines”. http://www.icao.int/sustainability/Cas- eStudies/StatesReplies/MalaysiaAirlines_EN.pdf, 06.10.2013. JOMO, K.S and Tan Wooi SYN; “Privatization and Renation- alization in Malaysia: A Survey”. http://unpan1.un.org/intradoc/ groups/public/documents/un/unpan021546.pdf, 06.01.2013.
• KORUL, Yrd. Doç. Dr. Vildan ve Yrd. Doç. Dr. Hatice KÜÇÜKÖNAL; (2003), “Türk Sivil Havacılık Sisteminin Yapısal Analizi”. Ege Akademik Bakış. 3(12):24-38.
• MACCHIATI, Alfredo and Giovanni SICILIANO; (2007), “Air- lines' Privatisation in Europe: Fully versus Partial Divestiture”. Journal Rivista di Politica Economica. Volume: 97, January- February, Pages: 123-156.
• QFINANCE NEWSLETTER. “Aviation Industry”. http://www. qfinance.com/sector-profiles/aviation, 13.04.2014.
• SHAW, Stephen; 2004. Airline Marketing and Management, Fifth Edition, Burlington, VT, USA, Ashgate Publishing Com- pany.
• SCHONLAND, Addison; (2012), “EU state-owned airlines un- der pressure”. Air Insight. http://airinsight.com/2012/02/08/eu- state-owned-airlines-under-pressure, 06.12.2013.
• TURKISH AIRLINES; http://www.turkishairlines.com/tr-tr/ku- rumsal/yatirimci-iliskilileri, 09.03.2014.
• UK TREASURY DEPARTMENT, “Implementing Privati- zation: The UK Experience”. http://www.wto.org/english/ tratop_e/serv_e/symp_mar02_uk_treasury_priv_guide_e.pdf, 06.01.2014.
• WILSON, John; (2010), “Short History of Post-Privatization in New Zealand”. http://www.comu.govt.nz/resources/pdfs/mixed- ownership-model/mom-shppnz-wilson-dec10.pdf, 10.11.2013.