DİJİTAL ÇAĞIN ÖĞRENCİLERİ DİJİTAL VATANDAŞLAR MI?

Yıl 2022, Cilt: 1 Sayı: 1, 92 - 111, 30.09.2022

Gülbeniz Akduman , Gülnaz Karahan

Öz

Dijital teknolojilerin toplumun her kesimine nüfuz ettiği günümüz dünyası insanların bu teknolojileri etkin bir şekilde kullanması için hem erişime hem de becerilere sahip olmasını gerektirmektedir. Dijital vatandaşlar, interneti düzenli ve etkili bir şekilde günlük olarak kullananlar olarak tanımlanmaktadır. Çocuk ve gençlere dijital beceriler ve çevrimiçi güvenliği öğretmek için ebeveynlerle birlikte üniversitelerde eğitim verilmesi amacıyla öncelikle dijital vatandaşlık seviyelerinin analiz edilmesi gereklidir. Bu araştırma ile öğrencilerin dijital yaklaşımlarının değerlendirilmesi ve araştırmanın sonuçlarına göre öğrencilerin dijitalleşme konusunda farkındalıklarını artırmak, becerilerin geliştirilmesini sağlayacak eğitim ve uygulamaların yapılması amaçlanmaktadır. Bu bağlamda araştırmanın amacı dijital çağın öğrencilerinin demografik değişkenler ve dijital vatandaşlık kriterleri bazında analiz edilmesidir. Dijital vatandaşlık seviyesinin analiz edilebilmesi için Kuş vd. (2017) tarafından geliştirilen sekiz boyut altında toplanan 49 sorudan oluşan Dijital Vatandaşlık ölçeği kullanılmıştır. Dijital çağın öğrencilerinin dijital vatandaşlık durumlarının analiz edilmesi amacıyla keşifsel araştırma olarak yapılandırılan araştırmada nicel araştırma modellerinden betimsel model tercih edilmiştir. Deneklerin demografik kırılımda özelliklerini de inceleyerek daha kapsamlı bulgulara ve örneklem yeterliliğini sağlayarak daha genellenebilir sonuçlara ulaşma amacıyla kolayda örnekleme yöntemiyle online olarak ulaşılan 172 adet öğrenciye demografik bilgi formu ve dijital vatandaşlık ölçeğini içeren anket formu online olarak uygulanmıştır. Araştırma sonucuna göre katılımcıların dijital vatandaşlık düzeyinin “katılıyorum/kesinlikle katılıyorum” aralığında (yüksek düzeyde) olduğu bulgusuna ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Dijital Çağ, Dijitalleşme, Dijital Vatandaşlık

Kaynakça

• Budak, İ. A. K. L. (2012). Üniversite öğrencilerinin cep telefonu özelliklerini kullanımlarının ve gündelik iletişimlerine etkisinin araştırılması . Yaşar Üniversitesi E-Dergisi, 7 (26) , 4548-4571.
• Bülbül, H. İ. & Küçükali, M. (2015). Fatih projesi kapsamında internetin bilinçli ve güvenli kullanımının arttırılması. TÜBAV Bilim, 8(2), 1-18.
• Büyüköztürk, Ş. (2011). Sosyal bilimler için veri analizi el kitabı (14. Baskı). Ankara: PEGEM Akademi.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. & Büyüköztürk, Ş. (2010). Sosyal bilimler için çok değişkenli istatistik. Ankara: Pegem Yayınları.
• Çubukçu, A. & Bayzan, Ş. (2013). Türkiye’de dijital vatandaşlık algısı ve bu algıyı internetin bilinçli, güvenli ve etkin kullanımı ile artırma yöntemleri. Middle Eastern and African Journal of Educational Research, 5, 148-174.
• Elçi, A.C. & Sarı, M. (2016). Bilişim teknolojileri ve yazılım dersi öğretim programına yönelik öğrenci görüşlerinin dijital vatandaşlık bağlamında incelenmesi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 25(3), 87- 102.
• Eshet-Alkalai, Y. (2004). Digital literacy: A conseptual framework for survival skills in the digital era. Journal of Educational Multimedia and Hypermedia, 13(1), 93-106.
• ETBİS (2021). 2021 Yılı E-Ticaret Verileri. https://www.eticaret.gov.tr/haberler/10040/detay
• Filiz, O. (2020). Dijital güvenlik. A. A. kurt ve F. Odabaşı (Editörler). Pandemi döneminde sınanan dijital vatandaşlık içinde (s.135-172). Ankara: Anı Yayıncılık.
• Gilster, P. (1997). Digital literacy. New York: John Wiley.
• Girardin, L. (2020). The 7 Barriers to digital communication. https://www.govloop.com/community/blog/7-barriers-digital-communication/
• ISTE (2007). Digital Citizenship in Education. https://www.iste.org/areas-of-focus/digital-citizenship
• İşman, A. & Güngören, Ö. C. (2013). Being digital citizen. Procedia- Social and Behavioral Sciences, 106, 551-556.
• Karaduman, H. (2011). 6. Sınıf sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital vatandaşlık tutumlarına etkisi ve öğrenme öğretme sürecine yansımaları. Doktora tezi. Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
• Karaduman, H. & Öztürk, C. (2014). Sosyal bilgiler dersinde dijital vatandaşlığa dayalı etkinliklerin öğrencilerin dijital ortamdaki tutumlarına etkisi ve dijital vatandaşlık anlayışlarına yansımaları. Sosyal Bilgiler Eğitimi Araştırmaları Dergisi, 5(1), 38-78.
• Karakaş, F. (2009). Welcome to World 2.0: The new digital ecosystem. Journal of Business Strategy, 30(4), 23-30.
• Kim, M. & Choi, D. (2018). Development of youth digital citizenship scale and implication for Educational setting. Journal of Educational Technology and Society, 21(1), 155-171.
• Kuş, Z., Güneş, E., Başarmak, U. & Yakar, H. (2017). Gençlere yönelik dijital vatandaşlık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Journal of Computer and Education Research, 5(10), 298-316. https://doi.org/10.18009/jcer.335806.
• Lyons, R. (2012). Investigating student gender and grade level differences in digital citizenship behavior. Doctorate Thesis. USA: Walden University.
• Mossberger, K., Tolbert, C. J. & McNeal, R. S. (2007). Digital citizenship: The internet, society and participation. London: The MIT Press.
• Öztürk, M. (2015). Ortaokul öğrencilerinin dijital vatandaşlık düzeyleri. Yayımlanmamış Yüksek Lisans tezi. Kastamonu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Kastamonu.
• Ribble, M. (2004). Digital citizenship: Addressing appropriate technology behavior. Learning & Leading With Technology, 32(1), 6-11.
• Ribble, M. ve Bailey, G. (2006). Digital citizenship at all grade levels. Learning and Leading With Technology, 33(6), 26-33.
• Ribble, M. (2011). Digital citizenship in schools (2nd edition). Washington: International Society for Technology in Education.
• Ribble, M. S. (2015). Digital citizenship in schools. Nine elements all students should know (Third edition). Washington: International Society for Technology in Education.
• Som-Vural, Ş. (2016). Üniversite öğrencilerinin bakış açılarıyla dijital vatandaşlık göstergelerinin incelenmesi. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi, Eskişehir.
• TÜİK (2021). Hanehalkı Bilişim Teknolojileri (BT) Kullanım Araştırması. https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Hanehalki-Bilisim-Teknolojileri-(BT)-Kullanim-Arastirmasi-2021-37437
• Ünal, D. P. (2017). Digital citizenship elements in a curriculum and secondary school students’ states of having digital citizenship elements. Karaelmas Journal of Educational Sciences, 5(2017), 180-195.
• Vural, S. S. (2016). Üniversite öğrencilerinin bakış açısıyla dijital vatandaşlık göstergelerinin incelenmesi. Doktora Tezi. Anadolu Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir.
• Yamamoto Telli, G. & Aydın, S. (2020). Dijital Dönüşüm. İstanbul: Maltepe Üniversitesi Kitapları.